UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przewlec

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przewlekę przewlokę	przewleczemy
2 os.	przewleczesz	przewleczecie
3 os.	przewlecze	przewleką przewloką

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przewlekłem przewlokłem +(e)m przewlekł +(e)m przewlókł	przewlekłam przewlokłam +(e)m przewlekła +(e)m przewlokła	przewlekłom przewlokłom +(e)m przewlekło +(e)m przewlokło	przewlekliśmy +(e)śmy przewlekli	przewlekłyśmy przewlokłyśmy +(e)śmy przewlekły +(e)śmy przewlokły
2 os.	przewlekłeś przewlokłeś +(e)ś przewlekł +(e)ś przewlókł	przewlekłaś przewlokłaś +(e)ś przewlekła +(e)ś przewlokła	przewlekłoś przewlokłoś +(e)ś przewlekło +(e)ś przewlokło	przewlekliście +(e)ście przewlekli	przewlekłyście przewlokłyście +(e)ście przewlekły +(e)ście przewlokły
3 os.	przewlekł przewlókł	przewlekła przewlokła	przewlekło przewlokło	przewlekli	przewlekły przewlokły

bezosobnik: przewleczono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przewleczmy
2 os.	przewlecz	przewleczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przewlekłbym przewlókłbym bym przewlekł bym przewlókł	przewlekłabym przewlokłabym bym przewlekła bym przewlokła	przewlekłobym przewlokłobym bym przewlekło bym przewlokło	przewleklibyśmy byśmy przewlekli	przewlekłybyśmy przewlokłybyśmy byśmy przewlekły byśmy przewlokły
2 os.	przewlekłbyś przewlókłbyś byś przewlekł byś przewlókł	przewlekłabyś przewlokłabyś byś przewlekła byś przewlokła	przewlekłobyś przewlokłobyś byś przewlekło byś przewlokło	przewleklibyście byście przewlekli	przewlekłybyście przewlokłybyście byście przewlekły byście przewlokły
3 os.	przewlekłby przewlókłby by przewlekł by przewlókł	przewlekłaby przewlokłaby by przewlekła by przewlokła	przewlekłoby przewlokłoby by przewlekło by przewlokło	przewlekliby by przewlekli	przewlekłyby przewlokłyby by przewlekły by przewlokły

bezosobnik: przewleczono by

bezokolicznik: przewlec

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

przewlekłszy
przewlókłszy

gerundium: przewleczenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przewleczenie	przewleczenia
D.	przewleczenia	przewleczeń
C.	przewleczeniu	przewleczeniom
B.	przewleczenie	przewleczenia
N.	przewleczeniem	przewleczeniami
Ms.	przewleczeniu	przewleczeniach
W.	przewleczenie	przewleczenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przewleczony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przewleczony	przewleczony	przewleczony	przewleczone	przewleczona
D.	przewleczonego	przewleczonego	przewleczonego	przewleczonego	przewleczonej
C.	przewleczonemu	przewleczonemu	przewleczonemu	przewleczonemu	przewleczonej
B.	przewleczonego	przewleczonego	przewleczony	przewleczone	przewleczoną
N.	przewleczonym	przewleczonym	przewleczonym	przewleczonym	przewleczoną
Ms.	przewleczonym	przewleczonym	przewleczonym	przewleczonym	przewleczonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przewleczeni	przewleczeni	przewleczone	przewleczone
D.	przewleczonych	przewleczonych	przewleczonych	przewleczonych
C.	przewleczonym	przewleczonym	przewleczonym	przewleczonym
B.	przewleczonych	przewleczonych	przewleczonych	przewleczone
N.	przewleczonymi	przewleczonymi	przewleczonymi	przewleczonymi
Ms.	przewleczonych	przewleczonych	przewleczonych	przewleczonych

odpowiednik aspektowy: przewlekać

Pochodzenie

Zob. wlec

1. przez dziurkę

Definicja

ciągnąc, przesunąć przez otwór lub otwory

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przeciągnąć

Cytaty

Najspokojniej w świecie głaskał wyniosły, podrażniony pysk konia, przygotowując go do uzdy, potem złapał jak szponami za chrapy i jednym ruchem przewlókł wędzidło przez zęby.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Nagi sad, 1967

Szczupłą talię podkreślał pasek, czarna skóra, przewleczona przez szlufki białych szortów, dzieliła ją na pół.

źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Fausta, 2010

Kamień przeleciał między szczeblami i, opadając za drabinę, przewlókł przez szczeble sznur.

źródło: NKJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1954

Składnia

przewlec

CO + przez CO

2. po trawie

Definicja

ciągnąc coś, z wysiłkiem przesunąć to po jakiejś powierzchni

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

przeciągnąć

Cytaty

Zwłoki były za ciężkie, by mógł je przenieść poza obręb gospodarstwa. Jednak jakoś pojedynczo, za pomocą sznura okręconego wokół słupa i ciągniętego z całej siły, udało się je przewlec między wybujałe chwasty za drwalnią.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Naznaczeni błękitem, 2005

Któregoś dnia, zimą, zakopałem się tak, że mimo napędu na cztery koła ani w tył, ani w przód. Akurat przejeżdżał. Zapięliśmy linkę i przewlókł mnie przez kilometrowy pas zasp.

źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Opowieści galicyjskie, 1955

Po staranowaniu barierek ochronnych uderzył w dwie 16-letnie dziewczyny. Jedną z nich przewlókł pod kołami kilka metrów.

źródło: NKJP: Kalisz, Gazeta Poznańska, 2002-06-05

Składnia

przewlec

CO + (DOKĄD)

3. zarazki

Definicja

przenieść na sobie lub w sobie z jednego miejsca do drugiego coś wywołującego chorobę albo inne niepożądane skutki

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

przenieść

Cytaty

Rząd musi zrobić wszystko, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia pryszczycy i BSE w Polsce, nawet jeśli spowoduje to pewne niedogodności. Działania jednak powinny skupić się na rzeczywistym zagrożeniu, tj. na ograniczeniu możliwości przewleczenia chorób z miejsca, gdzie występują [...].

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 29.03.2001

Mały chrząszcz ulowy [...] pochodzący z Afryki Południowej został przewleczony do pasiek w Stanach Zjednoczonych.

źródło: NKJP: Internet

Z uwagi na ryzyko przewleczenia choroby - [...] grypy ptaków - na teren naszego województwa wojewoda łódzki informuje o zagrożeniach związanych z wystąpieniem tej choroby.

źródło: Internet: radomsko.pl

Składnia

przewlec

CO + (SKĄD) + (DOKĄD)

4. na lewą stronę

Definicja

sprawić, żeby wewnętrzna część czegoś znalazła się na wierzchu, a zewnętrzna pod spodem

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

Relacje znaczeniowe

synonimy:

odwrócić, przewrócić

Cytaty

[...] sięgnął do kieszeni i wyciągnął coś, co niewątpliwie było rękawicami, tyle że niestarannie przewleczonymi na lewą stronę, podszewką na wierzch.

źródło: NKJP: Irena Matuszkiewicz: Czarna wdowa atakuje, 2009

Rzeczy z ozdobami np. dżetami, cekinami, koralikami, a także te z większymi nadrukami najlepiej jest przewlec na drugą stronę, by uchronić je przed zniszczeniem. Dzięki temu podczas prania dekoracje ubrań nie będą się ocierać ani o bęben pralki, ani o inne ubrania [...].

źródło: Internet: mmdadak.com

Składnia

przewlec

5. pościel

Definicja

zmienić pokrywającą coś osłonę z tkaniny na inną

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Cytaty

Jeden z żandarmów kazał właścicielom przed wyjściem przewlec czystą pościel, tak aby nowi mieszkańcy – Niemcy – nie musieli się już trudzić.

źródło: NKJP: Płaczę tak gorzko, jakby to było wczoraj. Historia polsko - niemiecka, Polska Głos Wielkopolski, 2007-05-12

Przewleczcie pościel na łóżku, a dla mnie wnieście leżankę, chcę być przy nim.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Niemiecki taniec, 2009

Nie ma chyba nic przyjemniejszego, niż po długim, intensywnym dniu ułożyć się na miękkim łóżku i okryć się pachnącą, cieplutką pościelą. Żeby to jednak zrobić, uprzednio trzeba przewlec kołdry i poduszki. [...] Przedstawiamy sztuczkę, dzięki której zmiana pościeli pójdzie nam zdecydowanie łatwiej.

źródło: Internet: deccoria.pl

Składnia

przewlec

6. wizytę

Definicja

pot.

przedłużyć czas trwania czegoś, co zdaniem mówiącego powinno zostać zakończone o wiele wcześniej

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

przedłużyć

Cytaty

Niekiedy w najprostszej dowodowo sprawie osobie lustrowanej udaje się przewlec postępowanie lustracyjne przed sądem tak, że upływa rok lub półtora i trzeba wyznaczać kilkanaście terminów rozpraw, aby wreszcie sąd mógł wydać w sprawie orzeczenie.

źródło: NKJP: 63. posiedzenie Senatu RP, stenogram

Sprawa nieszczęsnej premii marżowej zostanie zapewne przewleczona co najmniej do końca kwietnia.

źródło: NKJP: Negocjacje wyjazdowe: Gazeta Krakowska, 2004-03-30

Sprawa ciągnęła się półtora roku [...]. Robili wszystko, żeby przewlec postępowanie w nieskończoność, a sąd na to pozwalał.

źródło: NKJP: Zbigniew Bartu: Dopaść mobbera, Dziennik Polski, 2005-01-08

Składnia

przewlec

Data ostatniej modyfikacji: 20.09.2018