UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

skwierk

rzadziej daw. skwirk

Chronologizacja

XV w., SStp

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	skwierk	skwierki
D.	skwierku	skwierków
C.	skwierkowi	skwierkom
B.	skwierk	skwierki
N.	skwierkiem	skwierkami
Ms.	skwierku	skwierkach
W.	skwierku	skwierki

Pochodzenie

Od dźwiękonaśladowczego czasownika skwierczeć ‘wydawać charakterystyczny, trzeszczący odgłos'. Por. st.pol. skwirczeć ‘dźwięczeć, rozlegać się (o głosie); narzekać', dial. skwierceć, skwirceć ‘piszczeć, płakać; świegotać (o dźwiękach ptaków)'.

1. człowieka

Definicja

książk.

dźwięk wydawany przez człowieka lub zwierzę pod wpływem bólu lub cierpienia

Warianty

rzadziej daw. skwirk

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

głos

Połączenia

bolesne skwierki
skwierk syna, (biednych, głodnych,...) dzieci; ubogich; poddanych; bydła
skwierk albo prośby; głód i skwierk; krzyk, skwierk; płacz i skwierk
skwierki uciszyły się
słyszeć; znosić czyjś skwierk

Cytaty

Szlachta i wieśniacy zdzierali z obór stare strzechy, aby nimi głód i skwierk zmorzonego bydła zaspokoić.

źródło: NKJP: Alicja Dybkowska, Jan Żaryn, Małgorzata Żaryn: Polskie dzieje od czasów najdawniejszych do współczesności, 1994

Trzeba [...], aby wykorzenił z serca srogość [...], pogardę wobec innych, której ofiarą pada cierpiący [...], łakomstwo, ubieganie się tylko za blaskiem złota, a głuchość na skwierk nieszczęśliwego ubóstwa.

źródło: Felicja Wysocka: O Rafale Józefie Czerwiakowskim słów kilka, Znak, nr 326, 1981 (miesiecznik.znak.com.pl)

[...] kilka dni nie szliśmy do szkoły, znosząc głód, zimno, przekleństwo nieszczęśliwej żony i skwirk zgłodniałych dzieci.

źródło: Antoni Knot (red.): Galicyjskie wspomnienia szkolne, 1955 (books.google.pl)

Składnia

skwierk

KOGO/CZEGO

2. świerszcza

Definicja

charakterystyczny głos, wydawany przez niektóre ptaki lub owady, składający się z krótkich, wysokich tonów

Warianty

rzadziej daw. skwirk

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

głos

Połączenia

skwierk mew; świerszczy
słuchać skwierku

Cytaty

Na rżyskach stały snopy w kopkach, jak na obrazie Moneta, wieczory pachniały zbożem, do późna słychać było skwierk świerszczy.

źródło: Zofia Nałkowska: Granica (biblioteka.kijowski.pl)

Eryk w milczeniu spuścił wzrok ku ziemi, słuchając skwierku mew, które zleciały się i krążyły nad ich głowami.

źródło: Internet: sarmacja.org

Nazwę Skierniewic próbowano wywodzić od skwirku kwiczołów, ale raczej należy przypuścić, że wyrabiano tu staropolskie narty [...].

źródło: Mieczysław Smolarski: Łowickie, 1953

Składnia

skwierk

CZEGO

3. ognia

Definicja

dźwięk, jaki powstaje na przykład przy smażeniu lub paleniu czegoś

Warianty

rzadziej daw. skwirk

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień

Połączenia

skwierk ognia; margaryny, (palonego,...) drewna
słychać skwierk

Cytaty

Na człowieka działa uspokajająco jeszcze tylko blask ognia i skwierk iskier, skaczących w płomieniach.

źródło: Internet: arturwogrodzie.pl

Zamiast odpowiedzi usłyszał skwierk wrzucanych na rozgrzaną patelnię warzyw.

źródło: Internet: deviantart.com

Słychać było jakby skwirk gałęzi jałowcowych spalających się w ogniu i syk płomieni.

źródło: Władysław Rymkiewicz: Noc saska, 1959 (books.google.pl)

Składnia

skwierk

CZEGO

Data ostatniej modyfikacji: 26.07.2024