UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

koleina

Chronologizacja

1851, Przekłady poetów polsko-łacińskich epoki zygmuntowskiej, t. 4, Wilno 1851.

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. koleina
koleiny
D. koleiny
kolein
C. koleinie
koleinom
B. koleinę
koleiny
N. koleiną
koleinami
Ms. koleinie
koleinach
W. koleino
koleiny

Inne uwagi

Zwykle lm

Pochodzenie

Zob. kolej

1. na drodze

Definicja

podłużne wgłębienie, które pozostawia w miękkim podłożu poruszający się pojazd

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  ślad

Połączenia

  • głębokie; błotne, błotniste, piaszczyste; widoczne; wyjeżdżone, wyżłobione koleiny; koleiny wypełnione czymś
  • dwie koleiny
  • koleiny na/w drodze, na/w jezdni, w nawierzchni, w trawie
  • dziury i koleiny, nierówności i koleiny
  • ślady; likwidacja kolein
  • woda w koleinach
  • pełny kolein
  • koleiny pojawiają się, powstają, tworzą się; prowadzą gdzieś
  • żłobić; usunąć, zlikwidować koleiny
  • wpaść/wpadać w koleinę

Cytaty

Z Gościńca wóz zjechał w las i jego koła dopasowały się do kolein wyżłobionych przez wozy tych, którzy jechali tędy wcześniej.

źródło: NKJP: Olga Tokarczuk: Prawiek i inne czasy, 1996

[...] obecnie stosuje się beton cementowy, który przede wszystkim jest trwalszy i odporniejszy na tworzenie się kolein.

źródło: NKJP: Zygmunt Jamroży: Beton i jego technologie, 2000

Nasza szkoła zajęła się placem rynkowym: zasypaliśmy koleiny i doły, posadziliśmy dwa pasma drzewek [...].

źródło: NKJP: Aleksander Minkowski: Szaleństwo Majki Skowron, 1972

Wystarczy przecież jakaś koleina na drodze czy nieprzewidziana przeszkoda, by doszło do nieszczęścia.

źródło: NKJP: J.A.: Ściganie ze śmiercią, Wieści Podwarszawskie, nr 29 (897), 2008-07-20

2. życiowa

Definicja

książk. 
określonego rodzaju sposób postępowania w jakiejś sytuacji, który powtarzany jest bez zmian

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  schemat

Połączenia

  • dawne, stare koleiny
  • koleiny życia
  • utarte koleiny

Cytaty

Zdaniem psychologów, stres związany z porzuceniem utartych kolein i podjęciem nowych wyzwań wywiera na człowieka dobroczynny wpływ.

źródło: NKJP: Czas zmiany, Cosmopolitan, nr 6, 2000

Idzie mu zatem o dzieło otwarte — by użyć sformułowania Umberta Eco — w sensie intelektualnym, o wytrącanie czytelnika z kolein tradycyjnego myślenia, właściwego tradycyjnej prozie.

źródło: NKJP: Jan Pieszczachowicz: Koniec wieku: szkice o literaturze, 1994

Im silniejszy nacisk na powtarzalność, konwencjonalizowaną normę, nudne a uparcie fetyszyzowane koleiny uporządkowanego życia we współczesnej cywilizacji, tym silniejsza potrzeba wyróżnienia u tych, którzy taką potrzebę jeszcze posiadają.

źródło: NKJP: Andrzej Werner: Dekada filmu, 1997

Wchodzimy w koleiny gierkowskie: rosną kredyty, rośnie import. Grozi nam życie na kredyt, który kiedyś trzeba będzie spłacić.

źródło: NKJP: Jakub Cegieła: Czy rząd dobrze wykonał zeszłoroczny budżet, Gazeta Wyborcza, 1997-08-28

Składnia

bez ograniczeń + koleina +
(CZEGO)
Data ostatniej modyfikacji: 13.05.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj