UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

naokoło I

II

przysłówek

Chronologizacja

1 połowa XVII w., Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: przysłówek

Pochodzenie

Od wyrażenia na około; zob. około

1. obejść naokoło

Definicja

tak, że ktoś / coś porusza się w ten sposób, że może widzieć wszystkie strony obiektu, o którym mowa

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miejsce i jego usytuowanie w przestrzeni

Relacje znaczeniowe

synonimy:  dokoła I, dookoła I, wkoło I, wokoło I, wokół I

Połączenia

  • obchodzić naokoło

Cytaty

- Tu, gdzie mieszkamy, jest naokoło las i suche powietrze.

źródło: NKJP: Stanisław Kowalewski: Czarne okna, 1961

Blake utrzymuje, że to wszystko nieprawda: ziemia jest płaska, zamknięta naokoło linią horyzontu, a od góry kopułą niebios.

źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Ziemia Urlo, 1977

Zmurszałe okrąglaki porozrzucane naokoło w promieniu kilkunastu metrów. Co to jest?

źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1955

Ze mną siedział zawsze dłużej, niż trzeba, robił małpie miny, wściekał się i wrzeszczał, plując przy tym naokoło, bo nie miał zębów.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Bóg zapłacz!, 2000

Umyli i odstawili na suszarkę wszystkie naczynia znajdujące się w zlewie i naokoło.

źródło: NKJP: Małgorzata Musierowicz: Dziecko piątku, 1993

2. rozglądać się naokoło

Definicja

tak, że z danego miejsca można widzieć to, co znajduje się ze wszystkich jego stron

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miejsce i jego usytuowanie w przestrzeni

Relacje znaczeniowe

synonimy:  dokoła I, dookoła I, wkoło I, wokoło I, wokół I

Połączenia

  • rozglądać się, patrzeć naokoło
  • leżeć, rosnąć naokoło

Cytaty

Naokoło widać szczyty pokryte śniegiem, a powietrze jest tu takie ostre, że zdaje się szczypać w płuca.

źródło: NKJP: Stanisław Kowalewski: Czarne okna, 1961

Uczestnicy nabożeństwa nie musieli nic robić. Naokoło ciągle zmieniały się kolory, chóralne pieśni rozbrzmiewały gdzieś nad ich głowami, piękne głosy za nich wypowiadały teksty łacińskich i rodzimych modlitw.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Bóg zapłacz!, 2000

Rozgląda się naokoło: czerwony, schludny budyneczek stacyjki Rudniki zupełnie mu nie przypomina stacji w Trembowli.

źródło: NKJP: Andrzej Mularczyk: Sami swoi, 1967

Naokoło rozchodził się zapach grochówki i kiełbasek z grilla.

źródło: NKJP: sm: Hubertus już po raz czwarty, Czas Ostrzeszowski, 2003

3. jechać naokoło

Definicja

tak, że ktoś porusza się w kierunku danego miejsca trasą inną niż najkrótsza

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Połączenia

  • jechać, iść naokoło

Cytaty

W zimie lub przy roztopach moje dzieci szły po błocie lub musiały chodzić naokoło, by dojść do szkoły.

źródło: NKJP: Teresa Strzyż: Układają chodniki, Wieczór Trójmiasta, 2007

– To trzy kilometry przez rzekę. Ale bez promu trzeba jeździć naokoło – mówi pan Julian.

źródło: NKJP: Piotr Kanikowski, Tomasz Woźniak: Odcięci od swojej pracy, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2006-04-04

Na tej drodze zakopało się aż sześć wozów strażackich. Dojechał tylko jeden, naokoło – wspomina Józef Husa.

źródło: NKJP: tw: Na bezdrożu, Sztafeta, 2006

Władze lokalne w hrabstwie Esex zafundowały 14-letniemu chuliganowi resocjalizację przez luksus - wakacje w ośrodku w Suffolk za 700 funtów tygodniowo. Młodzieniec wracał jednak na drogę prawości naokoło - zmylił czujność opiekunów i okradł dziewięć sąsiednich domków w luksusowym kompleksie Centre Park.

źródło: NKJP: Marek Rybarczyk: Wielka Brytania, Gazeta Wyborcza, 1994-08-11

Data ostatniej modyfikacji: 09.01.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj