Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: p3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | jasełka |
||
| D. | jasełek |
||
| C. | jasełkom |
||
| B. | jasełka |
||
| N. | jasełkami |
||
| Ms. | jasełkach |
||
| W. | jasełka |
Pochodzenie
Od: jasło l. poj., jasła l. mn. 'dwustronne koryto z drabinami, do którego kładzie się paszę', z psł. * ěsli / * ěsla 'urządzenie do karmienia bydła i koni'. Stp. jasłka , jasłki znaczyło też 'żłóbek betlejemski', skąd nazwa całej stajenki oraz przedstawienia, którego jest ona scenerią.
1. przedstawienie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka teatr
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | szopka | |
| hiperonimy: | przedstawienie |
Połączenia
- bożonarodzeniowe, świąteczne; gminne, góralskie; szkolne, uliczne; tradycyjne, współczesne; wspaniałe jasełka; jasełka zatytułowane jakoś
- jasełka przedszkolaków
- jasełka w kościele; w czyimś wykonaniu
- jasełka i szopki; kolędy i jasełka
- inscenizacja, spektakl; przegląd jasełek
- rola w jasełkach
- organizować, przygotować/przygotowywać; pokazać, prezentować, przedstawić/przedstawiać, wystawić/wystawiać, zaprezentować; obejrzeć jasełka
- wystąpić z jasełkami
Cytaty
|
Tematem jasełek była tradycyjnie historia narodzin Jezusa. Tak więc olbrzymie marionetki przedstawiające Józefa i Marię pukały najpierw do drzwi kamienic myślenickich, naśladując Bożą Rodzinę, która przed ponad dwoma tysiącami lat nie mogła znaleźć miejsca w gospodzie w Betlejem. źródło: NKJP: (MH): Lalki w stajence, Dziennik Polski, 2006-12-27 |
|
|
Jeszcze przed świętami jasełka przedstawiane były w szkole. Ten bożonarodzeniowy spektakl wyzwala sporo pozytywnych emocji nie tylko wśród organizatorek [...] i małych aktorów - uczniów miejscowej szkoły, ale również wśród całej społeczności. źródło: NKJP: sm: Z kolędą w tle, Czas Ostrzeszowski, nr 20052, 2005 |
|
|
[...] zwyczaj śpiewania kolęd i odgrywania jasełek przekazywany był początkowo przez franciszkanów [...]. źródło: NKJP: Dorota Szwarcman: Walka Christmas z gwiazdką, Polityka, 2008-12-20 |
|
|
W naszych jasełkach pasterze wędrują po śniegu, brną przez wyżłobione w białym puchu ścieżki. Tamci szli przecież nie po śniegu, lecz po spalonej słońcem trawie. źródło: NKJP: Zygmunt Kubiak: Przestrzeń dzieł wiecznych: eseje o tradycji kultury śródziemnomorskiej, 1993 |
2. szopka
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje
Cytaty
|
Rzeźbione jasełka - prócz Świętej Rodziny - przedstawiają pasterzy odzianych w regionalne stroje orawskie. źródło: NKJP: Jolanta Flach: Orawskie szopki, Tygodnik Podhalański, nr 51-52, 1997 |
|
|
Wiemy jednak, że już w początkach XIX w. stacjonarne, kościelne jasełka przekształciły się w obnoszona przez kolędników szopkę. źródło: NKJP: Aleksander Jackowski: Polska sztuka ludowa, 1974 |