UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zlać

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp
Inne znaczenie 'odlać przedmiot z metalu'

Pochodzenie

Zob. lać

1. z wierzchu

Definicja

wlać do naczynia płyn z wierzchu innego naczynia, oddzielając go od reszty lub płyn, którego gdzieś jest za dużo

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

Połączenia

zlać alkohol, nalewkę, wino; napój, sok, syrop, wywar
zlać do butelki, do kadzi, do konwi, do naczynia, do rondelka, do rondla, do słoików
zlać z wierzchu
zlać znad owoców, znad wiśni, znad osadu
ostrożnie zlać coś

Cytaty

Otworzyłem puszkę z mandarynkami, syrop zlałem do kubka, dodałem jedną (50 ml) buteleczkę absolutu mandarynkowego.

źródło: NKJP: Przemysław Osuchowski: Notatnik oberżyświata: Szarlotka tylko dla dorosłych, Dziennik Polski, 2005-01-22

Ostrożnie zlany znad osadu bursztynowy ok. 40 proc. napój okazał się znakomitym środkiem na przeziębienie i przeciw grypie, nie mówiąc już o jego walorach smakowych i wzruszających.

źródło: NKJP: Antoni Dziadkowiak J.: Kulawka miodówki, Gazeta Krakowska, 2006-08-12

Z uduszonej kapusty zlać nadmiar wody (jeśli jest nadmiar) i dodać do tego podsmażone mięso, boczek i kiełbasę razem z tłuszczem z patelni.

źródło: NKJP: Książka Kucharska, wikibooks.org

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zleję	zlejemy
2 os.	zlejesz	zlejecie
3 os.	zleje	zleją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zlałem +(e)m zlał	zlałam +(e)m zlała	zlałom +(e)m zlało	zlaliśmy zleliśmy +(e)śmy zlali +(e)śmy zleli	zlałyśmy +(e)śmy zlały
2 os.	zlałeś +(e)ś zlał	zlałaś +(e)ś zlała	zlałoś +(e)ś zlało	zlaliście zleliście +(e)ście zlali +(e)ście zleli	zlałyście +(e)ście zlały
3 os.	zlał	zlała	zlało	zlali zleli	zlały

bezosobnik: zlano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zlejmy
2 os.	zlej	zlejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zlałbym bym zlał	zlałabym bym zlała	zlałobym bym zlało	zlalibyśmy zlelibyśmy byśmy zlali byśmy zleli	zlałybyśmy byśmy zlały
2 os.	zlałbyś byś zlał	zlałabyś byś zlała	zlałobyś byś zlało	zlalibyście zlelibyście byście zlali byście zleli	zlałybyście byście zlały
3 os.	zlałby by zlał	zlałaby by zlała	zlałoby by zlało	zlaliby zleliby by zlali by zleli	zlałyby by zlały

bezosobnik: zlano by

bezokolicznik: zlać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zlawszy

gerundium: zlanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zlanie	zlania
D.	zlania	zlań
C.	zlaniu	zlaniom
B.	zlanie	zlania
N.	zlaniem	zlaniami
Ms.	zlaniu	zlaniach
W.	zlanie	zlania

imiesłów przymiotnikowy bierny: zlany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zlany	zlany	zlany	zlane	zlana
D.	zlanego	zlanego	zlanego	zlanego	zlanej
C.	zlanemu	zlanemu	zlanemu	zlanemu	zlanej
B.	zlanego	zlanego	zlany	zlane	zlaną
N.	zlanym	zlanym	zlanym	zlanym	zlaną
Ms.	zlanym	zlanym	zlanym	zlanym	zlanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zlani	zlani	zlane	zlane
D.	zlanych	zlanych	zlanych	zlanych
C.	zlanym	zlanym	zlanym	zlanym
B.	zlanych	zlanych	zlanych	zlane
N.	zlanymi	zlanymi	zlanymi	zlanymi
Ms.	zlanych	zlanych	zlanych	zlanych

odpowiednik aspektowy: zlewać

Składnia

	+	zlać	+	CO + (z CZEGO) + (do CZEGO)
	+	zlać	+	CO + (znad CZEGO) + (do CZEGO)

2. z talerzy do garnka

Definicja

wlać coś do jednego naczynia z wielu innych naczyń

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

Połączenia

zlać kapuśniak, zupę; resztki kawy
zlać (z powrotem) do garnka, do kotła, do kubka
zlać z talerzy

Cytaty

Zlałem do jednego kubka resztki kawy z kilku innych kubków, zbożowej kawy z mlekiem.

źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1983

Gawlikowa ma przecież jeszcze ten kapuśniak, którego nie zdążyliśmy zjeść. Niech zleje z talerzy do garnka.

źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zleję	zlejemy
2 os.	zlejesz	zlejecie
3 os.	zleje	zleją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zlałem +(e)m zlał	zlałam +(e)m zlała	zlałom +(e)m zlało	zlaliśmy zleliśmy +(e)śmy zlali +(e)śmy zleli	zlałyśmy +(e)śmy zlały
2 os.	zlałeś +(e)ś zlał	zlałaś +(e)ś zlała	zlałoś +(e)ś zlało	zlaliście zleliście +(e)ście zlali +(e)ście zleli	zlałyście +(e)ście zlały
3 os.	zlał	zlała	zlało	zlali zleli	zlały

bezosobnik: zlano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zlejmy
2 os.	zlej	zlejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zlałbym bym zlał	zlałabym bym zlała	zlałobym bym zlało	zlalibyśmy zlelibyśmy byśmy zlali byśmy zleli	zlałybyśmy byśmy zlały
2 os.	zlałbyś byś zlał	zlałabyś byś zlała	zlałobyś byś zlało	zlalibyście zlelibyście byście zlali byście zleli	zlałybyście byście zlały
3 os.	zlałby by zlał	zlałaby by zlała	zlałoby by zlało	zlaliby zleliby by zlali by zleli	zlałyby by zlały

bezosobnik: zlano by

bezokolicznik: zlać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zlawszy

gerundium: zlanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zlanie	zlania
D.	zlania	zlań
C.	zlaniu	zlaniom
B.	zlanie	zlania
N.	zlaniem	zlaniami
Ms.	zlaniu	zlaniach
W.	zlanie	zlania

imiesłów przymiotnikowy bierny: zlany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zlany	zlany	zlany	zlane	zlana
D.	zlanego	zlanego	zlanego	zlanego	zlanej
C.	zlanemu	zlanemu	zlanemu	zlanemu	zlanej
B.	zlanego	zlanego	zlany	zlane	zlaną
N.	zlanym	zlanym	zlanym	zlanym	zlaną
Ms.	zlanym	zlanym	zlanym	zlanym	zlanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zlani	zlani	zlane	zlane
D.	zlanych	zlanych	zlanych	zlanych
C.	zlanym	zlanym	zlanym	zlanym
B.	zlanych	zlanych	zlanych	zlane
N.	zlanymi	zlanymi	zlanymi	zlanymi
Ms.	zlanych	zlanych	zlanych	zlanych

odpowiednik aspektowy: zlewać

Składnia

zlać

CO + do CZEGO + (z CZEGO)

3. wodą

Definicja

lejąc płyn na coś, zmoczyć to

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Połączenia

zlać ziemię
zlać wodą, żrącą substancją
zlany krwią

Cytaty

	Wystarczyło przyjrzeć się temu z bliska, by nie mieć wątpliwości, że ktoś obficie zlał ziemię jakąś żrącą substancją. źródło: NKJP: (ASZ): Komu wadzi lipa?, Dziennik Polski, 2006-05-16
	Po ścięciu płyta boiska została zlana wodą. Wytyczone zostały też niezbędne linie na nim. źródło: NKJP: (ST): Dla każdego coś miłego w Kaźmierzewie, Nakielski Czas, 2003-06-04
	Potem piwem łeb mu zlali nad miską, a poszło tego ze dwadzieścia litrów co najmniej. źródło: NKJP: Joanna Bator: Piaskowa Góra, 2009
	Przebierała się kilkakrotnie, zlała pachnidłami, przystroiła czoło diademem (...) źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zleję	zlejemy
2 os.	zlejesz	zlejecie
3 os.	zleje	zleją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zlałem +(e)m zlał	zlałam +(e)m zlała	zlałom +(e)m zlało	zlaliśmy zleliśmy +(e)śmy zlali +(e)śmy zleli	zlałyśmy +(e)śmy zlały
2 os.	zlałeś +(e)ś zlał	zlałaś +(e)ś zlała	zlałoś +(e)ś zlało	zlaliście zleliście +(e)ście zlali +(e)ście zleli	zlałyście +(e)ście zlały
3 os.	zlał	zlała	zlało	zlali zleli	zlały

bezosobnik: zlano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zlejmy
2 os.	zlej	zlejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zlałbym bym zlał	zlałabym bym zlała	zlałobym bym zlało	zlalibyśmy zlelibyśmy byśmy zlali byśmy zleli	zlałybyśmy byśmy zlały
2 os.	zlałbyś byś zlał	zlałabyś byś zlała	zlałobyś byś zlało	zlalibyście zlelibyście byście zlali byście zleli	zlałybyście byście zlały
3 os.	zlałby by zlał	zlałaby by zlała	zlałoby by zlało	zlaliby zleliby by zlali by zleli	zlałyby by zlały

bezosobnik: zlano by

bezokolicznik: zlać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zlawszy

gerundium: zlanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zlanie	zlania
D.	zlania	zlań
C.	zlaniu	zlaniom
B.	zlanie	zlania
N.	zlaniem	zlaniami
Ms.	zlaniu	zlaniach
W.	zlanie	zlania

imiesłów przymiotnikowy bierny: zlany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zlany	zlany	zlany	zlane	zlana
D.	zlanego	zlanego	zlanego	zlanego	zlanej
C.	zlanemu	zlanemu	zlanemu	zlanemu	zlanej
B.	zlanego	zlanego	zlany	zlane	zlaną
N.	zlanym	zlanym	zlanym	zlanym	zlaną
Ms.	zlanym	zlanym	zlanym	zlanym	zlanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zlani	zlani	zlane	zlane
D.	zlanych	zlanych	zlanych	zlanych
C.	zlanym	zlanym	zlanym	zlanym
B.	zlanych	zlanych	zlanych	zlane
N.	zlanymi	zlanymi	zlanymi	zlanymi
Ms.	zlanych	zlanych	zlanych	zlanych

odpowiednik aspektowy: zlewać

Składnia

zlać

CO + CZYM

4. zbić

Definicja

pot.

wielokrotnie uderzyć, zadając ból

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

ofrycować, oklepać, pobić, sprać, wygrzmocić, zbić

Połączenia

matka, mąż, ojciec zlał kogoś
zlać dziecko, żonę; tyłek

Cytaty

Czemu mamy to robić za Ciebie - uważasz że to takie normalne, to zlej dziecku tyłek, żeby potem przez tydzień musiał się goić i sam pokaż to policji.

źródło: NKJP: Usenet.pl, 2004-07-19

Kiedy starsza córka nie chciała iść z nią do ich sali królestwa, wyciągnęła pasek z moich spodni i już zamierzała ją zlać. Wyrwałem żonie ten pasek i zdzieliłem ją nim po dupie. Stanąłem w obronie dziecka.

źródło: NKJP: Krzysztof Jakubowski: Złodzieje żon, Gazeta Wyborcza, 1992-08-14

Tak mnie zlał kijem, że aż zęby się sypały.

źródło: NKJP: Jacek Hugo-Bader, ROSJA 3, Gazeta Wyborcza, 1998-03-20

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zleję	zlejemy
2 os.	zlejesz	zlejecie
3 os.	zleje	zleją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zlałem +(e)m zlał	zlałam +(e)m zlała	zlałom +(e)m zlało	zlaliśmy zleliśmy +(e)śmy zlali +(e)śmy zleli	zlałyśmy +(e)śmy zlały
2 os.	zlałeś +(e)ś zlał	zlałaś +(e)ś zlała	zlałoś +(e)ś zlało	zlaliście zleliście +(e)ście zlali +(e)ście zleli	zlałyście +(e)ście zlały
3 os.	zlał	zlała	zlało	zlali zleli	zlały

bezosobnik: zlano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zlejmy
2 os.	zlej	zlejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zlałbym bym zlał	zlałabym bym zlała	zlałobym bym zlało	zlalibyśmy zlelibyśmy byśmy zlali byśmy zleli	zlałybyśmy byśmy zlały
2 os.	zlałbyś byś zlał	zlałabyś byś zlała	zlałobyś byś zlało	zlalibyście zlelibyście byście zlali byście zleli	zlałybyście byście zlały
3 os.	zlałby by zlał	zlałaby by zlała	zlałoby by zlało	zlaliby zleliby by zlali by zleli	zlałyby by zlały

bezosobnik: zlano by

bezokolicznik: zlać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zlawszy

gerundium: zlanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zlanie	zlania
D.	zlania	zlań
C.	zlaniu	zlaniom
B.	zlanie	zlania
N.	zlaniem	zlaniami
Ms.	zlaniu	zlaniach
W.	zlanie	zlania

imiesłów przymiotnikowy bierny: zlany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zlany	zlany	zlany	zlane	zlana
D.	zlanego	zlanego	zlanego	zlanego	zlanej
C.	zlanemu	zlanemu	zlanemu	zlanemu	zlanej
B.	zlanego	zlanego	zlany	zlane	zlaną
N.	zlanym	zlanym	zlanym	zlanym	zlaną
Ms.	zlanym	zlanym	zlanym	zlanym	zlanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zlani	zlani	zlane	zlane
D.	zlanych	zlanych	zlanych	zlanych
C.	zlanym	zlanym	zlanym	zlanym
B.	zlanych	zlanych	zlanych	zlane
N.	zlanymi	zlanymi	zlanymi	zlanymi
Ms.	zlanych	zlanych	zlanych	zlanych

odpowiednik aspektowy: lać

Składnia

zlać

KOGO/CO + (CZYM)

5. zlekceważyć

Definicja

pot.

uznać jakaś rzecz, zjawisko lub osobę, z którymi należy się liczyć, za mało ważne, zupełnie się nimi nie przejmując

Noty o użyciu

Uważane za bardzo niestosowne ze względu na skojarzenie z czynnością fizjologiczną.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	olać
	hiperonimy:	zbagatelizować, zlekceważyć

Połączenia

zlać naukę, obowiązki, szkołę

Cytaty

Jesteś nieśmiały? Zlej to, bądź odważny. To nie jest trudne.

źródło: NKJP: Usenet.pl. 2003-06-23

Ona nie zasługuje na Ciebie! Zlej ją, nie reaguj, traktuj jak powietrze.

źródło: NKJP: www.forumowisko.pl, 2008-11-04

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zleję	zlejemy
2 os.	zlejesz	zlejecie
3 os.	zleje	zleją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zlałem +(e)m zlał	zlałam +(e)m zlała	zlałom +(e)m zlało	zlaliśmy zleliśmy +(e)śmy zlali +(e)śmy zleli	zlałyśmy +(e)śmy zlały
2 os.	zlałeś +(e)ś zlał	zlałaś +(e)ś zlała	zlałoś +(e)ś zlało	zlaliście zleliście +(e)ście zlali +(e)ście zleli	zlałyście +(e)ście zlały
3 os.	zlał	zlała	zlało	zlali zleli	zlały

bezosobnik: zlano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zlejmy
2 os.	zlej	zlejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zlałbym bym zlał	zlałabym bym zlała	zlałobym bym zlało	zlalibyśmy zlelibyśmy byśmy zlali byśmy zleli	zlałybyśmy byśmy zlały
2 os.	zlałbyś byś zlał	zlałabyś byś zlała	zlałobyś byś zlało	zlalibyście zlelibyście byście zlali byście zleli	zlałybyście byście zlały
3 os.	zlałby by zlał	zlałaby by zlała	zlałoby by zlało	zlaliby zleliby by zlali by zleli	zlałyby by zlały

bezosobnik: zlano by

bezokolicznik: zlać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zlawszy

gerundium: zlanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zlanie	zlania
D.	zlania	zlań
C.	zlaniu	zlaniom
B.	zlanie	zlania
N.	zlaniem	zlaniami
Ms.	zlaniu	zlaniach
W.	zlanie	zlania

imiesłów przymiotnikowy bierny: zlany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zlany	zlany	zlany	zlane	zlana
D.	zlanego	zlanego	zlanego	zlanego	zlanej
C.	zlanemu	zlanemu	zlanemu	zlanemu	zlanej
B.	zlanego	zlanego	zlany	zlane	zlaną
N.	zlanym	zlanym	zlanym	zlanym	zlaną
Ms.	zlanym	zlanym	zlanym	zlanym	zlanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zlani	zlani	zlane	zlane
D.	zlanych	zlanych	zlanych	zlanych
C.	zlanym	zlanym	zlanym	zlanym
B.	zlanych	zlanych	zlanych	zlane
N.	zlanymi	zlanymi	zlanymi	zlanymi
Ms.	zlanych	zlanych	zlanych	zlanych

odpowiednik aspektowy: zlewać

Składnia

zlać

KOGO/CO

Frazeologizmy

ktoś olał ciepłym moczem kogoś/coś
ktoś zlał ciepłym moczem kogoś/coś
ktoś zlał z góry na dół kogoś/coś

Data ostatniej modyfikacji: 14.03.2024