UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

didaskalia

Chronologizacja

1957, Dialog, books.google.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: p3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. didaskalia
D. didaskaliów
C. didaskaliom
B. didaskalia
N. didaskaliami
Ms. didaskaliach
W. didaskalia

Pochodzenie

gr. didaskalia 'nauka, instrukcja; protokoły przedstawień w teatrze'

z gr. di-dáskalos 'nauczyciel'

1. w dramacie

Definicja

lit. 
wskazówki autora dramatu co do sposobu wystawienia jego sztuki na scenie, umieszczone obok wypowiedzi postaci i dotyczące zachowań aktorów, wyglądu sceny i rekwizytów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka literatura

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka teatr

Cytaty

Rozbudowane didaskalia nie tylko dają wskazówki dotyczące scenografii, lecz także budują nastrój dramatu (operowanie kolorami, dźwiękami) [...].

źródło: NKJP: Internet

W sztukach Mickiewicza didaskalia są nieliczne i bardzo rzeczowe, [...] dotyczą głównie przesuwania się postaci na scenie i modulacji głosu. Są ważne dla estetyki dzieła - naprowadzają na gesty uwznioślające (kroczy, czyni znak krzyża, mówi podniosłym głosem, z boleścią w głosie) [...].

źródło: NKJP: Alina Kowalczykowa: Dramat i teatr romantyczny, 1997

[...] To był jej pierwszy dramat i niczym Beckett wyposażyła go w taką ilość didaskaliów, żeby każdy reżyser wystawił go tak, jak chciała.

źródło: NKJP: Aneta Kyzioł: Tylko ciało nie kłamie, Polityka, 2007-02-17

Autorka w didaskaliach informuje o umeblowaniu wnętrza: „Dywany, meble solidne... Rogi obfitości, sztuczne palmy, landszaft haftowany za szkłem...”

źródło: NKJP: Internet

2. w życiu

Definicja

książk. 
elementy dodatkowe, towarzyszące jakiemuś zdarzeniu lub sytuacji, uważana za mniej ważne niż inne, o których mowa

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Cytaty

Wiec miał dramatyczne didaskalia; oto na trybunę nie został wówczas wpuszczony [...] „marszałek dwóch narodów” Konstanty Rokossowski. Mimo że nie wybrany do politbiura, nie szykował się jeszcze do ewakuacji za Bug i pozostawał - w stopniu marszałka Polski - na stanowisku ministra obrony narodowej.

źródło: NKJP: Janusz Rolicki: Edward Gierek: życie i narodziny legendy, 2002

Tak naprawdę jednak w rozmowie mniej ważne są konkluzje, ustalenia, za to jakże istotne bywają didaskalia. Pamięta się miejsce, ubiór, smak kawy, uśmiech, albo jego brak. Klimat rozmowy, nastrój, tak zwane „okoliczności przyrody” w jakich się przyszło spotkać są ważne.

źródło: NKJP: Piotr Legutko: Sztuka debaty czyli jak się nie dać, 2009

Udane życie to dzisiaj przede wszystkim poziom konsumpcji rozumianej w najszerszym sensie, a więc zarówno jako kolekcjonowanie przedmiotów, wysoki standard życia zanurzonego w owych szczególnych didaskaliach, jakimi są nieprzebrane gadżety i ich wymienność [...]

źródło: NKJP: Wojciech Józef Burszta: Orgazm osobowości, Polityka, 2005-09-17

[...] to, że nie ma zatrudnienia, że są trudności z zatrudnieniem, to po prostu skutek braku miejsc pracy, przede wszystkim. Wszystkie inne przyczyny, które pogłębiają ten stan, są jedynie didaskaliami.

źródło: NKJP: Sprawozdania stenograficzne Sejmu RP, 4 kadencja, 96 posiedzenie, 1 dzień (19.01.2005)

Data ostatniej modyfikacji: 20.12.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj