Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | klepsydra |
klepsydry |
|
| D. | klepsydry |
klepsydr |
|
| C. | klepsydrze |
klepsydrom |
|
| B. | klepsydrę |
klepsydry |
|
| N. | klepsydrą |
klepsydrami |
|
| Ms. | klepsydrze |
klepsydrach |
|
| W. | klepsydro |
klepsydry |
1. nekrolog
Definicja
Pochodzenie
łac. clepsydra 'zegar wodny'
z gr. klepsýdra
Znaczenie 'zawiadomienie o czyjejś śmierci i pogrzebie' wzięło się stąd, że w XIX w. umieszczano na takich ogłoszeniach wizerunek klepsydry - czasomierza.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | nekrolog |
Połączenia
- żałobna klepsydra
- klepsydra na drzwiach
- klepsydry i nekrologii
- tablica z klepsydrami
- czytać, rozwiesić/rozwieszać, wywiesić klepsydrę/klepsydry
Cytaty
|
Wpatrywał się w krzywo przyczepioną klepsydrę: „Z głębokim żalem żegnamy... Pogrzeb odbędzie się 3 maja o godz. 11 na Cmentarzu Północnym”. źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Siostra, 1996 |
|
|
Wczoraj na drzwiach szkoły zawisła klepsydra. Uroczystość pogrzebowa Agnieszki odbędzie się dziś w kościele parafialnym w Zakrzowie o godzinie 13.30. źródło: NKJP: Marcin Płaszczyca: W zakręcie śmierci, Gazeta Krakowska, 2006-01-12 |
|
|
Powiesili na klatce klepsydrę z informacją o śmierci mamy. Pogrzeb odbędzie się w terminie późniejszym, poza Wrocławiem, ze względów rodzinnych. Bardziej dociekliwi sąsiedzi kiwali głową, niby ze zrozumieniem, gdy usłyszeli słowo donacja. źródło: NKJP: Jerzy Danilewicz: Babcia Hela idzie do nieba, Polityka, 2008-01-26 |
|
|
Szofer czekał na parkingu, nie w żadnej, jak napiszą, liberii żałobnej, w zwykłym ciemnym garniturze. Nudziło mu się, studiował nekrologi w gazecie i porównywał je z klepsydrami na murze. źródło: NKJP: Zbigniew Kruszyński: Na lądach i morzach : opisy i opowiadania, 1999 |
2. zegar
Definicja
Pochodzenie
łac. clepsydra 'zegar wodny'
z gr. klepsýdra
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu
Połączenia
- piaskowa, wodna klepsydra
- klepsydry i zegary
- piasek w klepsydrze
- odwrócić klepsydrę
Cytaty
|
Piasek w klepsydrze wyznaczający czas lekcji przesypał się do końca. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002 |
|
|
W starożytności czas mierzono prawie wyłącznie wodnymi klepsydrami. W średniowieczu mnisi regulowali rytm swoich codziennych zajęć tempem wypalania się woskowej świecy. Istotnym postępem było wprowadzenie piaskowej klepsydry, ale stało się to dopiero w XIV wieku. źródło: NKJP: Michał Heller: Podglądanie wszechświata, 2008 |
|
|
Wiemy, jak działają klepsydry i zegary słoneczne, znamy precyzyjne mechanizmy zwykłych zegarków oraz tych o ultrazaawansowanej technicznie budowie. Jednak nikt z nas nie potrafi sprawić, by czas zatrzymał się lub cofnął chociażby o jedną sekundę. źródło: NKJP: Katarzyna Lorek: Władca czasu, czyli skuteczne zarządzanie własnym życiem, 2008 |
3. miara czasu
Definicja
Pochodzenie
łac. clepsydra 'zegar wodny'
z gr. klepsýdra
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu
Cytaty
|
- Dobrze, że jesteś. Nie masz czasem zbędnego kożucha? Jeszcze z pół klepsydry, a zamarznę. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Pogrzeb czarownicy, 2003 |
|
|
- Dobrze. W takim razie... widzimy się w hangarze numer cztery za dwie klepsydry. źródło: NKJP: Jacek Dukaj: W kraju niewiernych, 2000 |