UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

litania

Chronologizacja

1533, SPXVI
Pierwsze zapisy miały postać letanija; zapisy z li- pojawiają się dopiero w drugiej połowie XVI w.

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	litania	litanie
D.	litanii	litanii	neut
D.	litanii	litanij	char
C.	litanii	litaniom
B.	litanię	litanie
N.	litanią	litaniami
Ms.	litanii	litaniach
W.	litanio	litanie

Pochodzenie

łac. kośc. litanīa

z gr. litaneía 'prośba, błaganie'

1. za konających

Definicja

rel.

modlitwa składająca się z wielu inwokacji i próśb skierowanych do Boga, Chrystusa, Matki Boskiej lub świętych, które modlący powtarzają chórem za osobą prowadzącą

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

modlitwa

Połączenia

litania do Najświętszej Marii Panny, do Ducha Świętego
słowa litanii
odmawiać, odśpiewać litanię

Cytaty

	W marcu odmawialiśmy codziennie litanię do świętego Józefa, a w czerwcu do Najświętszego Serca Pana Jezusa. źródło: NKJP: Jacek Hugo-Bader: Mówi to, co myślą Polacy, Gazeta Wyborcza, 1997-08-02
	Tylko za zamkniętymi drzwiami kaplicy grupka zakonnic odmawiała monotonnie litanię za konających. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Niemiecki taniec, 2009
	Odmawia też psalm pokutny i litanię za duszę zmarłego. źródło: NKJP: Aleksandra Matuszczyk-Kotulska: Żyje... nieboszczykami, Nowiny Raciborskie, 2002-08-14
	Klęcząc pośrodku pomieszczenia i trzymając się masywnego stołu, który z kolei, choć wbrew swej woli, trzymał się podłogi, duszpasterz intonował litanię. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1974-1979, 1979
	Gdy wybuchy jeszcze się bardziej zbliżyły i zaczęły wstrząsać domem, zaczęliśmy zmawiać na głos litanie i zdrowaśki - tym głośniej, im głośniejsze były wybuchy. źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998

Składnia

	+	litania	+	(do KOGO/CZEGO)
	+	litania	+	(za KOGO/CO)

2. żalów

Definicja

pejorat.

długie, monotonne wymienianie czegoś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

Połączenia

cała, długa litania
litania nazwisk, pretensji, przekleństw, pytań, żalów

Cytaty

	Przed odjazdem pociągu Paweł zasypał nas całą litanią poleceń, rad i ostrzeżeń. źródło: NKJP: Marian Brandys: Z panem Biegankiem w Abisynii, 1962
	Od 15 lat wszystko wygląda tak samo: politycy przedstawiają litanie życzeń, a nie programy. Brak w nich konkretów, liczb, uzasadnień czy jakichkolwiek wyjaśnień [...]. źródło: NKJP: Łukasz Bąk: Mission impossible, Ozon, nr 16, 2005
	W jakimś momencie przerwałem tę litanię żalów i powiedziałem, że i tak żyje im się jak nikomu na świecie. źródło: NKJP: Stanisław Głąbiński: Polityka po amerykańsku, 1996
	Cała ta litania nazw gatunków makaronu, wykonywanych zwykle z tych samych składników i w podobny sposób, świadczy dobitnie, jak wielki wpływ na potrawę ma kształt. źródło: NKJP: Piotr Bikont: Obserwacje, Gazeta Wyborcza, 1993-10-01

Składnia

litania

CZEGO

Data ostatniej modyfikacji: 06.11.2015