UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rogówka

Chronologizacja

1731, Kart XVII-XVIII
Pierwotnie inne znaczenie: 'element garderoby' (prawdopodobnie 'fiszbiny', por. SL).

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. rogówka
rogówki
D. rogówki
rogówek
C. rogówce
rogówkom
B. rogówkę
rogówki
N. rogówką
rogówkami
Ms. rogówce
rogówkach
W. rogówko
rogówki

Pochodzenie

Zob. róg

1. w oku

Definicja

anat. 
przezroczysta błona pokrywająca przednią część gałki ocznej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły

Połączenia

  • rogówka oka
  • siatkówka i rogówka; rogówka i soczewka oka; rogówka i tęczówka
  • kształt; przeszczep; zapalenie, zmętnienie, zwyrodnienie rogówki

Cytaty

Jedyne tkanki, które do prawidłowego działania nie potrzebują naczyń krwionośnych, to chrząstka stawowa i rogówka oka.

źródło: NKJP: Małgorzata T. Załoga: Mięso z mięsa, kość z kości, Ozon, 2005

Do narządów zawierających szczególnie dużo naczyń włosowatych należą m.in. gruczoły dokrewne, wątroba, nerki i płuca. Naczyń tych nie spotyka się natomiast w nabłonkach, chrząstkach, substancjach twardych zęba, rogówce i soczewce oka.

źródło: NKJP: Jan Zarzycki, Jan Kuryszko: Anatomia mikroskopowa zwierząt domowych i człowieka, 1995

Wanda nie widziała od trzech lat, po przebytym wirusowym zapaleniu rogówek.

źródło: NKJP: Jacek Brzuszkiewicz: Napatrzeć się nie mogę, Gazeta Wyborcza, 1994-11-08

2. w mieszkaniu

Definicja

kanapa, łóżko lub szafa, regał lub podobny mebel, przystosowany do ustawienia w rogu pomieszczenia

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka meble i wystrój wnętrz

Relacje znaczeniowe

synonimy:  narożnik

Cytaty

Wnętrze jest skromne, ale zadbane. Na ścianie wisi zdjęcie ślubne gospodarzy, obok fotografia Jana Pawła II. Pod ścianami brązowy segment. Na środku stolik, obok niego rogówka. Wystrój jak w każdym innym mieszkaniu .

źródło: NKJP: Mieszkają w wagonie, Wieczór Wybrzeża, 1998-10-02

3. na ulicy

Definicja

przest. 
prostytutka oczekująca na klientów na ulicy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  latarnica, ulicznica
hiperonimy:  prostytutka

Cytaty

„Jego wychowuje ulica”. Czyli że jego wychowuje knajak i rogówka. Ale to przeszłość. Nie ma knajaków i rogówek.

źródło: Jan Zbigniew Słojewski: Felietony z lat 1975–1980 (books.google.pl)

Zbieramy pieniądze na ulicach na zakup broni. Stoimy z puszkami na Soho i nagabujemy klientelę eleganckich francuskich restauracji [...] Dają chętnie. Dają też przechodnie, taksówkarze. Kurwy-rogówki obraziły się, że ich nie prosimy. „Przecież my też ludzie”.

źródło: Tadeusz Jarzembowski: Londyn 1956, Kultura nr 12/1981 (staticnowyportal.kulturaparyska.com)

Data ostatniej modyfikacji: 09.02.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj