Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1, ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | kaleka |
kalecy kaleki |
|
D. | kaleki |
kaleków kalek |
|
C. | kalece |
kalekom |
|
B. | kalekę |
kaleków kaleki |
|
N. | kaleką |
kalekami |
|
Ms. | kalece |
kalekach |
|
W. | kaleko |
kalecy kaleki |
Inne uwagi
Gdy wyraz odnosi się tylko do osoby/osób płci żeńskiej, używa się r.ż., M. B. W. lm kaleki , D. lm kalek ; gdy zaś odnosi się do osoby/osób płci męskiej, do grupy osób obojga płci albo do osoby/osób bez wskazania na płeć, używa się r. m1, M. i W. lm. kalecy lub kaleki , D. i B. lm. kaleków albo r. ż., M. i W. lm kaleki , D. lm kalek , B. lm kaleki
Pochodzenie
brus. kaléka
z tur. kalık 'niedostateczny, wybrakowany, ułomny'
1. fizyczny
Definicja
Noty o użyciu
Współcześnie użycie słowa kaleka w stosunku do osób niepełnosprawnych bywa uznawane za obraźliwe.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie rodzaje chorób
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka sprawność i wydolność organizmu
Relacje znaczeniowe
synonimy: | inwalida | |
hiperonimy: | niepełnosprawny |
Połączenia
- kaleka fizyczny
- być, zostać kaleką
Cytaty
Sterczało też na kupie dzisiejsze wykopalisko: kula do nogi. [...] Skąd się tu wzięła? Jakiś może przebywający tu kiedyś kaleka cudownie nagle ozdrowiał i ze szczęścia wyrzucił precz znienawidzony przyrząd, który był mu kulą do nogi [...]. źródło: NKJP: Edward Stachura: Cała jaskrawość, 2006 |
|
Mam pod opieką dwie kobiety i kalekę. Idziemy do Loenu, ale, prawdę rzekłszy, coraz mniej mam nadziei, że tam dotrzemy. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005 |
|
Rzadko zdarzyło mi się zobaczyć kogoś, kto pomaga owej matce niepełnosprawnego dziecka, wnosi za kaleką jego torbę podróżną, asekuruje kalekę na wózku przy zjeżdżaniu z krawężnika. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 03.10.2003 |
|
Dzieci tracą kończyny. Niektóre zostają kalekami na całe życie. A wszystko przez to, że powierza im się prace, jakie powinni wykonywać dorośli. źródło: NKJP: ed: Żniwo, którego plon przeraża, Dziennik Łódzki, 2003-02-13 |
2. emocjonalny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie rodzaje chorób
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka sprawność i wydolność organizmu
Połączenia
- kaleka emocjonalny, intelektualny, psychiczny, społeczny, życiowy
Cytaty
[...] kaleka emocjonalny nie wie, co to empatia [...]. źródło: NKJP: Internet |
|
– Tym, którzy nie przepadają za językiem polskim, powiem tylko, że uczą się go dla siebie: by nie zostać kaleką intelektualną. źródło: NKJP: (MEI): Ćwicz i bądź mistrzem, Gazeta Krakowska, 2004-11-04 |
|
Alkoholicy są duchowymi kalekami, którzy podążając do trzeźwości, muszą się wspierać i zachęcać do wytrwania, bo z każdego rynsztoka można powstać i „wyjść na ludzi”. źródło: NKJP: My, alkoholicy, Tygodnik Siedlecki, 2007-11-13 |
|
Z całości książki wyłania się obraz ludzi będących kalekami uczuciowymi, których życie toczy się w cieniu komputerów. źródło: NKJP: Zbigniew Polański: Cyfrowa szkoła przetrwania, Wiedza i Życie, 2000 |