UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pędrak

Chronologizacja

1715, Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

może psł. *ponorvь 'larwa, pędrak, robak'

Forma prasłowiańska od czasownika przedrostkowego *ponoriti (sę) 'zanurzyć (się), pogrążyć (się)' z przyrostkiem *-vь; pierwotne znaczenie 'to, co się pogrąża, zanurza się w czymś', wyraz oznaczał bowiem larwy owadów żyjące w ziemi, otworach, mięsie itp.; pojawiające się w niektórych językach początkowe pa- (np. w st.pol. pan(d)row) może pod wpływem rzeczowników z przedrostkiem pa- (jak padół ); w części języków słowiańskich grupa spółgłoskowa -nr- (powstała po przestawce: *-norv- > *-nrov- / *-nrav-) została rozbita przez wstawne -d- (-nr- > -ndr-); z nieprzejrzystością struktury wyrazu było związane tworzenie nowszych derywatów z ucięciem części wyrazu (np. st.pol. pandrow > *pandrak); w języku polskim doszło do unosowienia samogłoski przed n: *pandrak > *pąndrak > *pądrak (zanik -n-) > pędrak (Bor)

1. larwa

Definicja

zool.

larwa chrząszcza

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt owady

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

larwa

Połączenia

biały; tłusty pędrak
pędrak chrabąszcza, chrząszcza
pędrak i gąsienica; pędraki i drutowce, pędraki i dżdżownice, pędraki i larwy
plaga pędraków
poszukiwać pędraków
zwalczanie pędraków

Cytaty

	Osobnym problemem pozostaje sprawa szkodników. Rozmnożyły się strasznie. Pędrak chrabąszcza je owoce, przędziorek – liście, a kwieciak – kwiaty. źródło: NKJP: Arkadiusz Sawczak: Pola gorzkich truskawek, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2004-06-18
	Młode przepiórki częściej niż inne kuraki odżywiają się pokarmem zwierzęcym: owadami, ślimakami, pająkami i pędrakami. źródło: NKJP: Rozalia Ćwiertnia: Przepiórka, Gazeta Krakowska, 2004-05-14
	Pędraki, [...], przechodzą czteroletni rozwój w glebie, w czasie którego odżywiają się korzeniami różnych roślin. źródło: NKJP: Drutowce i pędraki, Dziennik Polski, 2002-10-09
	W tym roku w gminie Dzierzkowice, niedaleko Kraśnika w województwie lubelskim, pędraki zniszczyły ponad 60 procent upraw: [...] źródło: NKJP: Bartosz Węglarczyk: Klęska żywiołowa w gminie Dzierzkowice, Gazeta Wyborcza, 1997-09-30

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pędrak	pędraki
D.	pędraka	pędraków
C.	pędrakowi	pędrakom
B.	pędraka	pędraki
N.	pędrakiem	pędrakami
Ms.	pędraku	pędrakach
W.	pędraku	pędraki

2. malec

Definicja

żart.

małe dziecko

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia narodziny i dzieciństwo

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

dziecko

Połączenia

mały, ośmioletni pędrak

Cytaty

	Przed laty mój wówczas kompletnie małoletni syn przerwał moje dumanie w sklepie monopolowym kwestią: - Kup tę z konikiem! Chodziło mu o poczciwego krakusa. Cztery lata miał pędrak, a już umiał wybrać, choć przecież nie kierował się smakiem. źródło: NKJP: Przemysław Osuchowski: Kochane białe niedźwiedzie, Dziennik Polski, 2005-06-04
	Na rogu św. Anny, zaczepił mnie mały, może ośmioletni pędrak: - Panie radco, parę groszy! źródło: NKJP: Andrzej Kozioł: Na krakowskim rynku, 2007
	Nie widziałem Izy od dzieciństwa, kiedy jako smarkacz w Nowosiółkach na Wołyniu, ją - pędraka ciągałem za warkocze ku uciesze jej braci. źródło: NKJP: Jerzy Odrowąż-Pieniążek: Więcej niż świadek, 2007
	[...] Wiktor ostemplował sobie różnymi historycznymi datami rękę i chodził tak przez tydzień, budząc zrozumiałą sensację wśród pędraków z młodszych klas, którym kazał zgadywać, co jaka data oznacza. źródło: NKJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1954
	Kornel Makuszyński - Honorowy Obywatel Miasta Zakopanego, [...] rozdawał dzieciom sprzęt narciarski, aby zachęcić ukochane pędraki do uprawiania sportów zimowych. źródło: NKJP: Magdalena Żegleń: Zbliża się termin Zawodów Koziołka Matołka, Tygodnik Podhalański, 7, 1997

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pędrak	pędracy	ndepr
M.	pędrak	pędraki	depr
D.	pędraka	pędraków
C.	pędrakowi	pędrakom
B.	pędraka	pędraków
N.	pędrakiem	pędrakami
Ms.	pędraku	pędrakach
W.	pędraku	pędracy	ndepr
W.	pędraku	pędraki	depr

Data ostatniej modyfikacji: 30.12.2016