Chronologizacja
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
charkam |
charkamy |
|||
2 os. |
charkasz |
charkacie |
|||
3 os. |
charka |
charkają |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
charkałem +(e)m charkał |
charkałam +(e)m charkała |
charkałom +(e)m charkało |
charkaliśmy +(e)śmy charkali |
charkałyśmy +(e)śmy charkały |
2 os. |
charkałeś +(e)ś charkał |
charkałaś +(e)ś charkała |
charkałoś +(e)ś charkało |
charkaliście +(e)ście charkali |
charkałyście +(e)ście charkały |
3 os. |
charkał |
charkała |
charkało |
charkali |
charkały |
bezosobnik: charkano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę charkał będę charkać |
będę charkała będę charkać |
będę charkało będę charkać |
będziemy charkali będziemy charkać |
będziemy charkały będziemy charkać |
2 os. |
będziesz charkał będziesz charkać |
będziesz charkała będziesz charkać |
będziesz charkało będziesz charkać |
będziecie charkali będziecie charkać |
będziecie charkały będziecie charkać |
3 os. |
będzie charkał będzie charkać |
będzie charkała będzie charkać |
będzie charkało będzie charkać |
będą charkali będą charkać |
będą charkały będą charkać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
charkajmy |
|
2 os. |
charkaj |
charkajcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
charkałbym bym charkał |
charkałabym bym charkała |
charkałobym bym charkało |
charkalibyśmy byśmy charkali |
charkałybyśmy byśmy charkały |
2 os. |
charkałbyś byś charkał |
charkałabyś byś charkała |
charkałobyś byś charkało |
charkalibyście byście charkali |
charkałybyście byście charkały |
3 os. |
charkałby by charkał |
charkałaby by charkała |
charkałoby by charkało |
charkaliby by charkali |
charkałyby by charkały |
bezosobnik: charkano by
bezokolicznik: charkać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
charkając
gerundium: charkanie
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | charkanie |
charkania |
D. | charkania |
charkań |
C. | charkaniu |
charkaniom |
B. | charkanie |
charkania |
N. | charkaniem |
charkaniami |
Ms. | charkaniu |
charkaniach |
W. | charkanie |
charkania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: charkający
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | charkający |
charkający |
charkający |
charkające |
charkająca |
D. | charkającego |
charkającego |
charkającego |
charkającego |
charkającej |
C. | charkającemu |
charkającemu |
charkającemu |
charkającemu |
charkającej |
B. | charkającego |
charkającego |
charkający |
charkające |
charkającą |
N. | charkającym |
charkającym |
charkającym |
charkającym |
charkającą |
Ms. | charkającym |
charkającym |
charkającym |
charkającym |
charkającej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | charkający |
charkający |
charkające |
charkające |
D. | charkających |
charkających |
charkających |
charkających |
C. | charkającym |
charkającym |
charkającym |
charkającym |
B. | charkających |
charkających |
charkających |
charkające |
N. | charkającymi |
charkającymi |
charkającymi |
charkającymi |
Ms. | charkających |
charkających |
charkających |
charkających |
odpowiednik aspektowy: charknąć
Pochodzenie
psł. *chr̥kati 'wydawać chrapliwe dźwięki'
Czasownik pochodzenia dźwiękonaśladowczego.
1. chrząkać
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki
Cytaty
Donia spluwała raz po raz charkając z głębi gardła gęstą flegmą. źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Wióry, 1980 |
|
Dziecko wesołe, bez gorączki, nie charka. Okaz zdrowia. źródło: NKJP: Internet |
|
[...] dlaczego Pan ostatnio ciągle tak charka? To choroba jakaś czy co? źródło: Internet |
2. pluć
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
Relacje znaczeniowe
hiperonimy: | pluć |
Cytaty
Charkają, rzygają, ale zwykle sprzątają po sobie, żeby się nie narazić stróżom porządku. źródło: NKJP: Menelski krąg, Dziennik Polski, 2008-09-20 |
|
Wbijają patyk w ziemię, a dookoła plują, charkają, liczą entliczek, pentliczek i ten, na kogo bęc, musi patyk wyrwać zębami, zębami, powtarza Jadzia, kto chciałby się tak bawić, w jej oczach błyska zgroza i coś jeszcze. źródło: NKJP: Joanna Bator: Piaskowa Góra, 2009 |
|
[...] Kulił się z zimna i od czasu do czasu potężnie charkał na chodnik, z głośnym gulgotaniem wytwarzając przedtem w ustach niezbędne podciśnienie. źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Powrót do Breitenheide, 1998 |