UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rozplątać

Chronologizacja

1743, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozplączę
kwestion. rozplątam
 rozplączemy
kwestion. rozplątamy
2 os. rozplączesz
kwestion. rozplątasz
 rozplączecie
kwestion. rozplątacie
3 os. rozplącze
kwestion. rozpląta
 rozplączą
kwestion. rozplątają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozplątałem
+(e)m rozplątał
 rozplątałam
+(e)m rozplątała
 rozplątałom
+(e)m rozplątało
 rozplątaliśmy
+(e)śmy rozplątali
 rozplątałyśmy
+(e)śmy rozplątały
2 os. rozplątałeś
+(e)ś rozplątał
 rozplątałaś
+(e)ś rozplątała
 rozplątałoś
+(e)ś rozplątało
 rozplątaliście
+(e)ście rozplątali
 rozplątałyście
+(e)ście rozplątały
3 os. rozplątał
 rozplątała
 rozplątało
 rozplątali
 rozplątały

bezosobnik: rozplątano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozplączmy
kwestion. rozplątajmy
2 os. rozplącz
kwestion. rozplątaj
 rozplączcie
kwestion. rozplątajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozplątałbym
bym rozplątał
 rozplątałabym
bym rozplątała
 rozplątałobym
bym rozplątało
 rozplątalibyśmy
byśmy rozplątali
 rozplątałybyśmy
byśmy rozplątały
2 os. rozplątałbyś
byś rozplątał
 rozplątałabyś
byś rozplątała
 rozplątałobyś
byś rozplątało
 rozplątalibyście
byście rozplątali
 rozplątałybyście
byście rozplątały
3 os. rozplątałby
by rozplątał
 rozplątałaby
by rozplątała
 rozplątałoby
by rozplątało
 rozplątaliby
by rozplątali
 rozplątałyby
by rozplątały

bezosobnik: rozplątano by

bezokolicznik: rozplątać

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

rozplątawszy

gerundium: rozplątanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozplątany

odpowiednik aspektowy: rozplątywać

Pochodzenie

Zob.  plątać 

1. supeł

Definicja

oddzielić od siebie różne przedmioty lub części tego samego przedmiotu, które były uprzednio ze sobą połączone poprzez wielokrotne owijanie i krzyżowanie

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  odplątać, rozsupłać, rozwikłać
antonimy:  zaplątać
hiperonimy:  rozwiązać

Połączenia

  • rozplątać supeł, węzeł

Cytaty

Rozplątałem supełki, węzełki i odwinąłem zawój.

źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Biały kruk, 1955

Gdy [...] odwiązał się od liny, by ją rozplątać, wypadł hak i jego druh poleciał kilkadziesiąt metrów w dół.

źródło: NKJP: Dom z oknami na Tatry, Dziennik Polski, 2008-12-24

Ricky rozplątał sznurowadło i ściągnął jej but, pokazując podeszwę.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Róża Selerbergu, 2006

Dwa lata temu zrobiłam sobie warkoczyki. Miałam je miesiąc. Gdy je rozplątałam, włosy zaczęły mi wychodzić garściami.

źródło: NKJP: Internet

Składnia

bez ograniczeń + rozplątać +
CO

2. tajemnicę

Definicja

sprawić, że coś, co było bardzo skomplikowane i niejasne, stało się zrozumiałe

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rozsupłać, rozwikłać
hiperonimy:  wyjaśnić

Cytaty

Tajemnicę rozplątał pan Rolajtis, który pewnego dnia wypił z bratem dzielnicowego półtora litra wódki.

źródło: NKJP: Zbigniew Gach: Sposób, Dziennik Bałtycki, 2003-01-11

Wzajemne zależności są tak silne, że czasami nie sposób ich rozplątać, wyjaśnić i opisać.

źródło: NKJP: Dorota Stec-Fus: Lekcja w archiwach, Dziennik Polski, 2006-02-10

[...] w końcu - to znaczy dosłownie na ostatnich stronicach - udaje się rozplątać skomplikowaną intrygę. Warto poczekać.

źródło: NKJP: KOT: Wzloty i knoty, Gazeta Poznańska, 2003-10-18

Wisława S. z właściwą sobie mądrością i przyjaźnią do miłości [...] napisała komentarz do „Dziejów Tristana i Izoldy”. Rozplątała i ponazywała wątki, sensy i podteksty.

źródło: NKJP: Tadeusz Nyczek: Miłość na śmierć, Gazeta Wyborcza, 1996-08-14

Składnia

bez ograniczeń + rozplątać +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 22.06.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN