UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

transport

Chronologizacja

SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

internac.

ang. transport

fr. transport

niem. Transport

z łac. trānsportare 'przewieźć'

1.a przewożenie

Definicja

przewożenie osób i rzeczy przy pomocy jakiegoś środka lokomocji w konkretne miejsce

Wymowa

[trãsport] lub [transport]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	przewóz, transfer
	hiperonimy:	lokomocja

Połączenia

bezpośredni, całodobowy, dokomórkowy; szybki; bezpieczny, bezpłatny, darmowy, legalny, najtańszy, niebezpieczny transport
transport ciała, dzieci, ludzi, osób, pacjenta, piechoty, ratowników, więźniów, Żydów; alkoholu, artykułów rolno-spożywczych, cukru, azbestu, białka, bloków kamiennych, broni, buraków, bydła, cegły, darów, drewna, kokainy, koni, książek, ładunku (czegoś), materiałów (jakichś), mebli, mleka, narkotyków, odpadów, paliwa, piwa, ropy, roślin, środków strzałowych, wapna, żywności; cukrów, cząstek, elektronów, glukozy, jonów, kreatyny, pęcherzyków sekrecyjnych
transport ambulansem, autobusem, autokarem, barką, beczkami, busami, ciężarówką, cysternami, karetką, koleją, kolejką, koniem, kubłem, łodzią, meleksami, minibusem, pociągiem, pojazdami, radiowozem, rikszami, samochodem, samolotem, saniami, skuterem, statkiem, śmigłowcem, taksówką, tankowcem, wozami; drogą lądową, morską..., kanałami, rurami, rurociągiem, rynnami, rzeką, wodą
transport dla dzieci, dla osób niepełnosprawnych, starszych; transport do kraju, do Krakowa, do Wrocławia..., do szpitala
transport na front, na miejsce; na potrzeby własne, MSW
bezpieczeństwo, czas, droga, koszt transportu
wykonywanie, zakazanie transportu

Cytaty

	Miasto Kraków ogłasza konkurs ofert na świadczenie usług w zakresie całodobowego transportu zwłok z miejsc publicznych oraz przewozu chorych na gruźlicę oraz chorych zakaźnych [...]. źródło: NKJP: Całodobowy przewóz i transport, Dziennik Polski, 2001-12-21
	Jeden z pacjentów zapłacił za transport karetką pogotowia. Okazało się, że koszty takiej usługi pacjent przebywający w obcym kraju musi pokryć sam. źródło: NKJP: Iwona Rojek: Eurobóle, Echo Dnia, 2004-08-18
	Lekarze zgodnie stwierdzili, że do uratowania Igora w dużym stopniu przyczynił się szybki transport do szpitala. źródło: NKJP: Wojciech Wiltos: Wulkany Araukanii - (cz. 1), 1999, prasa
	Przedsiębiorca podejmujący i wykonujący transport drogowy jest obowiązany do ponoszenia opłat [...]. źródło: NKJP: Dz.U. z 2001r. Nr 125, poz. 1371

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	transport	transporty
D.	transportu	transportów
C.	transportowi	transportom
B.	transport	transporty
N.	transportem	transportami
Ms.	transporcie	transportach
W.	transporcie	transporty

Inne uwagi

Zwykle lp

1.b środki lokomocji

Definicja

środki lokomocji służące do transportu - przewożenia czegoś

Wymowa

[trãsport] lub [transport]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport

Połączenia

autobusowy, samochodowy; drogowy, kolejowy, wodny; gminny, kosmiczny, krajowy, lokalny, miejski, międzynarodowy; prywatny, publiczny, zakładowy, zbiorowy; specjalny; ekologiczny transport; transport autokarowy, lotniczy; górski, lądowy, morski, rzeczny; rolny, sanitarny, wojskowy
baza, kolumna, tabor transportu okazjonalnego, sanitarnego, wewnętrznego
dojazd, przejazdy, przewóz transportem kolejowym, publicznym...
konwojowanie transportu
jeździć, poruszać się transportem MPK, miejskim
korzystać z transportu kołowego, miejskiego, publicznego...
czekać, oczekiwać na transport

Cytaty

	W tym roku jedynie 37 - 38 procent pasażerów jeździ transportem MPK za pełną odpłatnością, 46 - 47 uprawnionych jest do przejazdów ulgowych, a ok. 13 procent - do przejazdów bezpłatnych. źródło: NKJP: (MAŁ): Zakupy dzięki podwyżkom, Dziennik Polski, 1999-11-12
	Ponadplanowe 100 samochodów dostawczych Żuk zasili nasz tabor transportu lekkiego. źródło: NKJP: Aktualność, 1975, prasa
	Poprawka nr 5 dotyczy zwiększenia ulgi z 78% do 100% przy przejazdach transportem kolejowym i autobusowym dla dzieci i młodzieży dotkniętych inwalidztwem. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 21.12.2001
	Przywieźli nas na etapowy punkt do Archangielska. Dziurawe baraki, z dziurawymi dachami, czekamy na transport morski do Workuty. źródło: NKJP: Torańska Teresa: Oni, 1997

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	transport	transporty
D.	transportu	transportów
C.	transportowi	transportom
B.	transport	transporty
N.	transportem	transportami
Ms.	transporcie	transportach
W.	transporcie	transporty

1.c ładunek

Definicja

ładunek, który jest przewożony

Wymowa

[trãsport] lub [transport]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

ładunek

Połączenia

5-tonowy, 20-tonowy, ciężki, duży; pasażerski, towarowy; masowy transport; transport węglowy
transport alkoholu, amunicji, bananów, broni, bydła, cegieł, czekolady, dachówek i lepiku, darów, drewna, grejpfrutów, kokainy, koni, kostek wełny mineralnej, książek, kurczaków, materiałów jakichś, mebli, narkotyków, odpadów, osób, owiec, paliwa, papierosów, piachu, pieniędzy, piwa, pojazdów, ropy, sprzętu, węgla, więźniów, zboża, zwierząt, żywności; ładunki cukru; transporty artykułów żywnościowych, ludności, ludzi
transport do Auschwitz, do łagru, do obozu
transport z bronią, z chemikaliami, z chlebem, z darami, z drewnem, z gotówką, z jeńcami, z lekami, z mlekiem, z odpadami, z pomocą humanitarną, z żywnością, ze sprzętem, ze zbożem, ze zwierzętami
ciężarówka, pociąg, wagon z transportem czegoś
transport (czegoś) jedzie, przyjeżdża, trafia gdzieś
eskortować, zabezpieczyć transport; przejęcie transportu
uciec/uciekać z transportu
jechać z transportem

Cytaty

	[...] nasi sadownicy powinni zaopatrzyć się w urządzenia do sortowania owoców i zbudować chłodnie. - To pozwoli na przygotowanie dużych transportów jabłek jednego gatunku i w jednym rozmiarze [...]. źródło: NKJP: Monika Dzierżyńska-Nowak: Sadownictwo, Gazeta Wyborcza, 1997-03-12
	Chcę też powiedzieć, że dużym wysiłkiem społeczeństwa polskiego zorganizowano i skierowano na teren Kazachstanu transporty z lekami, które docierały do Polaków. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 21.09.1995
	Pudełko sprzedawało się tak świetnie, że we Włoszech doszło wręcz do porwania ciężarówki z transportem kolejnych egzemplarzy. źródło: NKJP: Grzegorz Brzozowicz, Filip Łobodziński:Sto płyt, które wstrząsnęły światem : kronnika czasów popkultury, 2000
	Ponad 300 transportów drewna wjechało do Polski ze Słowacji od początku roku. źródło: NKJP: Drzewo ze Słowacji, Dziennik Polski, 2003-10-15

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	transport	transporty
D.	transportu	transportów
C.	transportowi	transportom
B.	transport	transporty
N.	transportem	transportami
Ms.	transporcie	transportach
W.	transporcie	transporty

1.d dział gospodarki

Definicja

urzęd.

dział gospodarki zajmujący się środkami i działaniami związanymi z przewozem ludzi i ładunków

Noty o użyciu

Jako składnik nazw instytucji (np. Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej, Urząd Transportu Kolejowego) pisany wielką literą.

Wymowa

[trãsport] lub [transport]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport

Połączenia

inspektor Transportu Drogowego; minister, resort, wiceminister; dziedzina, gałęzie transportu
Główny, Wojewódzki Inspektorat Transportu, Komisja Transportu i Łączności, Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej, Polska Izba Transportu Samochodowego i Spedycji, Urząd Transportu Kolejowego

Cytaty

Wkrótce resort transportu wybierze firmę consultingową, która pomoże w prywatyzacji Lotu.

źródło: NKJP: Paweł Rożyński: Z tutków na boeingi, Gazeta Wyborcza, 1995-04-24

Polityka transportowa powinna także precyzyjnie określać zakres interwencjonizmu państwowego w odniesieniu do kolei [...]. Powinna także określać instrumenty ekonomiczne i kierunki ich oddziaływania na poszczególne gałęzie transportu.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 08.01.1993

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	transport	transporty
D.	transportu	transportów
C.	transportowi	transportom
B.	transport	transporty
N.	transportem	transportami
Ms.	transporcie	transportach
W.	transporcie	transporty

Inne uwagi

Zwykle lp

1.e kierunek studiów

Definicja

kierunek studiów związany z przewozem osób i rzeczy przy pomocy jakiegoś środka lokomocji w konkretne miejsce

Noty o użyciu

Jako składnik nazw wydziałów wyższych uczelni (np. Wydział Transportu Politechniki Radomskiej) pisany wielką literą.

Wymowa

[trãsport] lub [transport]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata studia

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport

Połączenia

transport i logistyka, transport i łączność
Wydział Transportu Politechniki Radomskiej, Świętokrzyskiej, Wydziału Transportu i Łączności Uniwersytetu Szczecińskiego...
studiować transport

Cytaty

Na spotkanie z polskim zarządem firmy przyszło ponad 20 osób. Większość z nich to absolwenci Wydziału Transportu Politechniki Radomskiej.

źródło: NKJP: (kala): Praca dla kolejarzy, Echo Dnia, 2006-08-14

[...] studiowała transport morski, ale jako kobieta i specjalistka od awaryjności w polskiej flocie miała problemy ze znalezieniem pracy.

źródło: NKJP: Henryk Ankiewicz, Zdzisław Romanowski, Leszek Talko: Kreatorka po transporcie, Gazeta Wyborcza, 1995-06-23

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	transport	transporty
D.	transportu	transportów
C.	transportowi	transportom
B.	transport	transporty
N.	transportem	transportami
Ms.	transporcie	transportach
W.	transporcie	transporty

Inne uwagi

Zwykle lp

Data ostatniej modyfikacji: 08.01.2010