UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

klęczeć

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

psł. *klęčati

Definicja

ugiąwszy nogi w kolanach oprzeć oba kolana lub jedno o podłoże i trwać w tej pozycji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne

Połączenia

  • klęczeć na chodniku, na grochu, na klęczniku, na macie, na podłodze, na posadzce, na śniegu, na ziemi; na jednym kolanie
  • klęczeć pod krzyżem
  • klęczeć przed ołtarzem, przed papieżem, przed świętym obrazem
  • klęczeć przy grobie, przy konfesjonale, przy łóżku, przy oknie, przy rannym
  • klęczeć u czyichś stóp, u czyichś kolan, u wezgłowia
  • klęczeć w kącie, w kościele, w ławce; w milczeniu, w pokorze, w skupieniu
  • klęczeć z podniesionymi rękami, z twarzą przy ziemi, z pochyloną głową
  • klęczeć za karę
  • klęczeć i błagać, klęczeć i modlić się, klęczeć i odmawiać różaniec, klęczeć i prosić o wybaczenie
  • pozycja klęcząca; klęcząca postać; klęczący pielgrzym

Cytaty

Na ziemi leżał postrzelony mężczyzna, który nie dawał już żadnych oznak życia. Obok niego klęczała roztrzęsiona kobieta.

źródło: NKJP: Szczepan Nowakowski: Zabójstwo Olofa Palmego, 1999

Willy Brandt, niezłomny demokrata, autentyczny patriota i wielki Europejczyk, klęcząc wtedy pod pomnikiem Bohaterów Getta Warszawskiego, uznał w imieniu Niemców odpowiedzialność za popełnione przez nich zbrodnie.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 06.12.2000

Nieco bliżej dostrzegł Lubusz zgarbionego kozaka, który klęcząc przy otworze strzelniczym, jedną ręką obejmował wiązkę strzelb opartych o występ muru.

źródło: KJ WSJP: Artur Klingen: Kawaler pokutnego krzyża, 1976

Kościół jest pełen wiernych. Klęczą w ciszy i skupieniu.

źródło: NKJP: Iwona Sinkiewicz: To najsmutniejszy dzień w życiu, Echo Dnia, 2005-04-02

Właściciele stancji karali nas przy każdej okazji: to stawianiem do kąta, to pozbawieniem prawa wyjścia na spacer, to klęczeniem na grochu.

źródło: KJ WSJP: Kazimierz Dębnicki: Życie jak życie, 1986

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. klęczę
klęczymy
2 os. klęczysz
klęczycie
3 os. klęczy
klęczą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. klęczałem
+(e)m klęczał
klęczałam
+(e)m klęczała
klęczałom
+(e)m klęczało
klęczeliśmy
+(e)śmy klęczeli
klęczałyśmy
+(e)śmy klęczały
2 os. klęczałeś
+(e)ś klęczał
klęczałaś
+(e)ś klęczała
klęczałoś
+(e)ś klęczało
klęczeliście
+(e)ście klęczeli
klęczałyście
+(e)ście klęczały
3 os. klęczał
klęczała
klęczało
klęczeli
klęczały

bezosobnik: klęczano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę klęczał
będę klęczeć
będę klęczała
będę klęczeć
będę klęczało
będę klęczeć
będziemy klęczeli
będziemy klęczeć
będziemy klęczały
będziemy klęczeć
2 os. będziesz klęczał
będziesz klęczeć
będziesz klęczała
będziesz klęczeć
będziesz klęczało
będziesz klęczeć
będziecie klęczeli
będziecie klęczeć
będziecie klęczały
będziecie klęczeć
3 os. będzie klęczał
będzie klęczeć
będzie klęczała
będzie klęczeć
będzie klęczało
będzie klęczeć
będą klęczeli
będą klęczeć
będą klęczały
będą klęczeć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. klęczmy
2 os. klęcz
klęczcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. klęczałbym
bym klęczał
klęczałabym
bym klęczała
klęczałobym
bym klęczało
klęczelibyśmy
byśmy klęczeli
klęczałybyśmy
byśmy klęczały
2 os. klęczałbyś
byś klęczał
klęczałabyś
byś klęczała
klęczałobyś
byś klęczało
klęczelibyście
byście klęczeli
klęczałybyście
byście klęczały
3 os. klęczałby
by klęczał
klęczałaby
by klęczała
klęczałoby
by klęczało
klęczeliby
by klęczeli
klęczałyby
by klęczały

bezosobnik: klęczano by

bezokolicznik: klęczeć

imiesłów przysłówkowy współczesny: klęcząc

gerundium: klęczenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. klęczenie
klęczenia
D. klęczenia
klęczeń
C. klęczeniu
klęczeniom
B. klęczenie
klęczenia
N. klęczeniem
klęczeniami
Ms. klęczeniu
klęczeniach
W. klęczenie
klęczenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: klęczący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. klęczący
klęczący
klęczący
klęczące
klęcząca
D. klęczącego
klęczącego
klęczącego
klęczącego
klęczącej
C. klęczącemu
klęczącemu
klęczącemu
klęczącemu
klęczącej
B. klęczącego
klęczącego
klęczący
klęczące
klęczącą
N. klęczącym
klęczącym
klęczącym
klęczącym
klęczącą
Ms. klęczącym
klęczącym
klęczącym
klęczącym
klęczącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. klęczący
klęczący
klęczące
klęczące
D. klęczących
klęczących
klęczących
klęczących
C. klęczącym
klęczącym
klęczącym
klęczącym
B. klęczących
klęczących
klęczących
klęczące
N. klęczącymi
klęczącymi
klęczącymi
klęczącymi
Ms. klęczących
klęczących
klęczących
klęczących

Składnia

Rz osobowy + klęczeć +
(przed KIM/CZYM)
Data ostatniej modyfikacji: 02.06.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj