Chronologizacja
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | racjonalistyczny |
racjonalistyczny |
racjonalistyczny |
racjonalistyczne |
racjonalistyczna |
D. | racjonalistycznego |
racjonalistycznego |
racjonalistycznego |
racjonalistycznego |
racjonalistycznej |
C. | racjonalistycznemu |
racjonalistycznemu |
racjonalistycznemu |
racjonalistycznemu |
racjonalistycznej |
B. | racjonalistycznego |
racjonalistycznego |
racjonalistyczny |
racjonalistyczne |
racjonalistyczną |
N. | racjonalistycznym |
racjonalistycznym |
racjonalistycznym |
racjonalistycznym |
racjonalistyczną |
Ms. | racjonalistycznym |
racjonalistycznym |
racjonalistycznym |
racjonalistycznym |
racjonalistycznej |
W. | racjonalistyczny |
racjonalistyczny |
racjonalistyczny |
racjonalistyczne |
racjonalistyczna |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | racjonalistyczni |
racjonalistyczni |
racjonalistyczne |
racjonalistyczne |
D. | racjonalistycznych |
racjonalistycznych |
racjonalistycznych |
racjonalistycznych |
C. | racjonalistycznym |
racjonalistycznym |
racjonalistycznym |
racjonalistycznym |
B. | racjonalistycznych |
racjonalistycznych |
racjonalistycznych |
racjonalistyczne |
N. | racjonalistycznymi |
racjonalistycznymi |
racjonalistycznymi |
racjonalistycznymi |
Ms. | racjonalistycznych |
racjonalistycznych |
racjonalistycznych |
racjonalistycznych |
W. | racjonalistyczni |
racjonalistyczni |
racjonalistyczne |
racjonalistyczne |
Pochodzenie
Od: racjonalizm
1. związany z racjonalistą - realistą
Definicja
Cytaty
1.a człowiek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka określenia człowieka ze względu na jego usposobienie
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Cytaty
Postawy romantycznego racjonalisty czy — jak kto woli — racjonalistycznego romantyka w dziedzinie awangardyzmu, trudno bowiem inaczej określić ów splot marzycielstwa i woli działania. źródło: NKJP: Jan Pieszczachowicz: Koniec wieku: szkice o literaturze, 1994 |
|
Evansa śmieszą na pewno fantastyczne opowieści z Biblii, na przykład o „mannie niebieskiej”. Rozsądniejszy i bardziej od niego racjonalistyczny profesor Bodenheimer zbadał to podanie na Półwyspie Synajskim [...]. źródło: NKJP: Teodor Krzysztof Toeplitz: Mój wybór: rzeczy mniejsze, 1998 |
1.b pomysł
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka określenia człowieka ze względu na jego usposobienie
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- racjonalistyczna postawa; racjonalistyczne podejście
Cytaty
Myślę, że mocno tkwi w Tobie to racjonalistyczne podejście do rzeczywistości, które każdy jej aspekt każe oceniać wg racji rozumowych. źródło: NKJP: Internet |
|
[...] ludzi o przekonaniach racjonalistycznych odstrasza mniemanie, że jest to książka sakralna, pełna sędziwych mitów i przepisów rytualnych. źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963 |
|
Przy założeniu racjonalistycznym, że „cudów nie ma”, wszystkie wydarzenia cudowne, jakie z Ewangelii znamy, są na mocy dedukcji automatycznie unieważnione. źródło: NKJP: Leszek Kołakowski, Jan Turnau: Nasza sprawa wieczna z Jezusem, Gazeta Wyborcza, 1996-08-24 |
|
W świecie racjonalistycznych kalkulacji wezwanie człowieka do pielgrzymowania z „tu” do sakralnej Inności „tam” ustąpiło miejsca turystyce i głównie w niej, a nie w pielgrzymowaniu, tworzy się dzisiejsza [...] Europa. źródło: NKJP: Stanisław Grygiel: Klucz do Europy, Gazeta Poznańska, 2004-03-20 |
2. związany z racjonalizmem - kierunkiem filozoficznym
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka filozofia
Połączenia
- racjonalistyczny fundamentalizm, sceptycyzm, światopogląd; racjonalistyczna filozofia, myśl, tradycja
Cytaty
Dla racjonalistycznego fundamentalizmu wszystko, co nie daje się całkowicie wyjaśnić w sposób racjonalny, jest irracjonalne, czyli głupie i nierozumne. źródło: NKJP: Maciej Zięba: Po szkodzie? Przed szkodą?: o Polsce, kapitalizmie i kontemplacji, 1996 |
|
Antykrólewska publicystyka i poezja - pod wpływem rewolucyjnej propagandy francuskiej - posługiwała się frazeologią narodową i patriotyczną. Był to sygnał końca racjonalistycznego oświecenia i nadejścia nowej epoki, w której filozofowie, historycy, poeci i literaci odwoływali się do haseł „patriotyzmu emocjonalnego” [...]. źródło: NKJP: Urszula Augustyniak: Historia Polski 1572-1795, 2008 |
|
Do kanonu konstytucjonalizmu weszły wywodzące się przede wszystkim z racjonalistycznej filozofii wieku oświecenia takie zasady, jak suwerenności narodu, systemu przedstawicielskiego, w dziedzinie organizacji aparatu państwowego - podziału władz, gwarancji praw i wolności obywatelskich. źródło: NKJP: Wojciech Witkowski: Historia administracji w Polsce 1764-1989, 2007 |
|
Relatywistyczne poglądy na naukę prezentowane przez prominentnych przedstawicieli socjologii wiedzy naukowej i ich sojuszników wywołały krytyczną reakcję ze strony racjonalistycznych filozofów nauki [...]. źródło: NKJP: Ryszard M. Machnikowski: Spór o relatywizm w XX - wiecznej socjologii wiedzy naukowej, 2003 |