UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pazur

Chronologizacja

1596, SStp

Pochodzenie

płn. psł. *pazurъ/*pazorъ

Psł. *pazurъ/*pazorъ niezbyt jasne, może ekspresywne skrócenie od *paznogъtъ/*pazntegъtъ (Bor.).

1. wilka

Definicja

ostre, twarde i zakrzywione zakończenie palców niektórych zwierząt

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Połączenia

  • długie; zakrzywione; ostre, twarde; potężne; kocie, psie, wilcze pazury
  • pazury drapieżnika, zwierzęcia; lwa, smoka; łap
  • dziób i pazury, kły i pazury, ogon i pazury, skrzydła i pazury, szpony i pazury
  • ślady pazurów
  • zakończony pazurami
  • wyciągać; wysunąć/wysuwać; wbić/wbijać, wczepić; ostrzyć; obciąć/obcinać pazury
  • drapać, drzeć, szarpać, rozorać, rwać pazurami

Cytaty

Ja, na ten przykład, dwa niedźwiedzie zakłułem, a zawżdy się bałem. Mógł mnie bury pożreć albo pazurem drasnąć i flaki wypruć.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005

Ostrząc pazury, kot uwolni nas od przykrego, lecz koniecznego zabiegu ich skracania, gdy zbytnio mu wyrosną.

źródło: NKJP: Hanna Jurczak-Gucwińska: Zwierzęta w moim domu, 1997

Pantera szalała przy kracie [...], widzieliśmy wtedy, jak wysuwały się grube i zakrzywione pazury.

źródło: NKJP: Paweł Huelle: Weiser Dawidek, 1997

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pazur
pazury
D. pazura
pazurów
C. pazurowi
pazurom
B. pazur
pazury
N. pazurem
pazurami
Ms. pazurze
pazurach
W. pazurze
pazury

2. człowieka

Definicja

ekspresywnie o paznokciu człowieka

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe

Relacje znaczeniowe

synonimy:  paznokieć

Połączenia

  • czerwone; długie; zakrzywione pazury
  • drapać pazurami

Cytaty

W ogóle nie znam żadnych biegaczek, oprócz tej z długimi pazurami.

źródło: NKJP: Drwalisty: FEC: westchnienia w zalążkach, Blog „Zasuwaniec”, www.onet.pl, 2008-03-28

Uwagę detektywa zwróciły silne, gęsto owłosione dłonie, których palce zdobiły zakrzywione pazury.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Dzieci nocy, 2001

W złości mówiłam, nie myśląc... Wybacz mi, Geralt. Wiem ci, jak to jest, gdy w żywą ranę pazur wrazić...

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 1996

Jak pani przychodzi zajmować się rannymi, to niech pani te pazury obetnie.

źródło: NKJP: Maria Iwaszkiewicz: Z pamięci, 2006

[...] a to, że dzieci tam śmiały codziennie przychodzić, było kataklizmem dziejowym, bo przeszkadzało to w skupieniu się na malowaniu pazurów, piciu kawki [...].

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pazur
pazury
D. pazura
pazurów
C. pazurowi
pazurom
B. pazur
pazury
N. pazurem
pazurami
Ms. pazurze
pazurach
W. pazurze
pazury

3. koparki

Definicja

techn. 
każde z narzędzi o zakrzywionym kształcie i ostrzejszym zakończeniu, służące do wykonania określonej czynności poprzez podważenie jakiejś rzeczy i podniesienie jej do góry

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny rodzaje urządzeń i maszyn

Cytaty

Produkujemy również [...] pługi śnieżne, pazury zrywające do koparek oraz chwytaki.

źródło: Internet: dokoparek.pl

Do wypadku doszło o godzinie 14.28 na głębokości 905 metrów w rejonie pracy struga - to specjalny stalowy pazur, który wyrywa kawały węgla, zalegającego w bardzo cienkich pokładach.

źródło: NKJP: Barbara Musiałek, Jacek Bombor: Tam nikogo nie powinno być, Dziennik Zachodni, 2009-11-28

[...] postaraj się np. o jakąś starą sprężynę pazura kultywatora od znajomego gospodarza.

źródło: Internet: forumkowalskie.pl

Ale nie należy grać samym pazurem! Sam pazur [...] to suchy, beznamiętny dźwięk [...].

źródło: Internet: forum.magazyngitarzysta.pl

Rozmawiała przez telefon, w drugiej ręce trzymając młotek z pazurem do wyciągania gwoździ.

źródło: Karin Slaughter: Zbrodniarz, 2013 (Google Books)

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pazur
pazury
D. pazura
pazurów
C. pazurowi
pazurom
B. pazur
pazury
N. pazurem
pazurami
Ms. pazurze
pazurach
W. pazurze
pazury

Składnia

bez ograniczeń + pazur +
(CZEGO)
bez ograniczeń + pazur +
(do CZEGO)

4. zaleta

Definicja

cecha, która sprawia, że ktoś lub coś w pozytywny, dynamiczny sposób wykonuje jakieś działanie, realizuje cel

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Cytaty

[...] w supersamochodach nie chodzi o szybką jazdę z pazurem, tylko o to, aby się zrelaksować.

źródło: NKJP: Internet

– Można być jednego pewnym, że będzie to miało pazur – zapowiadał spektakl [...] dziennikarz radiowy, jeden z jurorów.

źródło: NKJP: Iza Salamon: Teatr indywidualności, Trybuna Śląska, 2001-04-04

Mały format, krótkie formy, ale co za moc! Co za pazur!

źródło: Internet: magotaczyta.blogspot.com

X robi swoje kino konsekwentnie od lat o tym samym. Wg mnie to mądre filmy, zrobione z pazurem, myślą, przesłaniem, do zastanowienia.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pazur
pazury
D. pazura
pazurów
C. pazurowi
pazurom
B. pazur
pazury
N. pazurem
pazurami
Ms. pazurze
pazurach
W. pazurze
pazury

Inne uwagi

Zwykle lp

Frazeologizmy

coś stępiło pazury
jak kura pazurem
ktoś broni zębami i pazurami kogoś/czegoś
ktoś ma kogoś za psi pazur
ktoś ostrzy sobie zęby na coś/kogoś
ktoś ostrzy sobie pazury na coś/kogoś
ktoś rzucił się z pazurami na kogoś
ktoś stępił sobie pazury
ktoś stępił sobie pazury na czymś
ktoś trzyma się czegoś zębami i pazurami
ktoś/coś pokazał/pokazało pazury
lwi pazur
Data ostatniej modyfikacji: 19.09.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj