Chronologizacja
Pochodzenie
psł. pr̥chъ 'to, co się rozsypuje, spierzchnięcie skóry, wysypka, krosty, strupy'
1.a choroba ludzi i zwierząt
Definicja
Noty o użyciu
Wyraz używany dawniej w odniesieniu do grzybicy skóry, objawiającej się okrągłymi żółtymi wytworami na jej powierzchni, przypominającymi strupy.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie rodzaje chorób
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Cytaty
[...] cudzołożysz, dostaniesz parcha i przeniesiesz go na żonę i dzieci [...]. źródło: Internet adacwa.salon24.pl |
|
[...] dworskie konie zaraziły się parchem od ułańskich rumaków. źródło: NKJP: Dworski skarb, Dziennik Polski, 2003-10-10 |
|
- Żmijowa posoka dodaje panieńskim i niewieścim liczkom piękności, czerwieni i wesołości, wypędza wszelki parch, usuwa niemiły zapach zgniłych dziąseł i popsutych zębów... źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Ogród miłości, 2006 |
|
A przy okazji, to możesz mnie cmoknąć przez papierek (to ze względów higienicznych, bym nie dostał parcha ) [...]. źródło: Internet: forum.echodnia.eu |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2, m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | parch |
parchy |
|
D. | parcha parchu |
parchów |
|
C. | parchowi |
parchom |
|
B. | parcha parch |
parchy |
|
N. | parchem |
parchami |
|
Ms. | parchu |
parchach |
|
W. | parchu |
parchy |
Inne uwagi
Zwykle lp
1.b na skórze
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób
Cytaty
Zamiast gąbki i mydła szły w ruch francuskie dezodoranty blokujące pory, stwarzające zaparzone środowisko, czyli idealną niszę dla pasożytów. A potem wielkie zdziwienie – skąd u mnie te skórne naleciałości, egzemy, brodawki, parchy... źródło: NKJP: Marzena i Tadeusz Woźniakowie: Zdrowy umiar na talerzu, Dziennik Zachodni, 2004-08-14 |
|
Wkrótce całe jego ciało pokryły ropiejące parchy i liszaje. źródło: NKJP: Lidia Ostałowska: Dęby i krzyże, Gazeta Wyborcza, 1992-07-03 |
|
Ukąsił mnie - Gola potrząsnął palcem. - Czy to prawda, że od ukąszenia szczura dostaje się parchów? źródło: NKJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1954 |
|
[...] w poleszuckich oddziałach samoobrony nie znali nawet jodyny, rany zalewali samogonem, a parchy - brzozową wodą. źródło: NKJP: Halina Auderska: Babie lato, 1974 |
|
[...] od początku naszej znajomości towarzyszył nam mój kot, który, nie będę ukrywał, ma parchy. źródło: Internet: forum.gazeta.pl |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2, m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | parch |
parchy |
|
D. | parcha parchu |
parchów |
|
C. | parchowi |
parchom |
|
B. | parcha parch |
parchy |
|
N. | parchem |
parchami |
|
Ms. | parchu |
parchach |
|
W. | parchu |
parchy |
Inne uwagi
Zwykle lm
2.a choroba roślin
Definicja
Noty o użyciu
Wyraz używany jako składnik wielorazowych terminów botanicznych, odnoszących się do chorób drzew i roślin, mający wtedy różne ściślejsze definicje.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin
Cytaty
[...] parch może porażać drzewa przez całe lato, jednak najważniejszym okresem zwalczania tej choroby jest okres wiosenny, gdyż wówczas wrażliwość jest największa. źródło: NKJP: Władysław Gosiewski: O tym trzeba pamiętać w czerwcu, Działkowiec, 1970 |
|
Leczenie drzew zarażonych parchem polega na regularnym opryskiwaniu ich odpowiednimi preparatami [...] średnio co dwa tygodnie, od fazy różowego pąka do około połowy czerwca. źródło: NKJP: (MARWAR): Zdrowe owoce, Gazeta Krakowska, 2004-01-22 |
|
Parch brzoskwini. Objawy: po dłuższych opadach pojawiają się jasnobrązowe plamy. źródło: NKJP: Krzysztof Zając: Wiosenne kłopoty w ogrodzie, Express Ilustrowany, 2003-05-26 |
|
Ograniczamy też użycie chemicznych środków ochrony roślin, choć z powodu takich chorób jak parch jabłoni czy mączniak nie da się ich całkowicie wyeliminować. źródło: NKJP: Wincenty Rogowski: Sad w okresie transformacji, NTN Powiśle, 1999-10-01 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2, m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | parch |
parchy |
|
D. | parcha parchu |
parchów |
|
C. | parchowi |
parchom |
|
B. | parcha parch |
parchy |
|
N. | parchem |
parchami |
|
Ms. | parchu |
parchach |
|
W. | parchu |
parchy |
Inne uwagi
Zwykle lp
Składnia
+ | parch | + |
(CZEGO)
|
2.b na roślinie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin
Cytaty
- Licho obwiniano też o pękające szczeble w drabinie, pożary i parchy na owocach i warzywach. źródło: Internet: slowianskibestiariusz.pl |
|
Trudna sytuacja jest zwłaszcza w przypadku jabłoni. [...] Jabłka uszkodzone są przez parchy. źródło: NKJP: Jacek Bugajski: Wysuszone plony, Dziennik Polski, 2008-07-08 |
|
Po trzech miesiącach (w lipcu) na kontrolnych jabłoniach i gruszach zaobserwowano liście z parchami (z ciemnymi plamami) i owoce ze skazą [...]. źródło: Emulsja olej w wodzie lub woda w oleju na bazie olejów roślinnych jako adiuwant fitofarmaceutyczny, Europejski Biuletyn Patentowy, 2014 (pubserv.uprp.pl) |
|
A ja nie wytrzymałem i kupiłem pięć sadzonek bardziej wyrośniętych, i po paru dniach już im jakieś parchy na liściach wyszły, pewno niezahartowane były. źródło: Internet: forumogrodnicze.oaza.pl |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2, m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | parch |
parchy |
|
D. | parcha parchu |
parchów |
|
C. | parchowi |
parchom |
|
B. | parcha parch |
parchy |
|
N. | parchem |
parchami |
|
Ms. | parchu |
parchach |
|
W. | parchu |
parchy |
Inne uwagi
Zwykle lm
3. nalot
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii
Cytaty
Figura była aż burozielona, tak parchem mchu pokryta. źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Widnokrąg, 1996 |
|
Litery były nowe, bordowe [...]. Za to gładkie niegdyś tło sypało szafirowym parchem, odsłaniając czarne kanciaste słowo GAST... źródło: NKJP: Marian Pankowski: Fara na Pomorzu, 1997 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | parch |
parchy |
|
D. | parchu |
parchów |
|
C. | parchowi |
parchom |
|
B. | parch |
parchy |
|
N. | parchem |
parchami |
|
Ms. | parchu |
parchach |
|
W. | parchu |
parchy |
Inne uwagi
Zwykle lp
Składnia
+ | parch | + |
CZEGO
|
4. samochód
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy
Cytaty
No więc Krzychu kupił parcha na dojazdy do pracy. Jak to w wielu przypadkach bywa, auto miało być małe i ekonomiczne. źródło: Internet: fiatpunto.com.pl |
|
O, Kowalski swoim bolidem! Ekolog [...], a jeździ takim parchem i smrodzi. źródło: Internet: ikamien.pl |
|
Jeżeli korozja dotyka samochody 4-letnie, to auto 10-letnie (które jest w moim zasięgu cenowym) to już parch. źródło: Internet: .forumsamochodowe.pl |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | parch |
parchy |
|
D. | parcha |
parchów |
|
C. | parchowi |
parchom |
|
B. | parcha |
parchy |
|
N. | parchem |
parchami |
|
Ms. | parchu |
parchach |
|
W. | parchu |
parchy |
5. Żyd
Definicja
Noty o użyciu
Wyraz uważany za bardzo pogardliwy, współcześnie bywa używany także w stosunku do osób bez względu na narodowość.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny nazwy osób ze względu na ich pochodzenie i przynależność terytorialną
Relacje znaczeniowe
synonimy: | Żyd |
Cytaty
Cały Kraków opowiada, jak odwdzięczyli ci się Żydzi za to, że ukryłeś przed nami tego małego parcha. źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Ogród miłości, 2006 |
|
To ty co, parchu jeden - wrzasnął Korbal - innego miejsca nie znalazłeś, tylko akurat nade mną?! źródło: NKJP: Igor Newerly: Pamiątka z Celulozy, 1952 |
|
Spokój tam, parchy. Bez rozmów, bez krzyków. źródło: NKJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1971 |
|
I nie będziemy wynosić śmieci amerykańskim parchom, którzy nawet małym palcem nie kiwnęli, kiedy tu Niemcy mordowali porządnych Żydów - dodał Maks. źródło: NKJP: Ryszard Sługocki: Na przekór i na bakier, 2008 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | parch |
parchowie |
ndepr |
parchy |
depr | ||
D. | parcha |
parchów |
|
C. | parchowi |
parchom |
|
B. | parcha |
parchów |
|
N. | parchem |
parchami |
|
Ms. | parchu |
parchach |
|
W. | parchu |
parchowie |
ndepr |
parchy |
depr |