Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. piękny
1.a cecha
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie prawdy i wartości życiowe
Relacje znaczeniowe
antonimy: | brzydota |
Połączenia
- niezwykła, rzadka piękność
- piękność chłopca, dziewczyny, kobiet; kształtów, szyi; kraju, miasta; natury, przyrody, świata, widoku
- uroda i piękność, wdzięk i piękność; piękność i siła
Cytaty
Żona jego, Potocka z domu, kobieta rzadkiej piękności, zmarła w kilka lat po ślubie, pozostawiając jedynego syna Witolda. źródło: NKJP: Mieczysław Jałowiecki: Wolne miasto, 2002 |
|
Kiedyś mówiliśmy: ale dziwa! Ta dziwa to nie było obraźliwe, to wyrażało podziw dla piękności dziewczyny czy kobiety, dla jej urody, figury, wdzięku. źródło: NKJP: Marian Sałata: Gadaj jak andrus, Gazeta Krakowska, 2004-12-24 |
|
Lajos dopuścił się ciężkiego przestępstwa: ucząc syna gospodarza, Chrysipposa, powożenia rydwanem, nie tylko zachwycił się pięknością chłopca, lecz go uwiódł i porwał; [...] źródło: NKJP: Zygmunt Kubiak: Mitologia Greków i Rzymian, 2008 |
|
Zza chmur wyszedł księżyc. Przestał padać śnieg. W tym oświetleniu i białej barwie różnych cieni uwydatniała się piękność miasta. źródło: NKJP: Mieczysław Jałowiecki: Wolne miasto, 2002 |
|
Panna Konstancja, wyróżniająca się pięknością kształtów, chciała Jerzego Turzona poparzyć pokrzywą, lecz upadła w wodę po pas, co niezmierną wywołało wesołość. źródło: NKJP: Spotkania u Charamanusa, Dziennik Polski, 2001-06-09 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: , ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | piękność |
piękności |
|
D. | piękności |
piękności |
|
C. | piękności |
pięknościom |
|
B. | piękność |
piękności |
|
N. | pięknością |
pięknościami |
|
Ms. | piękności |
pięknościach |
|
W. | piękności |
piękności |
Inne uwagi
Zwykle lp
Składnia
+ | piękność | + |
(KOGO/CZEGO)
|
1.b piękna kobieta
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd
Połączenia
- kobieca; amerykańska, azjatycka, latynoska...; brazylijska, egipska, hiszpańska...; blond, blondwłosa, czarnowłosa, jasnowłosa, rudowłosa; długonoga; czarnoskóra; egzotyczna, tajemnicza; lokalna, miejscowa; prawdziwa; skończona; szkolna piękność
- uchodzić, uważać, uznać/uznawać kogoś za piękność
Cytaty
Urodziwa dwudziestoletnia szatynka w 1930 roku została wybrana najpiękniejszą Polką. [...] Piękność pochodziła z szacownej inteligenckiej rodziny. źródło: NKJP: Jerzy Waksmański: Wielkie miłości tenora, Dziennik Zachodni, 2001-01-19 |
|
Maria odziedziczyła po matce wielką urodę. W środowisku akademickim uchodziła za piękność — nazywano ją księżniczką. źródło: NKJP: Grażyna Kuźnik: Skazana na sukces, Dziennik Zachodni, 2001-01-19 |
|
Do konkursu zakwalifikowało się 14 piękności. Ich przeciętny wzrost to 175 cm, najmłodsza ma 18 lat, a najstarsza 22 lata. źródło: NKJP: (mst): Finalistki Miss POLONIA 2005, Gazeta Krakowska, 2004-12-31 |
|
[...] mówiła ten tekst naczelna piękność szkoły: kruczowłosa, wyniosła Lucylla Różogrodek, obiekt umizgów i westchnień nie tylko szkolnej młodzi, lecz i męskiej starszyzny [...] źródło: NKJP: Antoni Libera: Madame, 1998 |
|
Przy radiowozie stała kobieta z gatunku tych, o których mężczyźni mówią, że są przystojne. Dość wysoka, szczupła, w okularach, z lekko siwiejącymi ciemnymi włosami, o zdecydowanych rysach twarzy. [...] Kiedyś musiała być pięknością, teraz dumnie obnosiła przemijającą urodę. źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Uwikłanie, 2007 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: , ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | piękność |
piękności |
|
D. | piękności |
piękności |
|
C. | piękności |
pięknościom |
|
B. | piękność |
piękności |
|
N. | pięknością |
pięknościami |
|
Ms. | piękności |
pięknościach |
|
W. | piękności |
piękności |
1.c rzecz piękna
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Relacje znaczeniowe
antonimy: | brzydota |
Cytaty
[...] koronki, hafty i inne piękności regionu Wiśniowej znajdują się dzisiaj nie tylko w Polskich domach, ale i na całym świecie. źródło: NKJP: (ANKA): Serca wsi, Gazeta Krakowska, 2005-01-10 |
|
Don Juan wylicza piękności młodej chłopki. Każe jej obracać się, ogląda ją jak cielę na jarmarku i powiada: spojrzenie wyraziste, figura zgrabna, twarz miła, oczy ładne, zęby do kochania, wargi apetyczne, a ręce? źródło: NKJP: Jerzy Adamski: Świat jako niespełnienie albo Samobójstwo Don Juana, 2000 |
|
Można zachwycać się zaroślami pokrywającymi szczyt wzgórza. Składają się one z dębu szypułkowego, leszczyny, różnych gatunków róż, [...] trzmieliny, kaliny kolorowej i wielu innych żółto-błękitnych piękności. źródło: NKJP: (WOJ): Rezerwat Złota Góra, Dziennik Polski, 2008-07-26 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: , ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | piękność |
piękności |
|
D. | piękności |
piękności |
|
C. | piękności |
pięknościom |
|
B. | piękność |
piękności |
|
N. | pięknością |
pięknościami |
|
Ms. | piękności |
pięknościach |
|
W. | piękności |
piękności |
2. języka
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Relacje znaczeniowe
antonimy: | brzydota |
Połączenia
- piękność języka, poezji, wierszy
Cytaty
Jestem wdzięczny losowi, że pozwolił mi obcować z jego poezją i zachłystywać się pięknością jego wierszy, ale także i za to, że umieścił mnie gdzieś na szlaku jego życiowej wędrówki, że mogłem cieszyć się licznymi spotkaniami z nim i jego życzliwością. źródło: NKJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet : wybór z pamięci 90-latka, 2004 |
|
Zacząłem, wspomina aktor, coś mówić bez ładu i składu o piękności Jego poezji, o trudności, jaką niesie jej mówienie, o jej głębi a zarazem prostocie. źródło: NKJP: (ht): Papieskie anegdoty, Dziennik Bałtycki, 1999-06-18 |
|
Dramaty te mimo szlachetności idei i piękności języka budziły szereg zastrzeżeń z punktu widzenia rygorów sztuki teatralnej. źródło: NKJP: Artur Hutnikiewicz: Młoda Polska, 1994 |
|
Im mocniej uciskało go życie, tym skwapliwiej zagłębiał się w rozważanie piękności życia prowincji, tym częściej przywoływał wspomnienia przeszłości. źródło: NKJP: Anna Wereszczyńska: Ostatni Mohikanin drobnej szlachty i niezrównany monografista Żydów. Żywot Klemensa Junoszy-Szaniawskiego, 2008 |
|
Pada na zakończenie rozważań opinia już bez żadnych zaciemnień: „Złe ten argumentuje, kto chwały i piękności jakiegoś czynu dowodzi jego użytecznością; i źle wnioskuje, sądząc, iż każdy doń jest zobowiązany i że każdemu jest przystojny, skoro jest użyteczny”. źródło: NKJP: Józef Hen: Ja, Michał z Montaigne, 2009 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: , ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | piękność |
piękności |
|
D. | piękności |
piękności |
|
C. | piękności |
pięknościom |
|
B. | piękność |
piękności |
|
N. | pięknością |
pięknościami |
|
Ms. | piękności |
pięknościach |
|
W. | piękności |
piękności |
Inne uwagi
Zwykle lp