UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wspomnienie

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wspomnienie
wspomnienia
D. wspomnienia
wspomnień
C. wspomnieniu
wspomnieniom
B. wspomnienie
wspomnienia
N. wspomnieniem
wspomnieniami
Ms. wspomnieniu
wspomnieniach
W. wspomnienie
wspomnienia

Pochodzenie

Od: wspomnieć; zob. pomnieć

1. z młodości

Definicja

obraz kogoś lub czegoś, co minęło, istniejący w czyjejś świadomości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Połączenia

  • pierwsze, ostatnie; okupacyjne; osobiste; dalekie, odległe; blaknące, niewyraźne; uśpione; żywe; natrętne; dobre, miłe, najwspanialsze, przykre, nieprzyjemne, bolesne, najgorsze, koszmarne wspomnienie; dawne; wojenne; negatywne; romantyczne; czułe; najpiękniejsze wspomnienia; wspomnienia rodzinne
  • wspomnienie matki, dziadka; zabaw; dzieciństwa; rozkoszy; nocy; wspomnienia (dawnych,...) czasów
  • wspomnienie z dzieciństwa; wspomnienia z młodości; z wakacji
  • wspomnienie o ojcu; o jakiejś rozmowie
  • wspomnienie i żal; wspomnienia i marzenia
  • wspomnienie pojawiło się; nawiedziło/nawiedzało kogoś; powróciło/powraca; odżyło, ożyło (w kimś,...); bolało; wywoływało coś; opuszczało kogoś; zostało; przeszywa kogoś; wspomnienia napływały; wracały, powracały; budzą się
  • przywołanie wspomnienia
  • zachować; odrzucić wspomnienie; mieć; przywołać; pielęgnować, przewietrzać; odnowić; wyprzeć wspomnienia

Cytaty

Niczym bolesny cierń zakłuło go w okolicy serca wspomnienie Marilyn, słodkiej blondyneczki o bizantyńskich dłoniach.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Dzieci nocy, 2001

Pan Jankowiak też miał swoje wspomnienia o profesorce Jedwabińskiej.

źródło: NKJP: Małgorzata Musierowicz: Dziecko piątku, 1993

- Moje pierwsze wspomnienie z dzieciństwa: mam półtora roku, może dwa. Stoję na łące, nad strugą, która została po deszczu. Patrzę na moje nóżki w białych, skórkowych, najukochańszych bucikach i zastanawiam się, czy zdołam przejść nad tą strugą tak, żeby bucików nie zabłocić ani nie zamoczyć.

źródło: NKJP: Anna Bojarska, Maria Bojarska: Siostry B., 1996

[...] Dzielili się wspomnieniami z dzieciństwa, szkolnymi i domowymi problemami. Nigdy jednak nie zastanawiali się, kto będzie gotował, kiedy znajdą się nagle pod wspólnym dachem.

źródło: NKJP: Kinga Dunin: Tabu, 1998

Zacisnął powieki. Chciał, żeby sobie stąd poszła. Raz na zawsze. I zostawiła go ze wspomnieniem, które nie przestało go boleć.

źródło: NKJP: Krystyna Boglar: Zobaczysz, że pewnego dnia..., 1996

Składnia

bez ograniczeń + wspomnienie +
KOGO/CZEGO
bez ograniczeń + wspomnienie +
o KIM/CZYM
bez ograniczeń + wspomnienie +
z CZEGO

2. czyjeś o czymś

Definicja

pamięć o kimś lub o czymś, co minęło

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Cytaty

W moim wspomnieniu finał tego wszystkiego jest taki, że zaczynają się wakacje, ja przyjeżdżam na urlop do mojej Łopusznej, jest interwencja w Czechosłowacji, telewizor odbiera stacje czeskie i słowackie, więc całą interwencję mam na ekranie.

źródło: NKJP: Adam Michnik, Józef Tischner, Jacek Żakowski: Między Panem a Plebanem, 1995

[...] Gdzieś jeszcze egzystował w jej pamięci, w najdalszych zakamarkach wspomnień [...].

źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1986

Sięgając wspomnieniami nieco głębiej: gdy jako szkolne pacholę dopiero zaczynałem fascynować się światem fizyki, przypomniała mi się też popularnonaukowa książczyna Konstantina Bajewa [...].

źródło: NKJP: Maciej Zięba: Po szkodzie? Przed szkodą?: o Polsce, kapitalizmie i kontemplacji, 1996

Zawsze byłaś ubrana w białą sukienkę albo później we wspomnieniach, w pamięci włóczęgi, ubrałem ciebie w białą suknię z różową wstążką u pasa.

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Bohiń, 1987

3. tekst

Definicja

ustna lub spisana opowieść o tym, co minęło i zostało przez kogoś zapamiętane

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język pisanie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wspominka

Połączenia

  • piękne wspomnienie; moje; żartobliwe wspomnienia
  • wspomnienia lekarza
  • wspomnienie o obozie (pracy,...)
  • wspomnienie lub anegdota; wspomnienia, pamiętniki; wspomnienia, szkice; nekrolog, wspomnienie; dzienniki oraz wspomnienia; opisy i wspomnienia
  • autor wspomnienia
  • wspomnienia ukazały się
  • czytać, przeczytać; poświęcić komuś; przytoczyć, zacytować wspomnienie; snuć; pisać, spisywać; przerywać wspomnienia

Cytaty

[...] Zaraz po śmierci mojej Irenki błyskawicznie zebrały i zamieściły wspomnienia przyjaciół o niej.

źródło: NKJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet: wybór z pamięci 90-latka, 2004

Jak wywnioskowałem z jego opowiadań i wspomnień, ta gra udawała się znakomicie.

źródło: NKJP: Kazimierz Moczarski: Rozmowy z katem, 1977

Czasem zbierało mu się na wspomnienia, jak teraz. Opowiadał o wojnie to, co pamiętał (w trzydziestym dziewiątym miał cztery lata): bombardowania, alarmy, łapanki.

źródło: NKJP: Kazimierz Orłoś: Niebieski szklarz, 1996

Pamiętam wspomnienie, które Wiktor Woroszylski opublikował w „Kulturze” po śmierci Witolda Wirpszy.

źródło: NKJP: Adam Michnik, Józef Tischner, Jacek Żakowski: Między Panem a Plebanem, 1995

Polacy lubią też czytać wspomnienia i biografie, które są doskonałą wakacyjną lekturą.

źródło: NKJP: Marcin Baczyński, Marcin Piasecki: Plaża na rynku, rynek na plaży, Gazeta Wyborcza, 1996-07-17

Wittlin przyniósł swoje podpisane dla Rudzkiego książki, ale nie rozmawiali, jak to zwykło się pisać we wspomnieniach: „tak samo jak niegdyś, jak za dawnych lat”.

źródło: NKJP: Wiesław Wodecki: Opowieść o łzach, Słowo Polskie. Gazeta Wrocławska, 2005-10-01

Składnia

bez ograniczeń + wspomnienie +
(KOGO)
bez ograniczeń + wspomnienie +
(CZYJE)
bez ograniczeń + wspomnienie +
o KIM

4. znak przeszłości

Definicja

coś, co przypomina komuś o kimś lub o czymś, co minęło

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

  • wspomnienie knajpy; miasta
  • wspomnienie po hipisach; po (starych,...) koszarach

Cytaty

Już nikt nie pamięta, co tam było. Teraz to tylko kupa gruzu, okna zabite deskami, absurdalne wspomnienie miasta, porzucone w środku wiejskiego majdanu.

źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Opowieści galicyjskie, 1955

Niewielkie pagórki porosłe trawą to ślady po mogiłach. Tych jest tu najwięcej – bez pomników, tablic, bez pamięci. Bardziej miejski park niż nekropolia [...]. Na tym wspomnieniu po cmentarzu tylko jedna mogiła się wyróżnia [...].

źródło: NKJP: Elżbieta Kazibut: Jedno życie, dwie mogiły?, Trybuna Śląska, 2001-04-27

Składnia

bez ograniczeń + wspomnienie +
CZEGO
bez ograniczeń + wspomnienie +
po CZYM

5. Świętego Jana

Definicja

rel. 
w kalendarzu liturgicznym religii chrześcijańskich dzień poświęcony obchodom związanym z jakimś świętym lub wydarzeniem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne

Połączenia

  • wspomnienie liturgiczne
  • wspomnienie Świętego (św.) Jana, Tomasza...
  • (dziś, jutro, dnia 29 czerwca) przypada wspomnienie kogoś
  • obchodzić wspomnienie

Cytaty

Jan Chrzciciel jest jedynym świętym, którego Kościół czci w ciągu roku dwukrotnie: 24 czerwca - w uroczystość jego narodzenia, i 29 sierpnia - we wspomnienie jego męczeńskiej śmierci.

źródło: NKJP: brewiarz.katolik.pl

Na kanonizację trzeba było jeszcze trochę poczekać. Dokonał jej papież Leon XIII 24 maja 1900 roku, wyznaczając wspomnienie św. Rity na 22 maja.

źródło: NKJP: Iwona Szkudelska: Święta Rita, Głos Ojca Pio, 2010

11:50 Uroczysta Msza św. z okazji spotkania modlitewno-dyskusyjnego zorganizowanego w liturgiczne wspomnienie św. Cyryla i Metodego
oraz z racji 25.rocznicy ogłoszenia ich współpatronami Europy.

źródło: NKJP: Internet

Jan Paweł II nawiązał[...] do obchodzonego 4 grudnia dnia św. Barbary.[...]
– Dziś obchodzimy wspomnienie św. Barbary, patronki górników. W tym dniu pragnę pozdrowić polskich górników i zapewnić ich o naszej pamięci i modlitwie w ich trudnej sytuacji.

źródło: NKJP: Papież pamięta, Dziennik Polski, 2002-12-05

Dziś Wielki Piątek, wspomnienie śmierci Chrystusa na krzyżu.

źródło: NKJP: Kapłan musi być święty, Polska Głos Wielkopolski, 2005-03-25

Składnia

bez ograniczeń + wspomnienie +
KOGO/CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 25.11.2019
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj