UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

niedojrzały

Chronologizacja

SStp, SPXVI: niedoźrzały, SKN: niedoźrzały, SJPXVII, STR, SL: niedoźrzały, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. dojrzeć (biologicznie)

1. chłopiec

Definicja

taki, który, będąc człowiekiem lub zwierzęciem, nie osiągnął jeszcze najwyższego stopnia biologicznego rozwoju swego organizmu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia dorastanie i dojrzałość

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Relacje znaczeniowe

antonimy:  dojrzały

Połączenia

  • niedojrzały chłopiec, nastolatek; organizm; układ (nerwowy, pokarmowy...); wiek; niedojrzała dziewczyna, dziewczynka; niedojrzałe ciało; niedojrzałe zwierzęta;
  • bardzo, zupełnie; jeszcze niedojrzały

Cytaty

Czemu miałbym ją oskarżać o to, że nie umiałem sobie znaleźć kobiety z prawdziwego zdarzenia i wciąż bardziej uzależniałem się od młodych ciał niedojrzałych dziewcząt?

źródło: NKJP: Anna Bolecka: Concerto d'amore, 2004

Białko kazeina występuje w mleku krowim w stężeniu dziesięciokrotnie wyższym, co obciąża niedojrzały przewód pokarmowy niemowlęcia i może być przyczyną licznych dolegliwości: kolek, ulewania, zaparć.

źródło: NKJP: Ilona Dzijak-Muniak: O karmieniu piersią - część III, Nakielski Czas, 2006-02-15

Guz powstaje z niedojrzałych komórek, które przetrwały jeszcze z życia płodowego i mnożą się nadal już po urodzeniu dziecka.

źródło: NKJP: Neuroblastoma zoperowana, Dziennik Polski, 2001-03-01

Ostatni ślad zapachu tamtych niedojrzałych ciał znikał, zapominałem o swoich troskach i pogrążałem się w cudownie prostej i zmysłowej muzyce baroku. Czego chciałem od tych młodziutkich kobiet? Dlaczego z takim zapałem goniłem za nimi?

źródło: NKJP: Anna Bolecka: Concerto d'amore, 2004

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. niedojrzały
niedojrzały
niedojrzały
niedojrzałe
niedojrzała
D. niedojrzałego
niedojrzałego
niedojrzałego
niedojrzałego
niedojrzałej
C. niedojrzałemu
niedojrzałemu
niedojrzałemu
niedojrzałemu
niedojrzałej
B. niedojrzałego
niedojrzałego
niedojrzały
niedojrzałe
niedojrzałą
N. niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałą
Ms. niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałej
W. niedojrzały
niedojrzały
niedojrzały
niedojrzałe
niedojrzała
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. niedojrzali
niedojrzali
niedojrzałe
niedojrzałe
D. niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
C. niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
B. niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałe
N. niedojrzałymi
niedojrzałymi
niedojrzałymi
niedojrzałymi
Ms. niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
W. niedojrzali
niedojrzali
niedojrzałe
niedojrzałe

2. owoc

Definicja

taki, który, będąc owocem lub rośliną, nie rozwinął się jeszcze do tego stopnia, aby można go było zjeść lub zbierać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zielony I
antonimy:  dojrzały, przejrzały

Połączenia

  • arbuz, agrest, owoc, pomidor...; niedojrzała gruszka, śliwka...; niedojrzałe zboże; niedojrzałe banany, winogrona, wiśnie...
  • lekko niedojrzały
  • bardzo, zupełnie; jeszcze niedojrzały

Cytaty

Chodziłyśmy odtąd za miasto i jak króliki podjadałyśmy sałatę i marchew z ogródków działkowych albo zrywałyśmy niedojrzałe jabłka z przydrożnych drzew. Dostałyśmy takiego rozwolnienia, że musiałyśmy w ogóle przestać jeść [...].

źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998

Umęczeni suszą ludzie Ab-Ramowi patrzyli z żarłocznym zachwytem na zielone, tłuste łąki, gaje palmowe i gaje figowe, jedne i drugie obciążone niedojrzałym jeszcze owocem.

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1996

Chora z zachwytu patrzyła na potężne dęby, na świerki, sięgające nieba, na brzozy ostro rysujące się na tle zieleni, na plątaninę leszczyn, gdzie pod liśćmi można już było znaleźć wiązki orzechów. Kuzyn Stanisława stwierdził, że są jeszcze niedojrzałe, mimo to Ewelina zerwała jeden. W środku łupiny, niby w białej wacie, tkwił orzech nie większy od pestki słonecznika.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: piołun, 1993

Przypłacałyśmy co roku ciężką chorobą obżeranie się niedojrzałym makiem. Po chorobie już się w tym sezonie maku nie jadło, ale w następnym roku zaczynało się od nowa.

źródło: NKJP: Maria Iwaszkiewicz: Z pamięci, 2006

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. niedojrzały
niedojrzały
niedojrzały
niedojrzałe
niedojrzała
D. niedojrzałego
niedojrzałego
niedojrzałego
niedojrzałego
niedojrzałej
C. niedojrzałemu
niedojrzałemu
niedojrzałemu
niedojrzałemu
niedojrzałej
B. niedojrzałego
niedojrzałego
niedojrzały
niedojrzałe
niedojrzałą
N. niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałą
Ms. niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałej
W. niedojrzały
niedojrzały
niedojrzały
niedojrzałe
niedojrzała
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. niedojrzali
niedojrzali
niedojrzałe
niedojrzałe
D. niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
C. niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
B. niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałe
N. niedojrzałymi
niedojrzałymi
niedojrzałymi
niedojrzałymi
Ms. niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
W. niedojrzali
niedojrzali
niedojrzałe
niedojrzałe

3. artysta

Definicja

nieukształtowany jeszcze w pełni pod względem umysłowym, psychicznym i emocjonalnym oraz niecechujący się osiągnięciem dużych możliwości i dużej biegłości w danej dziedzinie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia dorastanie i dojrzałość

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  w krótkich majteczkach, w krótkich spodenkach
antonimy:  dojrzały

Połączenia

  • niedojrzały człowiek, mężczyzna; mąż; partner; artysta, autor, muzyk, poeta, polityk, zawodnik; obywatel, patriota; chrześcijanin; naród; talent, umysł; niedojrzała kobieta; osobowość; drużyna; niedojrzałe społeczeństwo
  • emocjonalnie, politycznie, psychicznie, seksualnie, społecznie, uczuciowo, umysłowo, życiowo niedojrzały
  • dziecinny i niedojrzały
  • zupełnie niedojrzały

Cytaty

Nie oglądajmy tych bzdur, nie czytajmy niedojrzałych autorów – gdzieś musi być sztuka trafiająca w sedno, a jeśli jej nie ma, tym gorzej dla sztuki.

źródło: NKJP: Inga Iwasiów: Gender dla średnio zaawansowanych. Wykłady szczecińskie, 2004

W publicystyce spotyka się argumentację pana prezydenta, iż mamy w Polsce niedojrzałe politycznie społeczeństwo i kruchą demokrację.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 11.03.2004

Sama sobie wydawała się za mało kobieca, może dlatego, że jej najwcześniejsze, najbardziej dziecinne wyobrażenia o kobiecości kształtowała matka, kobieta wielkiej dobroci i wrażliwości, naiwna jednak i uczuciowo niedojrzała, mimo iż wydała na świat udaną trójkę dzieci – dwie dziewczynki i chłopca.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006

Dziś do klasztoru trafiają dziewczyny, które najczęściej dorastały w środowisku mało chrześcijańskim. Często przychodzą z rozbitych rodzin. Niejednokrotnie są niedojrzałe psychicznie czy emocjonalnie.

źródło: NKJP: Jarosław Makowski: Kobiety uczą kościół, 2007

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. niedojrzały
niedojrzały
niedojrzały
niedojrzałe
niedojrzała
D. niedojrzałego
niedojrzałego
niedojrzałego
niedojrzałego
niedojrzałej
C. niedojrzałemu
niedojrzałemu
niedojrzałemu
niedojrzałemu
niedojrzałej
B. niedojrzałego
niedojrzałego
niedojrzały
niedojrzałe
niedojrzałą
N. niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałą
Ms. niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałej
W. niedojrzały
niedojrzały
niedojrzały
niedojrzałe
niedojrzała
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. niedojrzali
niedojrzali
niedojrzałe
niedojrzałe
D. niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
C. niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
B. niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałe
N. niedojrzałymi
niedojrzałymi
niedojrzałymi
niedojrzałymi
Ms. niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
W. niedojrzali
niedojrzali
niedojrzałe
niedojrzałe

4. do ojcostwa

Definicja

taki, który nie jest przygotowany do pełnienia jakichś ról lub funkcji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

antonimy:  dojrzały

Połączenia

  • niedojrzały do dziecka, macierzyństwa, małżeństwa, ojcostwa; do wolności

Cytaty

Na razie dziewczynka trafiła do podgórskiego domu małego dziecka.[...]. Najczęściej takie przypadki dotyczą matek i ojców niedojrzałych do pełnienia tych obowiązków.

źródło: NKJP: (MADE): Trzylatka na parapecie, Dziennik Polski, 2002-12-03

Pani była sfrustrowana, że zawsze wychodzi za mąż za mężczyzn, jej zdaniem, niedojrzałych do małżeństwa.

źródło: NKJP: Andrzej Wasilewski: Karma - los człowieka, 2002

Podkreśliła symboliczne znaczenie wizji Wyspiańskiego, obrazującej ówczesną sytuację społeczno-polityczną. [...] W podsumowaniu określiła sztukę właśnie jako widowisko wizyjno-symboliczne, mające stanowić obrachunek z polskim społeczeństwem, niedojrzałym do podjęcia czynu zbrojnego.

źródło: NKJP: Piotr Krawczyk: Plamka światła, 1997

Przede wszystkim próbowano nam wmówić, że jakkolwiek bezpośrednio wybieramy już prezydenta państwa, w bezpośrednich wyborach wybierani jesteśmy my, posłowie do Sejmu RP, to bezpośrednie wybory wójta stanowią, zdaniem niektórych, zagrożenie dla demokracji. Społeczeństwo, ich zdaniem, jest niedojrzałe do bezpośrednich wyborów swoich własnych władz lokalnych.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 08.05.2002

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. niedojrzały
niedojrzały
niedojrzały
niedojrzałe
niedojrzała
D. niedojrzałego
niedojrzałego
niedojrzałego
niedojrzałego
niedojrzałej
C. niedojrzałemu
niedojrzałemu
niedojrzałemu
niedojrzałemu
niedojrzałej
B. niedojrzałego
niedojrzałego
niedojrzały
niedojrzałe
niedojrzałą
N. niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałą
Ms. niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałej
W. niedojrzały
niedojrzały
niedojrzały
niedojrzałe
niedojrzała
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. niedojrzali
niedojrzali
niedojrzałe
niedojrzałe
D. niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
C. niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
B. niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałe
N. niedojrzałymi
niedojrzałymi
niedojrzałymi
niedojrzałymi
Ms. niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
W. niedojrzali
niedojrzali
niedojrzałe
niedojrzałe

Składnia

bez ograniczeń + niedojrzały +
do CZEGO
szyk: tylko prepozycja

5. spektakl

Definicja

świadczący o nieosiągnięciu pełnego rozwoju intelektualno-emocjonalnego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

antonimy:  dojrzały

Połączenia

  • niedojrzały spektakl; pogląd; pomysł, program, projekt; katolicyzm, kapitalizm, system; niedojrzała decyzja; koncepcja, propozycja; gospodarka; demokracja; niedojrzałe marzenie; podejście
  • dalece, wysoce niedojrzały

Cytaty

Spektakl okazał się niedojrzały artystycznie. Uznałem, że lepiej go wstrzymać, niż pokazywać za wszelką cenę tylko po to, aby dotrzymać terminu premiery.

źródło: NKJP: Agnieszka Dajbor: Ateneum bez premiery, Gazeta Wyborcza, 1996-11-25

[....] niedobrze by było, gdyby ten słuszny kierunek, który został przyjęty [...] został zaprzepaszczony w tej chwili niedojrzałą decyzją czy niedojrzałym podejściem do tego problemu i zaczęlibyśmy zawracać z drogi, która była realizowana.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 09.01.2004

Słaba demokracja - jego zdaniem - jest nieustannym zagrożeniem dla tworzącego się dopiero systemu rynkowego. Może hamować przemiany, gdyż jest podatna na grupowe naciski, których w niedojrzałym systemie politycznym nie brakuje.

źródło: NKJP: Danuta Zagrodzka: Na drugim brzegu Rubikonu, Gazeta Wyborcza, 1992-12-19

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. niedojrzały
niedojrzały
niedojrzały
niedojrzałe
niedojrzała
D. niedojrzałego
niedojrzałego
niedojrzałego
niedojrzałego
niedojrzałej
C. niedojrzałemu
niedojrzałemu
niedojrzałemu
niedojrzałemu
niedojrzałej
B. niedojrzałego
niedojrzałego
niedojrzały
niedojrzałe
niedojrzałą
N. niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałą
Ms. niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałej
W. niedojrzały
niedojrzały
niedojrzały
niedojrzałe
niedojrzała
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. niedojrzali
niedojrzali
niedojrzałe
niedojrzałe
D. niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
C. niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
B. niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałe
N. niedojrzałymi
niedojrzałymi
niedojrzałymi
niedojrzałymi
Ms. niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
W. niedojrzali
niedojrzali
niedojrzałe
niedojrzałe

6. ser

Definicja

taki, który nie osiągnął jeszcze oczekiwanej jakości i jest dopiero w trakcie przechodzenia rozmaitych procesów chemicznych, produkcyjnych itp.

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  młody I
antonimy:  dojrzały

Połączenia

  • niedojrzały ser; produkt, wyrób; niedojrzałe piwo, wino

Cytaty

- A czy macie także ordynarne, małe i słabe, niedojrzałe wino? Brutalne, twarde, ciężkie wino, które uderza do głowy?

źródło: NKJP: Radwan: Nauka języków, Dziennik Polski, 2003-08-16

[...] kiedy już na porowo-szynkowych zawijańcach zarumieni się bułeczka, na każdy z nich położyć odrobinę sera. Najlepiej tak zwanego żółtego, jak się u nas zwie wszystkie twarde sery, od parmezanu po niedojrzałe wytwory rodzimego przemysłu serowarskiego...

źródło: NKJP: Smakosz: Przysmak Nerona, Dziennik Polski, 2000-04-08

Grecki ser wytwarzany z mleka koziego lub owczego. Kremowy, gdy jest niedojrzały, a z czasem twardnieje i nadaje się do tarcia.

źródło: Internet

Takie piwo nazywane jest „młodym” lub „zielonym”. Jest ono jeszcze niedojrzałe – zawiera jeszcze drożdże, jest mętne [...].

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. niedojrzały
niedojrzały
niedojrzały
niedojrzałe
niedojrzała
D. niedojrzałego
niedojrzałego
niedojrzałego
niedojrzałego
niedojrzałej
C. niedojrzałemu
niedojrzałemu
niedojrzałemu
niedojrzałemu
niedojrzałej
B. niedojrzałego
niedojrzałego
niedojrzały
niedojrzałe
niedojrzałą
N. niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałą
Ms. niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałej
W. niedojrzały
niedojrzały
niedojrzały
niedojrzałe
niedojrzała
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. niedojrzali
niedojrzali
niedojrzałe
niedojrzałe
D. niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
C. niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
niedojrzałym
B. niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałe
N. niedojrzałymi
niedojrzałymi
niedojrzałymi
niedojrzałymi
Ms. niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
niedojrzałych
W. niedojrzali
niedojrzali
niedojrzałe
niedojrzałe
Data ostatniej modyfikacji: 29.01.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj