UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

czynić się

Chronologizacja

XV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	czynię się	czynimy się
2 os.	czynisz się	czynicie się
3 os.	czyni się	czynią się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	czyniłem się +(e)m się czynił	czyniłam się +(e)m się czyniła	czyniłom się +(e)m się czyniło	czyniliśmy się +(e)śmy się czynili	czyniłyśmy się +(e)śmy się czyniły
2 os.	czyniłeś się +(e)ś się czynił	czyniłaś się +(e)ś się czyniła	czyniłoś się +(e)ś się czyniło	czyniliście się +(e)ście się czynili	czyniłyście się +(e)ście się czyniły
3 os.	czynił się	czyniła się	czyniło się	czynili się	czyniły się

bezosobnik: czyniono się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się czynił będę się czynić	będę się czyniła będę się czynić	będę się czyniło będę się czynić	będziemy się czynili będziemy się czynić	będziemy się czyniły będziemy się czynić
2 os.	będziesz się czynił będziesz się czynić	będziesz się czyniła będziesz się czynić	będziesz się czyniło będziesz się czynić	będziecie się czynili będziecie się czynić	będziecie się czyniły będziecie się czynić
3 os.	będzie się czynił będzie się czynić	będzie się czyniła będzie się czynić	będzie się czyniło będzie się czynić	będą się czynili będą się czynić	będą się czyniły będą się czynić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		czyńmy się
2 os.	czyń się	czyńcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	czyniłbym się bym się czynił	czyniłabym się bym się czyniła	czyniłobym się bym się czyniło	czynilibyśmy się byśmy się czynili	czyniłybyśmy się byśmy się czyniły
2 os.	czyniłbyś się byś się czynił	czyniłabyś się byś się czyniła	czyniłobyś się byś się czyniło	czynilibyście się byście się czynili	czyniłybyście się byście się czyniły
3 os.	czyniłby się by się czynił	czyniłaby się by się czyniła	czyniłoby się by się czyniło	czyniliby się by się czynili	czyniłyby się by się czyniły

bezosobnik: czyniono by się

bezokolicznik: czynić się

imiesłów przysłówkowy współczesny: czyniąc się

gerundium: czynienie się

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	czynienie się	czynienia się
D.	czynienia się	czynień się
C.	czynieniu się	czynieniom się
B.	czynienie się	czynienia się
N.	czynieniem się	czynieniami się
Ms.	czynieniu się	czynieniach się
W.	czynienie się	czynienia się

imiesłów przymiotnikowy czynny: czyniący się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	czyniący się	czyniący się	czyniący się	czyniące się	czyniąca się
D.	czyniącego się	czyniącego się	czyniącego się	czyniącego się	czyniącej się
C.	czyniącemu się	czyniącemu się	czyniącemu się	czyniącemu się	czyniącej się
B.	czyniącego się	czyniącego się	czyniący się	czyniące się	czyniącą się
N.	czyniącym się	czyniącym się	czyniącym się	czyniącym się	czyniącą się
Ms.	czyniącym się	czyniącym się	czyniącym się	czyniącym się	czyniącej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	czyniący się	czyniący się	czyniące się	czyniące się
D.	czyniących się	czyniących się	czyniących się	czyniących się
C.	czyniącym się	czyniącym się	czyniącym się	czyniącym się
B.	czyniących się	czyniących się	czyniących się	czyniące się
N.	czyniącymi się	czyniącymi się	czyniącymi się	czyniącymi się
Ms.	czyniących się	czyniących się	czyniących się	czyniących się

odpowiednik aspektowy: uczynić się

Pochodzenie

Zob. czynić

1. przywódcą

Definicja

książk.

wyznaczyć sobie określoną rolę albo status

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

czynić się królem, właścicielem czegoś

Cytaty

Człowiek, który czynił się Bogiem, był według nich bluźniercą, a bluźnierstwo Izraelici karali ukamienowaniem.

źródło: NKJP: Internet

Chcę powiedzieć, że czynić się obrońcami najbiedniejszych [...] macie prawo tylko nieliczni, którzy nie byliście w parlamencie w 1993 r.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 19.12.2003

Przecież ta prawda ze swej natury nas nieskończenie przerasta i dlatego należy ją kontemplować oraz starać się wedle niej żyć, a nie czynić się jej właścicielem.

źródło: NKJP: Maciej Zięba: Niezwykły pontyfikat, 1997

Składnia

czynić się

KIM

2. posłusznym

Definicja

książk.

nabierać określonych cech

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:

robić się, stawać się

Połączenia

czyni się cicho, ciemno

Cytaty

I nagle uczuł, że nos i policzki bledną mu znowu, ale było to inne zimno, płynące nie ze strachu, lecz ze strasznego i nieubłaganego postanowienia, od którego serce w piersiach czyni się na razie żelazne.

źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Zamach na wyspę, 2001

Oczy jego czyniły się coraz bardziej okrągłe i białe.

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Wniebowstąpienie, 2006

Babka wróciła do pokoju. Zgasiła świece. Czyniło się coraz ciemniej.

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1959

Składnia

	+	czynić się	+	(JAKI)
Ø	+	czynić się	+	(JAK)

3. o nocy

Definicja

przest.

zaczynać się i trwać

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Relacje znaczeniowe

synonimy:

robić się

Połączenia

ruch, zmrok czyni się

Cytaty

Noc czyniła się ciemna, na niebie ukazał się strzęp księżyca, odwrócony rogami do góry.

źródło: NKJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Wenecja i inne szkice, 2008

A na szybach już świt czynił przezroczystość i widoczność gałęzi za oknem [...]. A tu najbliżej czyniła się agonia żarówki, która żyła ze mną przez całą noc [...], a teraz ustępowała miejsca świtowi, umierała.

źródło: NKJP: Edward Stachura: Moje wielkie świętowanie: opowiadania rozproszone, 2007

W dnach głębokich czynią się gusła:
Umarli wskrzesną!
Duszo biedna, czemuś tak uschła
Śmiercią cielesną?

źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Liryka mojego życia, 1966

Data ostatniej modyfikacji: 15.10.2018