UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dostojeństwo

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

Zob. dostojny

1. króla

Definicja

książk. 
szczególne względy i uznanie, jakimi się cieszy jakaś osoba ze względu na swoją mądrość, moralne życie lub zaszczytne stanowisko

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

  • niezwykłe dostojeństwo
  • dostojeństwo króla, ojca, Ojca Świętego
  • dostojeństwo i powaga; godność i dostojeństwo, siła i dostojeństwo, sława i dostojeństwo, spokój i dostojeństwo
  • atmosfera, aura; oznaka, wyraz; symbol, wrażenie dostojeństwa
  • nabrać/ nabierać dostojeństwa
  • emanować dostojeństwem

Cytaty

Pani Stefania była damą o wybitnej inteligencji, chłonnym umyśle, olbrzymim oczytaniu i poczuciu humoru. Pełna dostojeństwa i uroku osobistego miała wtedy ok. 55 lat i mało kto wiedział, że była ciężko chora na serce.

źródło: NKJP: (WOJ.): Najpiękniej śpiewała kolędy, Dziennik Polski, 2006-02-11

[...] Jan Paweł II mimo swego dostojeństwa i pozycji, a może właśnie z tego powodu, jest w Rzymie człowiekiem dość samotnym.

źródło: NKJP: Zdzisław Morawski: Watykan bez tajemnic, 1997

Przebywając w obecności Prymasa miało się wrażenie, że ma się do czynienia z człowiekiem wielkim, którego otacza aura dostojeństwa, który potrafi udźwignąć nadzieje i oczekiwania narodu.

źródło: NKJP: Agata Bochenek: Wielki autorytet, wielki człowiek, Wieści Podwarszawskie, 2008-03-23

Dostojeństwo króla, wynikające z wyboru boskiego, miało się przejawiać w jego osobistych cnotach - cechujących każdego dobrego chrześcijanina, ale kultywowanych na daleko większą skalę [...]

źródło: NKJP: Urszula Augustyniak: Historia Polski 1572-1795, 2008

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dostojeństwo
dostojeństwa
D. dostojeństwa
dostojeństw
C. dostojeństwu
dostojeństwom
B. dostojeństwo
dostojeństwa
N. dostojeństwem
dostojeństwami
Ms. dostojeństwie
dostojeństwach
W. dostojeństwo
dostojeństwa

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

bez ograniczeń + dostojeństwo +
(KOGO)

2. urzędu

Definicja

książk. 
pełen godności i powagi charakter czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

  • dostojeństwo chwili, śmierci; urzędu
  • dostojeństwo i powaga, dostojeństwo i urok; elegancja i dostojeństwo, majestat i dostojeństwo, piękno i dostojeństwo,
  • nabrać; przydać czemuś dostojeństwa

Cytaty

Całe dostojeństwo centralnego placu najlepiej widać ze szczytu piramidy [...].

źródło: NKJP: Jan Gać: W ojczyźnie Majów, 2007

Msza odprawiana z całym dostojeństwem chwili, momentami - dzięki dobrodusznemu poczuciu humoru arcybiskupa - przypominała dialog duszpasterza z parafianami.

źródło: NKJP: (MH): Dziesięć lat pod opieką, Dziennik Polski, 2005-11-12

Był to człowiek absolutnie godny dostojeństwa urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej.

źródło: NKJP: Gazeta Wyborcza, 1993-08-14

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dostojeństwo
dostojeństwa
D. dostojeństwa
dostojeństw
C. dostojeństwu
dostojeństwom
B. dostojeństwo
dostojeństwa
N. dostojeństwem
dostojeństwami
Ms. dostojeństwie
dostojeństwach
W. dostojeństwo
dostojeństwa

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

bez ograniczeń + dostojeństwo +
CZEGO

3. kościelne

Definicja

daw. 
wysokie stanowisko, które jakaś osoba zajmuje

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  stanowisko

Połączenia

  • bogactwa i dostojeństwa

Cytaty

Daniny były przeznaczane przede wszystkim na utrzymanie wojska i grodów oraz piastującej wysokie dostojeństwa elity.

źródło: NKJP: Marek Kazimierz Barański: Dynastia Piastów w Polsce, 2005

Bł. Czesław pochodził z Odrowążów – jednego z najpotężniejszych polskich rodów. W wieku 30 lat zrezygnował z kościelnych dostojeństw i został skromnym mnichem.

źródło: NKJP: Bartłomiej Knapik:Przeor jak żywy, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2006-05-23

Z dostojeństw ziemskich osiągnął urząd kasztelana wieluńskiego, który sprawował w latach 1461-1489.

źródło: NKJP: Alicja Szymczakowa: Szlachta sieradzka w XV w.: magnifici et generosi, 1998

[...] pięciu jego synów zasiadło w Senacie, a jeden z nich, Gabriel, zajął w Polsce najwyższe po monarsze dostojeństwo księcia prymasa...

źródło: Internet: mazowsze.hist.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dostojeństwo
dostojeństwa
D. dostojeństwa
dostojeństw
C. dostojeństwu
dostojeństwom
B. dostojeństwo
dostojeństwa
N. dostojeństwem
dostojeństwami
Ms. dostojeństwie
dostojeństwach
W. dostojeństwo
dostojeństwa

Inne uwagi

Zwykle lm

Składnia

bez ograniczeń + dostojeństwo +
JAKIE
Data ostatniej modyfikacji: 22.07.2015
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj