Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | bazyliszek |
bazyliszki |
|
| D. | bazyliszka |
bazyliszków |
|
| C. | bazyliszkowi |
bazyliszkom |
|
| B. | bazyliszka |
bazyliszki |
|
| N. | bazyliszkiem |
bazyliszkami |
|
| Ms. | bazyliszku |
bazyliszkach |
|
| W. | bazyliszku |
bazyliszki |
Pochodzenie
czes. bazilišek
niem. bazilisk
z łac. basiliscus 'rodzaj jaszczurki'
Nazwa pochodzi z gr. basilískos 'azjatycka jaszczurka królewska’ od gr. basileús 'król'. Jaszczurkę nazywano królewską z powodu przypominającej koronę plamki na głowie.
1. potwór
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja wierzenia i przesądy
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | potwór |
Połączenia
- legenda o bazyliszku
Cytaty
|
- Tam, w lochach, siedzi bazyliszek, zapomnieliście, wójcie? Kto tam wchodzi, ten już przepadł. Mało to ludzi tam poginęło? źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Miecz przeznaczenia, 1992 |
|
|
[...] Poszerza się katalog brzydactw, którymi artyści straszyli widzów. Pojawiają się nowe kategorie potworów, jak chimery, bazyliszki, gryfy, mantykory, skutecznie zastępując te znane z mitologii. źródło: NKJP: Piotr Sarzyński: Szpetna sztuka, Polityka, 2007-10-20 |
|
|
[...] Kiedy [...] wszystkie książeczki z bajkami będą robione za granicą, to ze świadomości dzieci wytracą się bohaterowie naszych swojskich bajek. A właściwie już się to stało, bo mało które dziecko wie, kim był bazyliszek czy złota kaczka. źródło: NKJP: Marek Szołtysek: Lepsze, bo swojskie, Dziennik Zachodni, 2010-07-02 |
|
|
Prawdopodobnie warszawiacy pozazdrościli mieszkańcom Krakowa wawelskiego smoka i postanowili stworzyć własne straszydło. Tak powstała baśń o bazyliszku . Stwór zabijający ludzi wzrokiem został importowany do stolicy prosto z Dolnego Śląska. źródło: NKJP: Artur Szałkowski: Przodek bazyliszka, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2007-03-02 |
2. osoba
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka określenia człowieka ze względu na jego usposobienie
Cytaty
|
Mniej więcej w połowie drogi od kruchty do ołtarza wyłapałem wzrok teściów... Dosłownie bazyliszki - gdyby można było zabijać wzrokiem, leżałbym martwy na posadzce [...]. źródło: NKJP: Dreszczowiec, Tygodnik Siedlecki, 2008-07-30 |
|
|
Jest bardzo trudną osobą. Niezły z niej bazyliszek. źródło: Internet: forum.sprawdzwykladowce.pl |
3. zwierzę
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta wodne
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta domowe i hodowlane
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | jaszczurka |
Cytaty
|
Bazyliszki, żyjące wśród nadwodnych zarośli, kiedy sytuacja tego wymaga, rzucają się w kierunku wody i uciekają... po jej powierzchni! źródło: NKJP: Piotr A. Szczepaniak: Gadów sposoby na życie, Wiedza i Życie, 1999 |
|
|
Jaszczurki tego gatunki charakteryzują się również płochliwością, czego skutki możemy zobaczyć podczas hodowli, kiedy nasz bazyliszek nie patrząc na nic uderzy swoim pyszczkiem o szybę terrarium w celu wydostania się. źródło: Internet: zwierzetadomowe.com/gady_i_plazy/gady/bazyliszek |