2 połowa XVII w.,
Kart XVII-XVIII
W postaci potasz
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny:
m3
liczba pojedyncza
liczba mnoga
M.
potaż
potaże
D.
potażu
potażów potaży
C.
potażowi
potażom
B.
potaż
potaże
N.
potażem
potażami
Ms.
potażu
potażach
W.
potażu
potaże
Inne uwagi
Zwykle lp
Pochodzenie
niem.Pottasche
Niem. wyraz to złożenie z Pott (dawne) 'garnek' i Asche 'popiół', a to z średniowiecznego niederlandzkiego Pottasche.
Definicja
chem.
substancja pochodząca ze spalania węgla drzewnego, stosowana przy wyrobie szkła, mydła, farb oraz jako środek pomocniczy przy wykonywaniu wielu innych czynności, związanych z czyszczeniem czy barwieniem
Warianty
rzadziej
potasz
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA
Przemysł
materiały używane w przemyśle
Dziegieć i potaż służyły do utrzymywania czystości i produkcji mydła. W każdym domu umiano uzyskiwać potaż, palono przecież drewnem.
źródło: NKJP: Internet
Lasy przasnyskie były też terenem rozwoju pszczelarstwa, pozyskiwania torfu, wypalania potażu, pozyskiwania kory dla garbarstwa [...]
źródło: NKJP: S. Żagiel: Kartka z historii Przasnysza: Bursztyn z lasu, Tygodnik Ciechanowski, 2007-02-16
Ze względu na używany w produkcji potaż i konieczność opalania pieców węglem drzewnym, huty szkła rozmieszczone były w lasach z przewagą buka (czerwonego, także białego).
źródło: NKJP: Roman Czaja, Wiesław Długokęcki, Sławomir Jóźwiak, Andrzej Radzimiński, Janusz Tandecki: Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach. Władza i społeczeństwo, 2008
[...] dokonał podziału przestrzennego kniei, pozakładał smolarnie, wytwórnie potaszu i węgla drzewnego, zatrudnił drwali, którzy prowadzili w Puszczy Białowieskiej gospodarkę leśną.
źródło: NKJP: Janusz Niczyporowicz: Nie opuszczać puszczy, Gazeta Wyborcza, 1993-03-16
Kąpiele odbywały się w wodzie z dodatkami, takimi jak potaż czy soda, powodowało to zmiękczenie wody.