UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

opędzać

Chronologizacja

1633, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	opędzam	opędzamy
2 os.	opędzasz	opędzacie
3 os.	opędza	opędzają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opędzałem +(e)m opędzał	opędzałam +(e)m opędzała	opędzałom +(e)m opędzało	opędzaliśmy +(e)śmy opędzali	opędzałyśmy +(e)śmy opędzały
2 os.	opędzałeś +(e)ś opędzał	opędzałaś +(e)ś opędzała	opędzałoś +(e)ś opędzało	opędzaliście +(e)ście opędzali	opędzałyście +(e)ście opędzały
3 os.	opędzał	opędzała	opędzało	opędzali	opędzały

bezosobnik: opędzano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę opędzał będę opędzać	będę opędzała będę opędzać	będę opędzało będę opędzać	będziemy opędzali będziemy opędzać	będziemy opędzały będziemy opędzać
2 os.	będziesz opędzał będziesz opędzać	będziesz opędzała będziesz opędzać	będziesz opędzało będziesz opędzać	będziecie opędzali będziecie opędzać	będziecie opędzały będziecie opędzać
3 os.	będzie opędzał będzie opędzać	będzie opędzała będzie opędzać	będzie opędzało będzie opędzać	będą opędzali będą opędzać	będą opędzały będą opędzać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		opędzajmy
2 os.	opędzaj	opędzajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opędzałbym bym opędzał	opędzałabym bym opędzała	opędzałobym bym opędzało	opędzalibyśmy byśmy opędzali	opędzałybyśmy byśmy opędzały
2 os.	opędzałbyś byś opędzał	opędzałabyś byś opędzała	opędzałobyś byś opędzało	opędzalibyście byście opędzali	opędzałybyście byście opędzały
3 os.	opędzałby by opędzał	opędzałaby by opędzała	opędzałoby by opędzało	opędzaliby by opędzali	opędzałyby by opędzały

bezosobnik: opędzano by

bezokolicznik: opędzać

imiesłów przysłówkowy współczesny: opędzając

gerundium: opędzanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	opędzanie	opędzania
D.	opędzania	opędzań
C.	opędzaniu	opędzaniom
B.	opędzanie	opędzania
N.	opędzaniem	opędzaniami
Ms.	opędzaniu	opędzaniach
W.	opędzanie	opędzania

imiesłów przymiotnikowy czynny: opędzający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	opędzający	opędzający	opędzający	opędzające	opędzająca
D.	opędzającego	opędzającego	opędzającego	opędzającego	opędzającej
C.	opędzającemu	opędzającemu	opędzającemu	opędzającemu	opędzającej
B.	opędzającego	opędzającego	opędzający	opędzające	opędzającą
N.	opędzającym	opędzającym	opędzającym	opędzającym	opędzającą
Ms.	opędzającym	opędzającym	opędzającym	opędzającym	opędzającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	opędzający	opędzający	opędzające	opędzające
D.	opędzających	opędzających	opędzających	opędzających
C.	opędzającym	opędzającym	opędzającym	opędzającym
B.	opędzających	opędzających	opędzających	opędzające
N.	opędzającymi	opędzającymi	opędzającymi	opędzającymi
Ms.	opędzających	opędzających	opędzających	opędzających

imiesłów przymiotnikowy bierny: opędzany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	opędzany	opędzany	opędzany	opędzane	opędzana
D.	opędzanego	opędzanego	opędzanego	opędzanego	opędzanej
C.	opędzanemu	opędzanemu	opędzanemu	opędzanemu	opędzanej
B.	opędzanego	opędzanego	opędzany	opędzane	opędzaną
N.	opędzanym	opędzanym	opędzanym	opędzanym	opędzaną
Ms.	opędzanym	opędzanym	opędzanym	opędzanym	opędzanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	opędzani	opędzani	opędzane	opędzane
D.	opędzanych	opędzanych	opędzanych	opędzanych
C.	opędzanym	opędzanym	opędzanym	opędzanym
B.	opędzanych	opędzanych	opędzanych	opędzane
N.	opędzanymi	opędzanymi	opędzanymi	opędzanymi
Ms.	opędzanych	opędzanych	opędzanych	opędzanych

odpowiednik aspektowy: opędzić

Pochodzenie

Zob. pędzić

1. odganiać

Definicja

pot.

machając wielokrotnie ręką lub trzymanym przedmiotem, sprawiać, że latające w pobliżu owady oddalają się

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

oganiać

Połączenia

opędzać muchy
opędzać od much

Cytaty

Chabeta obejrzała się ze zdumieniem i poczłapała na drugą stronę, opędzając ogonem muchy ze swych zaskorupiałych ran.

źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1955

Podczas gdy my opędzaliśmy go od much, pan Kleks rozrobił w miednicy klej razem z mydłem i za pomocą szklanej rurki zaczął wypuszczać bańki mydlane [...].

źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Akademia pana Kleksa, 1946

Nie mam kondycji - opowiada i opędza swoje trzy koty.

źródło: NKJP: Dariusz Nawrocki: Mieszkaniec Skalmierowic marzy o ciepłym kącie w domu pomocy społecznej, Gazeta Pomorska, 2009-11-16

Składnia

opędzać

KOGO/CO + (od KOGO/CZEGO/ z KOGO/CZEGO) + (CZYM)

2. zaspokajać

Definicja

pot.

zaspokajać jakieś potrzeby w takim stopniu, w jakim jest to możliwe

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zaspokajać

Połączenia

opędzać głód; wydatki; biedę; jakieś potrzeby

Cytaty

	Osierocone dzieciaki opędzają biedę kartoflami, a dyrektorzy placówek kupują na krechę chleb lub zaciągają długi, by opłacić węgiel. źródło: NKJP: Marek Andrzejewski: O pieniądzach w domach dziecka, Gazeta Wyborcza, 1996-10-18
	W weekendy, jak mi się nie udało do nikogo wprosić, opędzałem głód kluskami z cukrem [...]. źródło: NKJP: Maciej Pinkwart: Dziewczyna z Ipanemy, 2003
	Miał w zapasie trochę przysłów [...], którymi opędzał wszystkie życiowe okazje. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Nowy świat i okolice, 1986
	To był trudny rok, bo były również niskie ceny mleka, z którego żyje wiele rodzin, opędzając bieżące wydatki wypłatami z mleczarni. źródło: NKJP: Halina Flis-Kuczyńska: Szanse, nadzieje, zagrożenia, Gazeta Wyborcza, 1992-01-31

Składnia

opędzać

CO + (CZYM)

3. odbębniać

Definicja

pot.

robić coś, co jest konieczne do wykonania, szybko i niezbyt dokładnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Cytaty

W godzinę opędzał zawodowe obowiązki, po czym zamykał się w suterenie i przez pięć godzin czytał.

źródło: Cezary Polak: Autobiografia, Borges, Jorge Luis; Giovanni, Norma Thomas di, 2002-12-15 (wyborcza.pl)

Składnia

opędzać

4. stado owiec

Definicja

pot.

zmuszać do przebiegnięcia jakiejś drogi

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

okrążać

Cytaty

Stado owiec jest opędzane przez szczekliwe owczarki.

źródło: NKJP: Andrzej Bobkowski: Szkice piórkiem: (Francja 1940-1944), 1957

Składnia

opędzać

Data ostatniej modyfikacji: 04.07.2018