UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wychować

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wychowam
 wychowamy
2 os. wychowasz
 wychowacie
3 os. wychowa
 wychowają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wychowałem
+(e)m wychował
 wychowałam
+(e)m wychowała
 wychowałom
+(e)m wychowało
 wychowaliśmy
+(e)śmy wychowali
 wychowałyśmy
+(e)śmy wychowały
2 os. wychowałeś
+(e)ś wychował
 wychowałaś
+(e)ś wychowała
 wychowałoś
+(e)ś wychowało
 wychowaliście
+(e)ście wychowali
 wychowałyście
+(e)ście wychowały
3 os. wychował
 wychowała
 wychowało
 wychowali
 wychowały

bezosobnik: wychowano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wychowajmy
2 os. wychowaj
 wychowajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wychowałbym
bym wychował
 wychowałabym
bym wychowała
 wychowałobym
bym wychowało
 wychowalibyśmy
byśmy wychowali
 wychowałybyśmy
byśmy wychowały
2 os. wychowałbyś
byś wychował
 wychowałabyś
byś wychowała
 wychowałobyś
byś wychowało
 wychowalibyście
byście wychowali
 wychowałybyście
byście wychowały
3 os. wychowałby
by wychował
 wychowałaby
by wychowała
 wychowałoby
by wychowało
 wychowaliby
by wychowali
 wychowałyby
by wychowały

bezosobnik: wychowano by

bezokolicznik: wychować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wychowawszy

gerundium: wychowanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wychowany

odpowiednik aspektowy: wychowywać

Pochodzenie

Zob.  chować 

1. rodzice

Definicja

opiekując się niedorosłą osobą lub zwierzęciem, ukształtować je w pewien sposób

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina relacje rodzinne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata

Połączenia

  • rodzice wychowali kogoś
  • wychować córkę, dziecko, potomstwo, syna
  • wychowanie młodego pokolenia, młodzieży
  • wychowanie do mediów, do odpowiedzialności, do patriotyzmu, do wolności
  • wychowanie w jakimś duchu, w domu, w miłości, w posłuszeństwie, w szkole, w tradycji, w trzeźwości, w wierze
  • dobrze, porządnie, źle; religijnie wychowany
  • potrafić wychować
  • bezstresowe, chrześcijańskie, katolickie, patriotyczne, prorodzinne, tradycyjne; dobre, staranne, złe wychowanie; koncepcja, model, proces, psychologia, sztuka, teoria, tradycja wychowania; oddać, powierzyć, przyjąć, wziąć, zabrać kogoś na wychowanie

Cytaty

Pani Kazimiera wychowała szóstkę dzieci, pracowała zawodowo krótko. Nie dorobiła się więc ani renty, ani emerytury.

źródło: NKJP: Beata Zalot: Pomóżmy rodzinie Piątków - Woda zabrała wszystko, Tygodnik Podhalański, nr 29, 1999

Skoro sami wychowamy psa mordercę, to za to odpowiadamy...

źródło: NKJP: Internet

Ludzie ciągnęli do Kościoła, rzeczywiście był im potrzebny. A już na pewno mieli nadzieję wychować po katolicku dzieci.

źródło: NKJP: Adam Michnik, Józef Tischner, Jacek Żakowski: Między Panem a Plebanem, 1995

Ojciec wychował więc syna w duchu socjalistycznym.

źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1986

[...] chcę choć w ten sposób spłacić dług wdzięczności wobec człowieka, który mnie, samotnej, pozwolił ukończyć studia, wykształcić córkę (stypendia dla młodzieży), wychować ją zdrowo (kolonie, zimowiska, bezpłatna przychodnia lekarska), zdobyć mieszkanie (Spółdzielnia Mieszkaniowa), pracować i mieć z tej pracy satysfakcję.

źródło: NKJP: Listy od czytelników, Gazeta Wyborcza, 1994-10-07

Ja wróciłem do Polski przekonany, że tutaj nie będzie tego, co w Związku Radzieckim, bo jesteśmy inni, kulturowo, obyczajowo, wychowani na innej tradycji życia państwowego i społecznego.

źródło: NKJP: Torańska Teresa: Oni, 1985

Wychowali mnie na pannę do wydania - jęczy Julka.

źródło: NKJP: Mariusz Urbanek: Kisielewscy: Jan August, Zygmunt, Stefan, Wacek, 2006

To, czy się dziecko wychowa do czynienia dobra, czy też zniszczy się w nim miłość, zależy od tych, którzy mu towarzyszą.

źródło: NKJP: Artur Cieślar: Kobieta metafizyczna rozmowy Artura Cieślara, 2005

Składnia

bez ograniczeń + wychować +
KOGO/CO + (JAK)
bez ograniczeń + wychować +
KOGO/CO + (na CZYM | na KOGO | do CZEGO)

2. ulica

Definicja

ukształtować kogoś, wywierając wpływ charakterystyczny dla danego środowiska

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata

Cytaty

Wychowało ją miasto o starych domach ze spękanymi murami i wiecznie wilgotnych podmurówkach.

źródło: NKJP: Krystyna Boglar: Zobaczysz, że pewnego dnia..., 1996

W środowisku, jakie wychowało Gombrowicza, istniało pojęcie „bardzo dobrze” – że ktoś jest „bardzo dobrze”, znaczyło, że ma właściwie parantele.

źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Ziemia Ulro, 1977

Jako nastolatek sam musiałem sobie radzić, mogłem liczyć jedynie na siebie. Prawdę mówiąc, wychowała mnie ulica, i to amerykańska.

źródło: NKJP: Marek Chrzanowski: Znam się na ludziach, Wieści Podwarszawskie, nr 49 (764), 2005-12-11

Składnia

bez ograniczeń + wychować +
KOGO

3. nauczyciel

Definicja

ukształtować kogoś, powodując, że wykonuje on swój zawód lub obowiązki w określony sposób

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata

Połączenia

  • wychować aktorów, nauczycieli, żołnierzy; studentów, uczniów

Cytaty

Ignaczak zdobyła największą liczbę gdańskich Bursztynowych Masek, wychowała setki aktorów, teatromanów i instruktorów.

źródło: NKJP: Sztuka pisana przez duże S, Dziennik Bałtycki, 2000-11-28

Chętnie go tu witano, bo jak mówią żołnierze – wychował całe pokolenia pancerniaków.

źródło: NKJP: Miejskie sprawy, Gazeta Poznańska, 2005-10-04

Duszę się z upokorzenia i wstydu, jakże mogłem ja, wychowany przez pokolenia konspiratorów, narazić swoją żonę i córkę przez własny sentymentalizm, nieodpowiedzialność i ryzykanctwo.

źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1980

Składnia

bez ograniczeń + wychować +
KOGO/CO

Frazeologizmy

ktoś wyprowadził na ludzi kogoś
ktoś wychował na ludzi kogoś
ktoś wychował na człowieka kogoś
Data ostatniej modyfikacji: 23.02.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN