UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ścisnąć

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

Zob. ciskać

1. obcęgami

Definicja

zadziałać na coś z dużą siłą z wielu stron jednocześnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zgnieść

Połączenia

ścisnąć orzech
ścisnąć obcęgami, palcami
ścisnąć pod prasą
ścisnąć w palcach, w zębach

Cytaty

	Ścisnęła szklankę miękką dłonią, aż szkło rozpękło się całkiem z cichym, suchawym trzaskiem. źródło: NKJP: Piotr Zaremba: Plama na suficie, 2004
	Latok milczał. Ścisnął głowę rękami i zapadł się w siebie. źródło: NKJP: Irena Matuszkiewicz: Nie zabijać pająków, 2007
	Jego odnóża rozpaczliwie wirowały w powietrzu, a pancerz ściśnięty pincetą, zaskrzypiał. źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Siostra, 1996
	Kierowca, ciężko zbudowany brunet, ścisnął trąbkę klaksonu i wyskoczył z auta. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Widma w mieście Breslau, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ścisnę	ściśniemy
2 os.	ściśniesz	ściśniecie
3 os.	ściśnie	ścisną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ścisnąłem +(e)m ścisnął	ścisnęłam +(e)m ścisnęła	ścisnęłom +(e)m ścisnęło	ścisnęliśmy +(e)śmy ścisnęli	ścisnęłyśmy +(e)śmy ścisnęły
2 os.	ścisnąłeś +(e)ś ścisnął	ścisnęłaś +(e)ś ścisnęła	ścisnęłoś +(e)ś ścisnęło	ścisnęliście +(e)ście ścisnęli	ścisnęłyście +(e)ście ścisnęły
3 os.	ścisnął	ścisnęła	ścisnęło	ścisnęli	ścisnęły

bezosobnik: ściśnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ściśnijmy
2 os.	ściśnij	ściśnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ścisnąłbym bym ścisnął	ścisnęłabym bym ścisnęła	ścisnęłobym bym ścisnęło	ścisnęlibyśmy byśmy ścisnęli	ścisnęłybyśmy byśmy ścisnęły
2 os.	ścisnąłbyś byś ścisnął	ścisnęłabyś byś ścisnęła	ścisnęłobyś byś ścisnęło	ścisnęlibyście byście ścisnęli	ścisnęłybyście byście ścisnęły
3 os.	ścisnąłby by ścisnął	ścisnęłaby by ścisnęła	ścisnęłoby by ścisnęło	ścisnęliby by ścisnęli	ścisnęłyby by ścisnęły

bezosobnik: ściśnięto by

bezokolicznik: ścisnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ścisnąwszy

gerundium: ściśnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ściśnięcie	ściśnięcia
D.	ściśnięcia	ściśnięć
C.	ściśnięciu	ściśnięciom
B.	ściśnięcie	ściśnięcia
N.	ściśnięciem	ściśnięciami
Ms.	ściśnięciu	ściśnięciach
W.	ściśnięcie	ściśnięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: ściśnięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ściśnięty	ściśnięty	ściśnięty	ściśnięte	ściśnięta
D.	ściśniętego	ściśniętego	ściśniętego	ściśniętego	ściśniętej
C.	ściśniętemu	ściśniętemu	ściśniętemu	ściśniętemu	ściśniętej
B.	ściśniętego	ściśniętego	ściśnięty	ściśnięte	ściśniętą
N.	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętą
Ms.	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ściśnięci	ściśnięci	ściśnięte	ściśnięte
D.	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych
C.	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym
B.	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych	ściśnięte
N.	ściśniętymi	ściśniętymi	ściśniętymi	ściśniętymi
Ms.	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych

odpowiednik aspektowy: ściskać

Składnia

ścisnąć

CO + (CZYM)

2. talię

Definicja

ciasno opasać

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie cechy ubrań

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

opasać

Połączenia

pasek, sznurek ścisnął; gumka ścisnęła kogoś/coś
ścisnąć czymś paczkę, talię; gumkę, sznurek
ścisnąć gorsetem, gumką, paskiem, sznurkiem

Cytaty

Wiatr wydął bufiaste rękawy koszuli Mühlhausa, nad łokciami ściśnięte gumkami.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Dżuma w Breslau, 2007

Przerwali na chwilę, bo adiutant w mocno ściśniętej pasem i świeżo wykrochmalonej bluzie [...] podał im herbatę i sucharki posmarowane odrobiną marmolady śliwkowej.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ścisnę	ściśniemy
2 os.	ściśniesz	ściśniecie
3 os.	ściśnie	ścisną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ścisnąłem +(e)m ścisnął	ścisnęłam +(e)m ścisnęła	ścisnęłom +(e)m ścisnęło	ścisnęliśmy +(e)śmy ścisnęli	ścisnęłyśmy +(e)śmy ścisnęły
2 os.	ścisnąłeś +(e)ś ścisnął	ścisnęłaś +(e)ś ścisnęła	ścisnęłoś +(e)ś ścisnęło	ścisnęliście +(e)ście ścisnęli	ścisnęłyście +(e)ście ścisnęły
3 os.	ścisnął	ścisnęła	ścisnęło	ścisnęli	ścisnęły

bezosobnik: ściśnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ściśnijmy
2 os.	ściśnij	ściśnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ścisnąłbym bym ścisnął	ścisnęłabym bym ścisnęła	ścisnęłobym bym ścisnęło	ścisnęlibyśmy byśmy ścisnęli	ścisnęłybyśmy byśmy ścisnęły
2 os.	ścisnąłbyś byś ścisnął	ścisnęłabyś byś ścisnęła	ścisnęłobyś byś ścisnęło	ścisnęlibyście byście ścisnęli	ścisnęłybyście byście ścisnęły
3 os.	ścisnąłby by ścisnął	ścisnęłaby by ścisnęła	ścisnęłoby by ścisnęło	ścisnęliby by ścisnęli	ścisnęłyby by ścisnęły

bezosobnik: ściśnięto by

bezokolicznik: ścisnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ścisnąwszy

gerundium: ściśnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ściśnięcie	ściśnięcia
D.	ściśnięcia	ściśnięć
C.	ściśnięciu	ściśnięciom
B.	ściśnięcie	ściśnięcia
N.	ściśnięciem	ściśnięciami
Ms.	ściśnięciu	ściśnięciach
W.	ściśnięcie	ściśnięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: ściśnięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ściśnięty	ściśnięty	ściśnięty	ściśnięte	ściśnięta
D.	ściśniętego	ściśniętego	ściśniętego	ściśniętego	ściśniętej
C.	ściśniętemu	ściśniętemu	ściśniętemu	ściśniętemu	ściśniętej
B.	ściśniętego	ściśniętego	ściśnięty	ściśnięte	ściśniętą
N.	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętą
Ms.	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ściśnięci	ściśnięci	ściśnięte	ściśnięte
D.	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych
C.	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym
B.	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych	ściśnięte
N.	ściśniętymi	ściśniętymi	ściśniętymi	ściśniętymi
Ms.	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych

odpowiednik aspektowy: ścisnąć

Składnia

ścisnąć

CO + (CZYM)

3. w rękach

Definicja

mocno objąć rękami lub ramionami, żeby nie upuścić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

objąć

Połączenia

ścisnąć rękojeść
ścisnąć dłońmi
ścisnąć w dłoni, w rękach
ścisnąć mocno

Cytaty

Profesor ścisnął lekarski neseser. Po raz ostatni zerknął na fotografię matki.

źródło: NKJP: Ariadna Lewańska: Sonata dla Natalii, 1965

Mocniej ścisnąłem w dłoni szydło i zbliżyłem się do skazańca.

źródło: NKJP: Jacek Głębski: Droga do Ite, 2006

Regina ścisnęła mocniej kule i przygotowała się do ucieczki.

źródło: NKJP: Irena Matuszkiewicz: Nie zabijać pająków, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ścisnę	ściśniemy
2 os.	ściśniesz	ściśniecie
3 os.	ściśnie	ścisną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ścisnąłem +(e)m ścisnął	ścisnęłam +(e)m ścisnęła	ścisnęłom +(e)m ścisnęło	ścisnęliśmy +(e)śmy ścisnęli	ścisnęłyśmy +(e)śmy ścisnęły
2 os.	ścisnąłeś +(e)ś ścisnął	ścisnęłaś +(e)ś ścisnęła	ścisnęłoś +(e)ś ścisnęło	ścisnęliście +(e)ście ścisnęli	ścisnęłyście +(e)ście ścisnęły
3 os.	ścisnął	ścisnęła	ścisnęło	ścisnęli	ścisnęły

bezosobnik: ściśnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ściśnijmy
2 os.	ściśnij	ściśnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ścisnąłbym bym ścisnął	ścisnęłabym bym ścisnęła	ścisnęłobym bym ścisnęło	ścisnęlibyśmy byśmy ścisnęli	ścisnęłybyśmy byśmy ścisnęły
2 os.	ścisnąłbyś byś ścisnął	ścisnęłabyś byś ścisnęła	ścisnęłobyś byś ścisnęło	ścisnęlibyście byście ścisnęli	ścisnęłybyście byście ścisnęły
3 os.	ścisnąłby by ścisnął	ścisnęłaby by ścisnęła	ścisnęłoby by ścisnęło	ścisnęliby by ścisnęli	ścisnęłyby by ścisnęły

bezosobnik: ściśnięto by

bezokolicznik: ścisnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ścisnąwszy

gerundium: ściśnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ściśnięcie	ściśnięcia
D.	ściśnięcia	ściśnięć
C.	ściśnięciu	ściśnięciom
B.	ściśnięcie	ściśnięcia
N.	ściśnięciem	ściśnięciami
Ms.	ściśnięciu	ściśnięciach
W.	ściśnięcie	ściśnięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: ściśnięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ściśnięty	ściśnięty	ściśnięty	ściśnięte	ściśnięta
D.	ściśniętego	ściśniętego	ściśniętego	ściśniętego	ściśniętej
C.	ściśniętemu	ściśniętemu	ściśniętemu	ściśniętemu	ściśniętej
B.	ściśniętego	ściśniętego	ściśnięty	ściśnięte	ściśniętą
N.	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętą
Ms.	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ściśnięci	ściśnięci	ściśnięte	ściśnięte
D.	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych
C.	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym
B.	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych	ściśnięte
N.	ściśniętymi	ściśniętymi	ściśniętymi	ściśniętymi
Ms.	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych

odpowiednik aspektowy: ściskać

Składnia

Rz_osobowy

ścisnąć

CO + (w CZYM)

4. pięści

Definicja

zewrzeć ze sobą mocno

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zacisnąć

Połączenia

ścisnąć pięści, zęby

Cytaty

Cwalina ścisnął szczęki opanowując skurcz bólu. - Tak się cieszę, żeście mnie wzięli - rzekł schrypniętym głosem.

źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1995

Strycki raz jeszcze wysunął przed siebie ściśnięte pięści.

źródło: NKJP: Piotr Zaremba: Plama na suficie, 2004

Ludzie stali z napiętymi twarzami i ściśniętymi szczękami.

źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Domofon, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ścisnę	ściśniemy
2 os.	ściśniesz	ściśniecie
3 os.	ściśnie	ścisną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ścisnąłem +(e)m ścisnął	ścisnęłam +(e)m ścisnęła	ścisnęłom +(e)m ścisnęło	ścisnęliśmy +(e)śmy ścisnęli	ścisnęłyśmy +(e)śmy ścisnęły
2 os.	ścisnąłeś +(e)ś ścisnął	ścisnęłaś +(e)ś ścisnęła	ścisnęłoś +(e)ś ścisnęło	ścisnęliście +(e)ście ścisnęli	ścisnęłyście +(e)ście ścisnęły
3 os.	ścisnął	ścisnęła	ścisnęło	ścisnęli	ścisnęły

bezosobnik: ściśnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ściśnijmy
2 os.	ściśnij	ściśnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ścisnąłbym bym ścisnął	ścisnęłabym bym ścisnęła	ścisnęłobym bym ścisnęło	ścisnęlibyśmy byśmy ścisnęli	ścisnęłybyśmy byśmy ścisnęły
2 os.	ścisnąłbyś byś ścisnął	ścisnęłabyś byś ścisnęła	ścisnęłobyś byś ścisnęło	ścisnęlibyście byście ścisnęli	ścisnęłybyście byście ścisnęły
3 os.	ścisnąłby by ścisnął	ścisnęłaby by ścisnęła	ścisnęłoby by ścisnęło	ścisnęliby by ścisnęli	ścisnęłyby by ścisnęły

bezosobnik: ściśnięto by

bezokolicznik: ścisnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ścisnąwszy

gerundium: ściśnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ściśnięcie	ściśnięcia
D.	ściśnięcia	ściśnięć
C.	ściśnięciu	ściśnięciom
B.	ściśnięcie	ściśnięcia
N.	ściśnięciem	ściśnięciami
Ms.	ściśnięciu	ściśnięciach
W.	ściśnięcie	ściśnięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: ściśnięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ściśnięty	ściśnięty	ściśnięty	ściśnięte	ściśnięta
D.	ściśniętego	ściśniętego	ściśniętego	ściśniętego	ściśniętej
C.	ściśniętemu	ściśniętemu	ściśniętemu	ściśniętemu	ściśniętej
B.	ściśniętego	ściśniętego	ściśnięty	ściśnięte	ściśniętą
N.	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętą
Ms.	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ściśnięci	ściśnięci	ściśnięte	ściśnięte
D.	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych
C.	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym
B.	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych	ściśnięte
N.	ściśniętymi	ściśniętymi	ściśniętymi	ściśniętymi
Ms.	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych

odpowiednik aspektowy: ściskać

Składnia

Rz_osobowy

ścisnąć

5. komuś dłoń

Definicja

potrzymać przez chwilę czyjąś wyciągniętą dłoń w geście powitania, pożegnania lub podziękowania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

Połączenia

ścisnąć komuś/czyjąś dłoń, rękę
ścisnąć na powitanie, na pożegnanie

Cytaty

Grzegorz wyciągnął rękę i ścisnął dłoń staruszki. Kobieta z wdzięcznością odwzajemniła ten gest.

źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Rytuał, 2008

Wieczorem, gdy wróciliśmy z buzkaszi, wciąż pełni szacunku mudżahedini przed bramą mocno ścisnęli mi rękę na powitanie, po czym bez słowa powiedli do parku za domem.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ścisnę	ściśniemy
2 os.	ściśniesz	ściśniecie
3 os.	ściśnie	ścisną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ścisnąłem +(e)m ścisnął	ścisnęłam +(e)m ścisnęła	ścisnęłom +(e)m ścisnęło	ścisnęliśmy +(e)śmy ścisnęli	ścisnęłyśmy +(e)śmy ścisnęły
2 os.	ścisnąłeś +(e)ś ścisnął	ścisnęłaś +(e)ś ścisnęła	ścisnęłoś +(e)ś ścisnęło	ścisnęliście +(e)ście ścisnęli	ścisnęłyście +(e)ście ścisnęły
3 os.	ścisnął	ścisnęła	ścisnęło	ścisnęli	ścisnęły

bezosobnik: ściśnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ściśnijmy
2 os.	ściśnij	ściśnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ścisnąłbym bym ścisnął	ścisnęłabym bym ścisnęła	ścisnęłobym bym ścisnęło	ścisnęlibyśmy byśmy ścisnęli	ścisnęłybyśmy byśmy ścisnęły
2 os.	ścisnąłbyś byś ścisnął	ścisnęłabyś byś ścisnęła	ścisnęłobyś byś ścisnęło	ścisnęlibyście byście ścisnęli	ścisnęłybyście byście ścisnęły
3 os.	ścisnąłby by ścisnął	ścisnęłaby by ścisnęła	ścisnęłoby by ścisnęło	ścisnęliby by ścisnęli	ścisnęłyby by ścisnęły

bezosobnik: ściśnięto by

bezokolicznik: ścisnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ścisnąwszy

gerundium: ściśnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ściśnięcie	ściśnięcia
D.	ściśnięcia	ściśnięć
C.	ściśnięciu	ściśnięciom
B.	ściśnięcie	ściśnięcia
N.	ściśnięciem	ściśnięciami
Ms.	ściśnięciu	ściśnięciach
W.	ściśnięcie	ściśnięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: ściśnięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ściśnięty	ściśnięty	ściśnięty	ściśnięte	ściśnięta
D.	ściśniętego	ściśniętego	ściśniętego	ściśniętego	ściśniętej
C.	ściśniętemu	ściśniętemu	ściśniętemu	ściśniętemu	ściśniętej
B.	ściśniętego	ściśniętego	ściśnięty	ściśnięte	ściśniętą
N.	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętą
Ms.	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ściśnięci	ściśnięci	ściśnięte	ściśnięte
D.	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych
C.	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym
B.	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych	ściśnięte
N.	ściśniętymi	ściśniętymi	ściśniętymi	ściśniętymi
Ms.	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych

odpowiednik aspektowy: ściskać

Składnia

Rz_osobowy

ścisnąć

(KOMU) + CO

6. w przedziale

Definicja

umieścić na zbyt małej powierzchni

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

stłoczyć

Połączenia

ścisnąć książki na półce, ludzi w przedziale

Cytaty

Po roku bezrobocia zaczęła prowadzić biuro - co za wygórowana nazwa dla pięciu osób ściśniętych w małym pokoiku - dla innej firmy w Gdyni.

źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Rytuał, 2008

Pamiętam też, jak na zawody do Gorzowa czy Gdańska, podróżowało się starym żukiem. W środku stały 3-4 motocykle, a człowiek siedział ściśnięty jak w puszce.

źródło: NKJP: Nie ma nic za darmo, Dziennik Polski, 2005-04-25

Oczywiście najbardziej naturalnym przeznaczeniem dla tego zabytku byłoby urządzenie w jego wnętrzach pomieszczeń dla bardzo ściśniętej biblioteki miejskiej oraz Miejskiego Domu Kultury.

źródło: NKJP: W.Hagedorny: Felietonik działdowski: Co zrobić z zamkiem?, Tygodnik Ciechanowski, 2002-04-24

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ścisnę	ściśniemy
2 os.	ściśniesz	ściśniecie
3 os.	ściśnie	ścisną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ścisnąłem +(e)m ścisnął	ścisnęłam +(e)m ścisnęła	ścisnęłom +(e)m ścisnęło	ścisnęliśmy +(e)śmy ścisnęli	ścisnęłyśmy +(e)śmy ścisnęły
2 os.	ścisnąłeś +(e)ś ścisnął	ścisnęłaś +(e)ś ścisnęła	ścisnęłoś +(e)ś ścisnęło	ścisnęliście +(e)ście ścisnęli	ścisnęłyście +(e)ście ścisnęły
3 os.	ścisnął	ścisnęła	ścisnęło	ścisnęli	ścisnęły

bezosobnik: ściśnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ściśnijmy
2 os.	ściśnij	ściśnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ścisnąłbym bym ścisnął	ścisnęłabym bym ścisnęła	ścisnęłobym bym ścisnęło	ścisnęlibyśmy byśmy ścisnęli	ścisnęłybyśmy byśmy ścisnęły
2 os.	ścisnąłbyś byś ścisnął	ścisnęłabyś byś ścisnęła	ścisnęłobyś byś ścisnęło	ścisnęlibyście byście ścisnęli	ścisnęłybyście byście ścisnęły
3 os.	ścisnąłby by ścisnął	ścisnęłaby by ścisnęła	ścisnęłoby by ścisnęło	ścisnęliby by ścisnęli	ścisnęłyby by ścisnęły

bezosobnik: ściśnięto by

bezokolicznik: ścisnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ścisnąwszy

gerundium: ściśnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ściśnięcie	ściśnięcia
D.	ściśnięcia	ściśnięć
C.	ściśnięciu	ściśnięciom
B.	ściśnięcie	ściśnięcia
N.	ściśnięciem	ściśnięciami
Ms.	ściśnięciu	ściśnięciach
W.	ściśnięcie	ściśnięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: ściśnięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ściśnięty	ściśnięty	ściśnięty	ściśnięte	ściśnięta
D.	ściśniętego	ściśniętego	ściśniętego	ściśniętego	ściśniętej
C.	ściśniętemu	ściśniętemu	ściśniętemu	ściśniętemu	ściśniętej
B.	ściśniętego	ściśniętego	ściśnięty	ściśnięte	ściśniętą
N.	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętą
Ms.	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ściśnięci	ściśnięci	ściśnięte	ściśnięte
D.	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych
C.	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym	ściśniętym
B.	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych	ściśnięte
N.	ściśniętymi	ściśniętymi	ściśniętymi	ściśniętymi
Ms.	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych	ściśniętych

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

Rz_osobowy

ścisnąć

KOGO/CO + (GDZIE)

7. w dołku

Definicja

spowodować nieprzyjemny ucisk na organy wewnętrzne

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Połączenia

strach ścisnął; coś ścisnęło kogoś
ścisnąć w gardle, w piersiach, w żołądku

Cytaty

Strach mnie ścisnął, w piersiach aż ból poczułem.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Traktat o łuskaniu fasoli, 2007

Na widok starego grundiga, pamiętającego erę Bee Geesów, ścisnęło mnie w gardle.

źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Pudełko ze szpilkami, 2002

Wydał się jej w tej chwili tak urodziwy, że aż ścisnęło ją w dołku.

źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Noc i inne opowiadania, 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
3 os.	ściśnie

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
3 os.	ścisnął	ścisnęła	ścisnęło		ścisnęły

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
3 os.	ścisnąłby by ścisnął	ścisnęłaby	ścisnęłoby by ścisnęło		by ścisnęły

bezokolicznik: ścisnąć

odpowiednik aspektowy: ściskać

Składnia

Rz_nieżywotny	+	ścisnąć	+	KOGO + (w CZYM)
⌀	+	ścisnąć	+	KOGO + w CZYM

Frazeologizmy

coś ścisnęło za gardło kogoś
coś ścisnęło gardło komuś
coś ścisnęło serce
coś ścisnęło za serce kogoś
coś ścisnęło za gardło kogoś
coś ścisnęło gardło komuś
coś ścisnęło serce
coś ścisnęło za serce kogoś
mróz ścisnął
niech drzwi ścisną kogoś/coś

Data ostatniej modyfikacji: 23.07.2014