UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

naturalizm

Chronologizacja

1825, F. Słotwiński, "Prawo natury prywatne", Tom I, books.google.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. naturalizm
naturalizmy
D. naturalizmu
naturalizmów
C. naturalizmowi
naturalizmom
B. naturalizm
naturalizmy
N. naturalizmem
naturalizmami
Ms. naturalizmie
naturalizmach
W. naturalizmie
naturalizmy

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

ang. naturalism

fr. naturalisme

niem. Naturalismus

1. brutalność

Definicja

książk. 
zbytnie uwypuklenie rzeczy brutalnych i nieprzyjemnych

Noty o użyciu

Ms. lp wymawiany: [naturaliźmie] lub [naturalizmie].

Wymowa

[naturalism] a. [naturalizm]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka prądy, kierunki i kategorie artystyczne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Cytaty

Wystawione dzieła reprezentują polską sztukę przełomu tysiącleci. Wiele z nich wywołało kontrowersje i dyskusje. Zarzuca się im wtórność, epatowanie naturalizmem i erotyzmem, prowokację obyczajową i estetyczną.

źródło: NKJP: (PAP): Negocjatorzy prezentują kontrowersyjne dzieła, Metropol nr 12/04, 2001

Opowieści te jednak, choć trup ściele się w nich gęsto, choć ociekają krwią i nieraz przerażają naturalizmem opisów zbrodni, zawsze miały umoralniającą puentę, pouczały, przestrzegały, w czasach kompletnego analfabetyzmu starały się krzewić poszanowanie dla prawa, propagowały „życie bogobojne i cnotliwe”.

źródło: NKJP: Krata kochanką mu była..., Dziennik Polski, 2002-08-31

W grach „horrorach” można było do tej pory zobaczyć sceny obcinania głowy i gwałtu („Phantasmagoria”), czy wyłupywania oczu. Strzelaniny ocierają się o naturalizm: dobrze widać rany na ciele przeciwnika („Quake II”), a krew spływa po ścianach i zbiera się w kałużach na podłodze [...].

źródło: NKJP: Adam Leszczyński: Uczą, bawią, demoralizują?, Gazeta Wyborcza, 1998-07-24

Składnia

bez ograniczeń + naturalizm +
(CZEGO)

2. w filozofii

Definicja

filoz. 
pogląd filozoficzny, zgodnie z którym wszelkie zjawiska mają swoje naturalne przyczyny i można je wyjaśnić w odniesieniu do zjawisk zachodzących w przyrodzie

Noty o użyciu

Ms. lp wymawiany: [naturaliźmie] lub [naturalizmie].

Wymowa

[naturalism] a. [naturalizm]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka filozofia

Cytaty

Pod wpływem dyskursu filozofów XIX i XX wieku wokół natury wartości oraz sposobu ich istnienia i poznawalności, wyłaniają się trzy charakterystyczne stanowiska: naturalizm, intuicjonizm, emotywizm aksjologiczny.

źródło: Internet: eid.edu.pl

Pedagogika kultury narodziła się na przełomie XIX i XX wieku, rozwijała się w Niemczech - centrum ówczesnej humanistyki. Powstała w opozycji do dominującego wówczas naturalizmu w filozofii, który definiował wszystkie zjawiska działaniem przyrody oraz psychologizmu i socjologizmu w pedagogice, które stosowały jednostronne podejście do badanych zjawisk.

źródło: NKJP: Internet

3. w sztuce

Definicja

lit.  szt. 
kierunek w literaturze i sztuce XIX wieku, zgodnie z którym dzieło powinno wiernie odzwierciedlać rzeczywistość, bez jej upiększania i łagodzenia rzeczy przykrych

Noty o użyciu

Ms. lp wymawiany: [naturaliźmie] a. [naturalizmie].

Wymowa

[naturalism] a. [naturalizm]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka prądy, kierunki i kategorie artystyczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka literatura

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka sztuki plastyczne

Cytaty

Naturalizm zrywał z hasłem sztuka dla sztuki, pragnął być wiernym obrazem życia i szerzyć ideały demokratyczne.

źródło: NKJP: Janusz Pajewski: Historia powszechna 1871-1918, 1967

Prus doceniał poruszaną przez naturalizm tematykę, ukazywanie przemilczanych prawd oraz przemawianie językiem wulgarnym, który dotąd nie istniał w powieści.

źródło: NKJP: Internet

Wyczarowuje pejzaże, akty, klimaty surrealistyczne i fantastyczne. Do tworzenia inspiruje go przyroda i światło. Zmienia jednak rzeczywistość, odchodzi coraz bardziej od naturalizmu.

źródło: NKJP: Ustami i nogami, Dziennik Polski, 2000-10-03

Kaszpar jest zwolennikiem naturalizmu i realizmu w malarstwie. - Świat ucieka w abstrakcje zakłamując rzeczywistość.

źródło: NKJP: Piotr Proszowski: Matejko w przytulisku, Tygodnik Regionalny „Gazeta Częstochowska” nr 33 (715), 2005-08-18

4. w pedagogice

Definicja

pedag. 
kierunek pedagogiczny, zgodnie z którym wychowanie dziecka powinno się odbywać w zgodzie z jego naturą

Noty o użyciu

Ms. lp wymawiany: [naturaliźmie] lub [naturalizmie].

Wymowa

[naturalism] a. [naturalizm]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia narodziny i dzieciństwo

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka działalność naukowa

Cytaty

Naturalizm pedagogiczny odkrywał dziecko, jego potrzeby, zainteresowania, ograniczając rolę wychowawcy do czuwania nad jego rozwojem (pajdocentryzm).

źródło: NKJP: Internet

Idee C. Freineta mieszczą się pomiędzy naturalizmem a propozycją Nowego Wychowania. Osią jego pedagogiki jest swobodna ekspresja i aktywizacja całej osobowości wychowanka.

źródło: NKJP: Katarzyna Franica: Nowe trendy w wychowaniu – szansa czy zagrożenie?, Wychowawca nr 144, 2004-12

Kiedy powinniśmy zacząć uczyć dzieci radzić sobie z przeciwnościami? Dość wcześnie, ale nie można wpadać w przesadę. Przeciwieństwem naturalizmu jest bowiem przekonanie, że dziecko jest w stanie poradzić sobie z dowolnymi zadaniami, jeśli zastosować odpowiednią metodę, to można ulepić każdego.

źródło: NKJP: Ewa Winnicka: Podpory najwyższej jakości, Polityka nr 2605, 2007-05-26

5. w socjologii

Definicja

socjol. 
kierunek w socjologii, zgodnie z którym wszystkie zjawiska społeczne można wyjaśnić i opisać odwołując się do zjawisk zachodzących w przyrodzie

Noty o użyciu

Ms. lp wymawiany: [naturaliźmie] lub [naturalizmie].

Wymowa

[naturalism] a. [naturalizm]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka działalność naukowa

Cytaty

Dominujący w jego koncepcji był również naturalizm. Uważał, że zadaniem socjologii jest wykrywanie przyrodniczych praw życia społecznego.

źródło: NKJP: Internet

W pierwszej połowie XX wieku nastąpił proces wyzwalania się z więzów naturalizmu i koncepcji determinizmu przyrodniczego oraz przechodzenia w geografii człowieka od ujęć badających relacje człowiek-środowisko w kierunku ujęć funkcjonalnych, czego egzemplifikacją była francuska szkoła geografii człowieka P. Vidala de la Blache'a.

źródło: NKJP: Krystyna Rembowska: Kultura w tradycji i we współczesnych nurtach badań geograficznych, 2002

Data ostatniej modyfikacji: 29.04.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj