UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zagnieździć się

Chronologizacja

1767, Kaja Krispa Sallustiusza O woynach z Katyliną i Jugurthą przekładania X. Dawida Pilchowskiego, books.google.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zagnieżdżę się
zagnieździmy się
2 os. zagnieździsz się
zagnieździcie się
3 os. zagnieździ się
zagnieżdżą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zagnieździłem się
+(e)m się zagnieździł
zagnieździłam się
+(e)m się zagnieździła
zagnieździłom się
+(e)m się zagnieździło
zagnieździliśmy się
+(e)śmy się zagnieździli
zagnieździłyśmy się
+(e)śmy się zagnieździły
2 os. zagnieździłeś się
+(e)ś się zagnieździł
zagnieździłaś się
+(e)ś się zagnieździła
zagnieździłoś się
+(e)ś się zagnieździło
zagnieździliście się
+(e)ście się zagnieździli
zagnieździłyście się
+(e)ście się zagnieździły
3 os. zagnieździł się
zagnieździła się
zagnieździło się
zagnieździli się
zagnieździły się

bezosobnik: zagnieżdżono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zagnieździjmy się
zagnieźdźmy się
2 os. zagnieździj się
zagnieźdź się
zagnieździjcie się
zagnieźdźcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zagnieździłbym się
bym się zagnieździł
zagnieździłabym się
bym się zagnieździła
zagnieździłobym się
bym się zagnieździło
zagnieździlibyśmy się
byśmy się zagnieździli
zagnieździłybyśmy się
byśmy się zagnieździły
2 os. zagnieździłbyś się
byś się zagnieździł
zagnieździłabyś się
byś się zagnieździła
zagnieździłobyś się
byś się zagnieździło
zagnieździlibyście się
byście się zagnieździli
zagnieździłybyście się
byście się zagnieździły
3 os. zagnieździłby się
by się zagnieździł
zagnieździłaby się
by się zagnieździła
zagnieździłoby się
by się zagnieździło
zagnieździliby się
by się zagnieździli
zagnieździłyby się
by się zagnieździły

bezosobnik: zagnieżdżono by się

bezokolicznik: zagnieździć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

zagnieździwszy się

gerundium: zagnieżdżenie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zagnieżdżenie się
zagnieżdżenia się
D. zagnieżdżenia się
zagnieżdżeń się
C. zagnieżdżeniu się
zagnieżdżeniom się
B. zagnieżdżenie się
zagnieżdżenia się
N. zagnieżdżeniem się
zagnieżdżeniami się
Ms. zagnieżdżeniu się
zagnieżdżeniach się
W. zagnieżdżenie się
zagnieżdżenia się

odpowiednik aspektowy: zagnieżdżać się

Pochodzenie

Zob. gniazdo

1. o zwierzętach

Definicja

o ptakach, niektórych owadach i innych zwierzętach: założyć gniazdo lub inne miejsce stałego bytowania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Połączenia

  • zagnieździły się ptaki, osy, szerszenie, bobry

Cytaty

To bardzo rzadki przypadek w Polsce, by bociany zagnieździły się na szkole.

źródło: NKJP: Sławomir Orlicki: Bociany sejmikują, Dziennik Łódzki, 2004-08-21

Jeśli nie chcemy, by w skrzynce umieszczonej w pobliżu zabudowań zagnieździły się wróble, należy ją powiesić na wysokości zaledwie metra lub dwóch nad ziemią [...]

źródło: NKJP: Dariusz Gratka-Petrykowski: Skrzynka dla sikor (typy A i A1), Las Polski 2009-06-16

W przypadkach, gdy szerszenie zagnieżdżą się w murach budynku, strażacy zatykają wszystkie otwory pianką poliuretanową.

źródło: NKJP: Wszyscy boimy się żądła, Tygodnik Rybnicki, 2008-07-22

Natomiast w Pożarach osy zagnieździły się w przewodzie wentylacyjnym i zagrażały lokatorom mieszkania.

źródło: NKJP :mcz:Niechciani sąsiedzi,Gazeta Działdowska, 2004-08-05

Drzewa zarosły kamienne pałace, w świątyniach i grobowcach zagnieździły się dzikie zwierzęta, ptaki i węże.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Nocni wędrowcy, 2009

Składnia

bez ograniczeń + zagnieździć się +
GDZIE

2. w organizmie

Definicja

będąc żywym organizmem, umieścić się w jakiejś części innego organizmu, żeby czerpać z niego substancje konieczne do życia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Połączenia

  • zagnieździć się w organizmie, wątrobie; w macicy

Cytaty

Gdy bąblowiec zagnieździ się w wątrobie, to po jakimś czasie może się manifestować np. żółtaczką.

źródło: NKJP: Agata Pustułka: Bój się lisa, Trybuna Śląska, 2003-08-12

Jęczmień to ropień, który powstał wskutek stanu zapalnego, najczęściej wywołanego przez gronkowce. [...] Najbardziej bolesny jest, gdy bakterie zagnieżdżą się pod powieką i na zewnątrz widać tylko jej wybrzuszenie.

źródło: NKJP: lik: Wakacyjny jęczmień, Dziennik Łódzki, 2003-08-09

Spirala nie dopuszcza do zagnieżdżenia się jaja w macicy.

źródło: NKJP: Pigułka, spirala...,Dziennik Łódzki, 2003-03-08

[...] sam chory może nawet nie wiedzieć, że w jego organizmie zagnieździł się wirus.

źródło: NKJP: Elżbieta Kucharska: Niebezpieczny całus, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2005-07-12

Składnia

bez ograniczeń + zagnieździć się +
GDZIE

3. o ludziach

Definicja

zacząć gdzieś mieszkać na stałe lub ciągle przebywać

Noty o użyciu

Używane zwykle z odcieniem dezaprobaty lub w odniesieniu do lokali, które są zbyt małe i mieszkanie w nich jest niewygodne

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka

Cytaty

W rok później żona dostała pracę w wiejskiej aptece w odległej o 5 km Czarnej Dąbrówce. Wraz z pracą nieduże, dwupokojowe mieszkanie. Tam właśnie zagnieździli się żona, córka, zięć i wnuki.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kalicki: Wydra pana Edwarda, Gazeta Wyborcza,1995-01-13

W zarwanym pionie zagnieździli się bezdomni i narkomani, ale resztę bloku zamieszkiwały zwykłe, biedne, wielodzietne rodziny, czasem po trzy pokolenia w dwupokojowych mieszkaniach.

źródło: NKJP: Rafał Nowakowski: Rdza, 2008

Wraz z japońskim biznesem zagnieździło się tu także ponad 50 tysięcy japońskich osadników.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko:Złoty pociąg, 2006

[...] w moich okolicach zagnieździli się o zgrozo Anglicy. Jest tu ich tak wielu, że dwadzieścia kilometrów od mojego miasteczka założyli własną wioskę, którą całkiem dowcipnie ochrzcili Gibraltar.

źródło: NKJP: Ludwik Stomma: Nie damy ziemi,Polityka 2000-09-23

Składnia

bez ograniczeń + zagnieździć się +
GDZIE

4. o zjawiskach

Definicja

pojawić się gdzieś i pozostać na dłużej jako coś trwałego i ocenianego negatywnie

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

synonimy:  umościć się

Cytaty

„Patrz codziennie do lustra, jeśli bowiem chciwość i pycha zagnieżdżą się w twym sercu, zaznaczą się one także jako zmarszczki na twej twarzy” .

źródło: NKJP: Tomasz Chludziński:Magia zwierciadła,Gazeta Wyborcza,1992-04-24

Człowiek w ciężkim znoju musiał zdobywać chleb powszedni, w jego sercu zagnieździła się złość i nikczemność.

źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963

Barbarzyństwo rozlewa się nie tylko po Bałkanach. Zagnieździło się także w Niemczech. Potwierdził to mord neonazistów na pięciu Turczynkach w Solingen

źródło: NKJP: Andrzej Kaniewski: Za progiem barbarzyństwa,Gazeta Wyborcza,1993-05-31

Mafia, mafioso, gangster - te słowa znane kiedyś z amerykańskich filmów, w początkach lat 90. na stałe zagnieździły się w naszym języku.

źródło: NKJP: Krystyna Lubelska: Czas gangsterów, Polityka, 2004-11-20

Składnia

bez ograniczeń + zagnieździć się +
GDZIE
Data ostatniej modyfikacji: 27.09.2021
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj