UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rocznik

Chronologizacja

1591, SPXVI
Odnotowano w znaczeniu: 'książka, w której zapisane są wydarzenia z jednego roku'.

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. rocznik
 roczniki
D. rocznika
 roczników
C. rocznikowi
 rocznikom
B. rocznik
 roczniki
N. rocznikiem
 rocznikami
Ms. roczniku
 rocznikach
W. roczniku
 roczniki

Pochodzenie

Zob. rok

1.a ludzie z danego roku

Definicja

ogół osób urodzonych w tym samym roku

Noty o użyciu

Używane również w odniesieniu do ogółu osób, które w tym samym roku kończą szkołę lub studia albo uczestniczą w jakimś przełomowym dla nich wydarzeniu.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu kalendarz i miary czasu

Połączenia

  • najmłodszy, najstarszy; następny, poprzedni; rocznik; rocznik wyżowy
  • rocznik absolwentów, uczniów; roczniki wyżu
  • nabór któregoś rocznika
  • chłopcy, dziewczęta, dzieci, uczniowie, studenci, zawodnicy, żołnierze z jakiegoś rocznika
  • któryś rocznik rozpoczyna (naukę), kończy (szkołę)

Cytaty

Mój rocznik był pierwszym, który zaczął się uczyć w budynku przy ul. 17 Stycznia - po przeprowadzce liceum z ul. Okrzei.

źródło: NKJP: Chłopak z ulicy Płońskiej, Tygodnik Ciechanowski, 2005-06-14

Rynek pracy w tej branży się zamyka. Ale zanim ta wiadomość dotrze do świadomości młodych ludzi, jeszcze kilka lub nawet kilkanaście roczników opuści mury uczelni z dyplomami tej specjalności.

źródło: NKJP: Język chiński gwarancją dostania pracy?, Dlaczego?, 2009-08-07

W pierwszym dniu imprezy rywalizować będą zawodnicy z najmłodszych roczników, w niedzielę starsi juniorzy, a także seniorzy.

źródło: NKJP: Pływanie w Koronie, Dziennik Polski, 2008-03-29

Absolwenci Szkoły Podstawowej [...] i Gimnazjum [...] w Nowym Tomyślu po raz pierwszy spotkają się na zjeździe w swojej „starej budzie”. Pierwszy rocznik absolwentów mury szkolne opuścił w 1992 roku.

źródło: NKJP: Anna Wyrwa-Sadowska: Nowy Tomyśl. Spotkanie po latach, 2006-09-20

Składnia

bez ograniczeń + rocznik +
(JAKI)

1.b rok urodzenia

Definicja

rok, w którym ktoś się urodził

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu kalendarz i miary czasu

Połączenia

  • rocznik 1930, 1980
  • dzieci, uczniowie z któregoś rocznika

Cytaty

Kazimierz Kaczor - rocznik 1941 - jest wybitnym aktorem teatralnym i filmowym.

źródło: NKJP: Bogdan Maciejewski: Kaczory kochają wodę. Rozmowa z Kazimierzem Kaczorem, aktorem, Super Express, 1998

W zawodach uczestniczyły dzieci z Gminy Nowy Targ z roczników 1986 i 87.

źródło: NKJP: Mistrzowskie kopy, Tygodnik Podhalański, 1999

2.a wino z danego roku

Definicja

ogół wyrobów jakiegoś rodzaju, wyprodukowanych w jednym roku

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł produkcja

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu kalendarz i miary czasu

Połączenia

  • rocznik wina
  • model, pojazd, samochód z jakiegoś rocznika

Cytaty

W ich środowisku chodzi się do opery, odwiedza modne galerie, pije najlepsze roczniki wina i czyta się Dostojewskiego.

źródło: NKJP: Magdalena Gorlas: „Wszystko gra” Woody’ego Allena. Udane przeobrażenie, Polska Głos Wielkopolski, 2006-04-11

[...] płatność za paliwo będzie dokonywana za pomocą mobilnej aplikacji bądź komputera pokładowego, który już jest wbudowany w najnowsze roczniki samochodów [...].

źródło: Internet: polskibiznes.info

Składnia

bez ograniczeń + rocznik +
(KTÓRY)
bez ograniczeń + rocznik +
(CZEGO)

2.b rok produkcji

Definicja

rok, w którym coś powstało

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł produkcja

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu kalendarz i miary czasu

Połączenia

  • audi, volkswagen, wino rocznik któryś

Cytaty

Autentyczny, staromodny bombowiec. Rocznik 48, pierwszy radziecki napędzany silnikami odrzutowymi.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Afrykanka, 2005

Nawet w tak subtelnej sztuce, jak określanie roczników win i gatunków whisky, elektroniczne nosy sprawdzają się nie najgorzej.

źródło: NKJP: Magdalena Pecul: Elektroniczne nosy, Wiedza i Życie, 1998

Klienci szukają teraz aut z roczników 1998-99, nowszych niż kiedyś.

źródło: NKJP: Co w autokomisach piszczy..., Express Ilustrowany, 2004-01-26

3.a czasopismo

Definicja

czasopismo ukazujące się raz na rok

Noty o użyciu

Używane w tytułach, np. „Rocznik Literacki”, „Rocznik Podhalański”, "Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej".

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu prasa

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  czasopismo

Połączenia

  • rocznik astrologiczny, meteorologiczny, statystyczny
  • rocznik GUS
  • redaktor rocznika
  • artykuł w roczniku
  • publikować w roczniku

Cytaty

Na rynku wydawniczym ukazały się dwa nowe numery periodyków poświęconych Orawie: „Rocznik Orawski”, wydawany przez Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej, oraz „Orawa”, rocznik Towarzystwa Przyjaciół Orawy.

źródło: NKJP: Bliżej Orawy, Gazeta Krakowska, 2002-02-06

Muzeum w Gliwicach wspólnie z istniejącym od 1961 Towarzystwem Miłośników Ziemi Gliwickiej [...] wydaje od 1963 rocznik „Zeszyty Gliwickie”.

źródło: NKJP: Lech Szaraniec: Górny Śląsk, 1997

Nie wnikając już szczegółowo w wiarygodność poszczególnych rubryk w rocznikach statystycznych, można powiedzieć, że w przypadku masła teoria o spadku spożycia w pełni się potwierdza.

źródło: NKJP: Kolejki i blokady, Dziennik Polski, 1999-10-01

Przed laty Dom Kultury w Kętach wydawał „Informator Kulturalny”, który był rocznikiem.

źródło: NKJP: Agata Wolna: Wspomnienia, aktualności przedsięwzięcia ważne dla Kęt, Trybuna Śląska, 2000-11-03

3.b egzemplarz czasopisma

Definicja

egzemplarz czasopisma ukazującego się raz na rok

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu prasa

Cytaty

Miałem w rękach rocznik statystyczny z 1937 r.

źródło: Internet: pl.sci.fizyka.narkive.com

Ostatnio przeglądałem rocznik statystyczny z końca lat 70.

źródło: Internet: forum.gp24.pl

4. zbiór numerów

Definicja

zbiór wszystkich numerów jakiegoś czasopisma wydanych w ciągu jednego roku

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu prasa

Połączenia

  • stare roczniki
  • rocznik czasopisma, "Kuriera Warszawskiego", "Tygodnika Ilustrowanego"
  • przeglądać, wertować roczniki
  • oprawione roczniki

Cytaty

Starszy pan, zwany panem Olesiem, przydźwigał rocznik oprawnego w płótno „Jeźdźca i Hodowcy”, potęgę chyba sprzed pierwszej wojny.

źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996

W czasie jednego z moich pobytów w CERN-ie wynajmowałem mieszkanie od emerytowanego angielskiego majora. Miał on u siebie roczniki „Time Magazine” z czasów drugiej wojny światowej.

źródło: NKJP: Andrzej Krzywicki, Diabelski młyn, 2005

Składnia

bez ograniczeń + rocznik +
CZEGO

5. dokument historyczny

Definicja

zbiór opatrzonych datami zapisków dotyczących wydarzeń najważniejszych dla danej zbiorowości

Noty o użyciu

Używane w tytułach, np. "Roczniki, czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego", „Roczniki z Hildesheim".

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka literatura

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Cytaty

Największą kolekcję historyczną zebrał Janko z Czarnkowa. Znalazło się w niej kilka roczników, w tym „Rocznik kapituły poznańskiej”, „Rocznik kapituły gnieźnieńskiej”, wyciąg z „Rocznika kapituły krakowskiej”, zwany „Rocznikiem wielkopolskim” [...].

źródło: NKJP: Marek Kazimierz Barański: Dynastia Piastów w Polsce, 2005

Na próżno [...] szukalibyśmy w rocznikach, które przebieg tych wojen i związanych z nimi wydarzeń skrupulatnie rejestrowały, najmniejszego bodaj echa buntów saskiego pospólstwa przeciwko własnej plemiennej arystokracji.

źródło: NKJP: Karol Modzelewski: Barbarzyńska Europa, 2004

W kręgu mojego zainteresowania znalazły się dokumenty, listy, kroniki, roczniki, żywoty świętych, monety, pieczęcie i inskrypcje [...].

źródło: NKJP: Piotr Boroń: Kniaziowie, królowie, carowie..., 2010

Najdalej w fałszowaniu wydarzeń posunął się autor „Roczników gandawskich” [...].

źródło: NKJP: Dariusz Piwowarczyk: Słynni rycerze Europy. Rycerze w służbie dam i dworu, 2009

Data ostatniej modyfikacji: 20.03.2020
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN