Chronologizacja
1.a mieszkaniec
Definicja
Noty o użyciu
Używane w nazwach placówek, klubów, zespołów czy organizacji znajdujących się na terenie Krakowa i związanych z mieszkańcami Krakowa, np. Zespół Pieśni i Tańca „Krakus”, Hotel „Krakus”, Międzyszkolny Klub Sportowy „Krakus”.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny nazwy osób ze względu na ich pochodzenie i przynależność terytorialną
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | centuś, krakowianin |
Połączenia
- rodowity, stary, typowy krakus
- krakus z dziada pradziada, z krwi i kości, z wyboru
- krakusy i górale, krakusy i Ślązacy, krakusy i warszawiacy; warszawiacy i krakusy
- natura krakusa
- zazdrościć czegoś krakusom
- być, czuć się, pozostać, stać się, zostać krakusem
- wyjść za mąż za krakusa
Cytaty
|
Moja młodsza siostra mieszka nadal w moim rodzinnym mieście, natomiast starsza wyszła za mąż za rodowitego krakusa i mieszka tutaj już dwadzieścia lat. źródło: NKJP: Nina Terentiew: Zwierzenia kontrolowane, 2004 |
|
|
Tylko kto za to zapłaci, bo krakusy z rozrzutności raczej nie słyną - zachodzą w głowę sąsiedzi Sławomira Skrzypka. źródło: NKJP: Michał Imosa: Kraków poczęty na Ponidziu!, Echo Dnia, 2006-06-29 |
|
|
Dzisiaj przy biesiadnym stole spotykają się potomkowie słynnych rodów góralskich oraz krakusów i warszawiaków, którzy ukochali to miejsce pod Tatrami. źródło: NKJP: Jolanta Flach: Góralsko-ceperska biesiada, Tygodnik Podhalański, 1999 |
|
|
Ja mam naturę krakusa, zatem potrafiłem się troszeczkę powykłócać i potargować. źródło: NKJP: Sąsiad każdego człowiek, Dziennik Polski, 2004-03-19 |
|
|
Zazdrościmy krakusom - nie dość, że skałki tuż pod miastem, to jeszcze dwie najlepsze w Polsce sztuczne ściany dostępne są przez okrągły tydzień źródło: NKJP: Marcin Jamkowski: Życie na końcach palców, Magazyn, dodatek do Gazety Wyborczej, 1996-03-01 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | krakus |
krakusi |
ndepr |
| krakusy |
depr | ||
| D. | krakusa |
krakusów |
|
| C. | krakusowi |
krakusom |
|
| B. | krakusa |
krakusów |
|
| N. | krakusem |
krakusami |
|
| Ms. | krakusie |
krakusach |
|
| W. | krakusie |
krakusi |
ndepr |
| krakusy |
depr |
1.b sportowiec
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny nazwy osób ze względu na ich pochodzenie i przynależność terytorialną
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | krakowiak, krakowianin |
Połączenia
- mocni krakusi
- gra, mecz, porażka, przegrana, wygrana; rywal krakusów
- krakusi pokonali kogoś, przegrali, wygrali
- przegrać z krakusami
Cytaty
|
Przed meczem trener gospodarzy, niedawny szkoleniowiec „pasów”, Ireneusz Adamus twierdził, że zdobycie punktu z bardzo mocnymi personalnie w tym sezonie krakusami będzie dla jego podopiecznych sukcesem. źródło: NKJP: (DW): Z wzajemnym respektem, Dziennik Polski, 2000-08-14 |
|
|
Ku ogólnemu zaskoczeniu licznych kibiców, Mistrz Polski przegrał z krakusami 3:4! źródło: NKJP: (fig): Prezes na lodzie, burmistrz sierotka - miasto się bawi, prasa |
|
|
Gospodarze nie mogli przedrzeć się pod bramkę Palucha, bowiem obrona gości grała uważnie. Jedyne niebezpieczeństwo groziło krakusom po stałych fragmentach gry i wrzutkach na pole karne. źródło: NKJP: (AS): Ręką jak Maradona, Dziennik Polski, 2001-04-17 |
|
|
Czesław Palik ocenił krakusów następująco: - Bardzo dobrzy piłkarsko, tylko niedożywieni. Ciągle łapią kontuzje. Chyba w Krakowie pili najgorsze mleko. źródło: NKJP: „Lajkoniki” w stalówce, Dziennik Polski, 2002-10-04 |
|
|
Biała Gwiazda ani na sekundę nie zagroziła poważniej poznaniakom. Gra krakusów była szarpana, nierówna, niecelna. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | krakus |
krakusi |
ndepr |
| krakusy |
depr | ||
| D. | krakusa |
krakusów |
|
| C. | krakusowi |
krakusom |
|
| B. | krakusa |
krakusów |
|
| N. | krakusem |
krakusami |
|
| Ms. | krakusie |
krakusach |
|
| W. | krakusie |
krakusi |
ndepr |
| krakusy |
depr |
2. żołnierz
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna osoby związane z wojskiem i wojną
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | kawalerzysta |
Połączenia
- banderia, pułk, szwadron; mundury krakusów
- krakusi jeździli na koniach (konno), walczyli gdzieś
- dowodzić krakusami
Cytaty
|
Gdy w 1866 r. doszło do wojny Austrii z Prusami i Włochami, arystokrata galicyjski hr. Starzeński, z aprobatą Hotelu Lambert, zaczął formować ochotniczy pułk krakusów dla obrony monarchii Habsburgów. źródło: NKJP: Stefan Kieniewicz: Historia Polski 1795-1918, 1968 |
|
|
Po przemówieniu Żymierskiego na Rynek wjechała konna banderia krakusów z Racławic, prowadzona przez gospodarza Muszyńskiego, i zatrzymała się przed trybuną. Tam wiceprezydent KRN Stanisław Szwalbe odebrał z rąk krakusa płonącą pochodnię. źródło: NKJP: Znicz dla Naczelnika, Dziennik Polski, 2003-02-15 |
|
|
Można było podziwiać także Orkiestrę Reprezentacyjną 2. Korpusu Zmechanizowanego, która po raz pierwszy wystąpiła w nowych, historycznych mundurach krakusów - oddziału, który powstał w 1812 r. w strukturach armii Księstwa Warszawskiego, złożony z okolicznych włościan. źródło: NKJP: (MM): Kwiaty i okrzyki, Dziennik Polski, 2001-11-12 |
|
|
Krakusi atakowali rozrzuconych w tyralierę austriackich strzelców. W walce tej szczególnie odznaczył się szef szwadronu pułku krakusów Płoszczyński. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | krakus |
krakusi |
ndepr |
| krakusy |
depr | ||
| D. | krakusa |
krakusów |
|
| C. | krakusowi |
krakusom |
|
| B. | krakusa |
krakusów |
|
| N. | krakusem |
krakusami |
|
| Ms. | krakusie |
krakusach |
|
| W. | krakusie |
krakusi |
ndepr |
| krakusy |
depr |