UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

cnotliwość

Chronologizacja

XV w., SStp

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. cnotliwość
cnotliwości
D. cnotliwości
cnotliwości
C. cnotliwości
cnotliwościom
B. cnotliwość
cnotliwości
N. cnotliwością
cnotliwościami
Ms. cnotliwości
cnotliwościach
W. cnotliwości
cnotliwości

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

Zob. cnota

1. prawość

Definicja

bycie cnotliwym - odznaczającym się cnotą (zaletą)

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka

Połączenia

  • nadmierna cnotliwość
  • wzór, znaki cnotliwości

Cytaty

Kobiety były ubrane schludnie, ale bez przesady, bez różu na twarzy i biżuterii. To znaki cnotliwości i wierności tradycyjnym zasadom moralnym.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba: Historia Powszechna. Wiek XIX, 2008

Stefan dwukrotnie usiłował zaciągnąć ją do łóżka, ale mu się to nie udało. Opierała się nie z powodu nadmiernej cnotliwości (choć on tak uważał), ale dlatego, że coś ją powstrzymywało.

źródło: NKJP: Mija Kabat: Kontrakt panny Brandt, 2009

Cnotliwość chrześcijańska polega na tym, że małżonkowie bardziej troszczą się o siebie i starają się sprawić sobie radość.

źródło: NKJP: Ksawery Knotz; Nie bój się seksu czyli Kochaj i rób, co chcesz: z ojcem Ksawerym Knotzem rozmawia Sylwester Szefer, 2009

[...] aktywność seksualna jest silniejsza i ważniejsza dla mężczyzn niż dla kobiet. Natomiast skromność, cnotliwość i wierność są ważniejsze dla kobiet.

źródło: NKJP: Eugenia Mandal: Miłość, władza i manipulacja w bliskich związkach, 2008

2. cecha

Definicja

cecha czegoś, co świadczy o posiadaniu przez kogoś cnoty (zalety)

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie prawdy i wartości życiowe

Połączenia

  • cnotliwość postępowania

Cytaty

Patriarcha musi „wyróżniać się bystrością umysłu, rozsądkiem i cnotliwością postępowania” - to właśnie ten wymóg nowego statutu bułgarskiej Cerkwi był podstawą decyzji uczestników soboru o detronizacji zwierzchnika Cerkwi.

źródło: NKJP: Schizma w cerkwi?, Dziennik Polski, 1998-11-13

Przemówienia były przeważnie moralizatorskie, programowo polityczne, przepełnione cnotliwością, hasłami utrzymania ziemi rodzinnej i nieco ckliwym patriotyzmem.

źródło: NKJP: Mieczysław Jalowiecki: Na skraju imperium, 2005

Adam Smith [...] był pewny, że to działania jednostek niosą z sobą dobro publiczne. Smith wierzył jednak w cnotliwość własnego interesu [...], która powoduje powstanie niewidzialnej współpracy.

źródło: NKJP: Internet

3. dziewictwo

Definicja

bycie w stanie cnoty (czystości)

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

Cytaty

Nie wiadomo kiedy i gdzie żyła niegdyś dziewica Urszula dla umiłowania Boga, cnotliwości i męczeńskiej śmierci ogłoszona świętą.

źródło: NKJP: Z otchłani Średniowiecza, Dziennik Polski, 1998-08-20

[...] zasadniczą kwestią jest niewyjaśnialna sprawa cnotliwości królowej przed ślubem i po nim. Zastanawiam się tylko, po co ją wyjaśniać? Po co dziś stawać wśród 12 rycerzy, którzy wyzwali rycerza Gniewosza na sąd boży, gdy ten podważał cnotliwość królowej.

źródło: NKJP: Paweł Wroński; Włodzimierz Kalicki: Listy do czytelników, Gazeta Wyborcza, 1997-07-11

[...] w roku 1271, na osiem lat przed śmiercią, złożył w klasztorze Franciszkanów wspólnie z Kingą śluby czystości. O cnotliwości tej pary świadczył nawet Władysław Łokietek, który dziecięciem baraszkował w sypialni krewnych.

źródło: NKJP: Paweł Wroński: Święta Kinga, Gazeta Wyborcza, 1999-06-12

Z tego, co wiadomo, Bolesław też cnotliwością swej małżonki specjalnie zachwycony nie był, a że w końcu pogodził się z losem, to cóż… przekalkulował widać, że posag córki węgierskiego króla Beli IV i jej polityczne koneksje warte są takiego poświęcenia.

źródło: NKJP: Marek Lubaś-Harny: Święta Kinga czyli tryumf cnoty, Gazeta Krakowska, 2007-07-20

Składnia

bez ograniczeń + cnotliwość +
(KOGO)
Data ostatniej modyfikacji: 26.09.2015
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj