UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

charknąć

Chronologizacja

1807, SL

Pochodzenie

Zob. charkać

1. chrząknąć

Definicja

pot.

wydając suchy nieartykułowany dźwięk, wypuścić z gardła powietrze w taki sposób, że w ustach zgromadzi się ślina

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Cytaty

Cykada obrócił się w błocie, uniósł się, wspinając na łokciach, zabełkotał, charknął, wypluł coś białego wraz ze sporą ilością czerwieni.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Miecz przeznaczenia, 1992

Udałem, że naplułem specjalnie, nawet charknąłem głośno dla lepszego efektu.

źródło: NKJP: Tomek Tryzna: Idź kochaj i niech ci nie pomoże żadna na ziemi rzecz, 2010

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	charknę	charkniemy
2 os.	charkniesz	charkniecie
3 os.	charknie	charkną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	charknąłem +(e)m charknął	charknęłam +(e)m charknęła	charknęłom +(e)m charknęło	charknęliśmy +(e)śmy charknęli	charknęłyśmy +(e)śmy charknęły
2 os.	charknąłeś +(e)ś charknął	charknęłaś +(e)ś charknęła	charknęłoś +(e)ś charknęło	charknęliście +(e)ście charknęli	charknęłyście +(e)ście charknęły
3 os.	charknął	charknęła	charknęło	charknęli	charknęły

bezosobnik: charknięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		charknijmy
2 os.	charknij	charknijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	charknąłbym bym charknął	charknęłabym bym charknęła	charknęłobym bym charknęło	charknęlibyśmy byśmy charknęli	charknęłybyśmy byśmy charknęły
2 os.	charknąłbyś byś charknął	charknęłabyś byś charknęła	charknęłobyś byś charknęło	charknęlibyście byście charknęli	charknęłybyście byście charknęły
3 os.	charknąłby by charknął	charknęłaby by charknęła	charknęłoby by charknęło	charknęliby by charknęli	charknęłyby by charknęły

bezosobnik: charknięto by

bezokolicznik: charknąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: charknąwszy

gerundium: charknięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	charknięcie	charknięcia
D.	charknięcia	charknięć
C.	charknięciu	charknięciom
B.	charknięcie	charknięcia
N.	charknięciem	charknięciami
Ms.	charknięciu	charknięciach
W.	charknięcie	charknięcia

odpowiednik aspektowy: charkać

2. splunąć

Definicja

pot.

głośno i nieelegancko splunąć, odpluwając wydzielinę z gardła lub krtani

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

splunąć

Cytaty

Jednym haustem opróżnił kubek, zakrztusił się i charknął na podłogę.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002

Stevar, ciągle nie dostrzegając zacietrzewionego młodzika, charknął na ziemię. Ślina opryskała skórzane buty młodego panka.

źródło: NKJP: NKJP: Iwona Surmik: Smoczy Pakt, 2003

Menel charknął mu pod nogi.

źródło: NKJP: Marcin Wroński: Officium Secretum : pies pański, 2010

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	charknę	charkniemy
2 os.	charkniesz	charkniecie
3 os.	charknie	charkną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	charknąłem +(e)m charknął	charknęłam +(e)m charknęła	charknęłom +(e)m charknęło	charknęliśmy +(e)śmy charknęli	charknęłyśmy +(e)śmy charknęły
2 os.	charknąłeś +(e)ś charknął	charknęłaś +(e)ś charknęła	charknęłoś +(e)ś charknęło	charknęliście +(e)ście charknęli	charknęłyście +(e)ście charknęły
3 os.	charknął	charknęła	charknęło	charknęli	charknęły

bezosobnik: charknięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		charknijmy
2 os.	charknij	charknijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	charknąłbym bym charknął	charknęłabym bym charknęła	charknęłobym bym charknęło	charknęlibyśmy byśmy charknęli	charknęłybyśmy byśmy charknęły
2 os.	charknąłbyś byś charknął	charknęłabyś byś charknęła	charknęłobyś byś charknęło	charknęlibyście byście charknęli	charknęłybyście byście charknęły
3 os.	charknąłby by charknął	charknęłaby by charknęła	charknęłoby by charknęło	charknęliby by charknęli	charknęłyby by charknęły

bezosobnik: charknięto by

bezokolicznik: charknąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: charknąwszy

gerundium: charknięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	charknięcie	charknięcia
D.	charknięcia	charknięć
C.	charknięciu	charknięciom
B.	charknięcie	charknięcia
N.	charknięciem	charknięciami
Ms.	charknięciu	charknięciach
W.	charknięcie	charknięcia

odpowiednik aspektowy: charkać

3. powiedzieć

Definicja

pot.

powiedzieć coś chrapliwym głosem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

Cytaty

	- Zdrajco...! - charknął strasznym półszeptem gdzieś z głębi gardła. [...] - Czego ty chcesz, Bruda? - Przecież wszystko wiedziałeś! źródło: NKJP: Jacek Dukaj: W kraju niewiernych, 2000
	Chyżo, trzeba wezwać straż! I kapłanów! Głowa moja w tym... - Powoli, powoli - charknął Dainty Biberveldt, pospiesznie wyjadając zupę Jaskra z cudem ocalałej miski. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Miecz przeznaczenia, 1992
	- Zamknij się, ty psie! - charknęła na niego wiedźma Honorata. - Nie widzisz, że kobieta kona. Nie widzisz, łajdaku?! źródło: Stanisław Srokowski: Repatrianci, 1988 (books.google.pl)
	Leżący turianin charknął coś niezrozumiale i półprzytomnie wypuścił z dłoni pistolet. źródło: Internet: gexe.pl/forum
	Kto w to uwierzy, że osoba żyjąca na co dzień w idealnie zrównoważonym ognisku domowym, wypełniona wymarzonym szczęściem małżeńskim, potrzebuje nagle charknąć jadem na tych użytkowników, którzy darzą ją całkiem sporą sympatią. źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	charknę	charkniemy
2 os.	charkniesz	charkniecie
3 os.	charknie	charkną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	charknąłem +(e)m charknął	charknęłam +(e)m charknęła	charknęłom +(e)m charknęło	charknęliśmy +(e)śmy charknęli	charknęłyśmy +(e)śmy charknęły
2 os.	charknąłeś +(e)ś charknął	charknęłaś +(e)ś charknęła	charknęłoś +(e)ś charknęło	charknęliście +(e)ście charknęli	charknęłyście +(e)ście charknęły
3 os.	charknął	charknęła	charknęło	charknęli	charknęły

bezosobnik: charknięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		charknijmy
2 os.	charknij	charknijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	charknąłbym bym charknął	charknęłabym bym charknęła	charknęłobym bym charknęło	charknęlibyśmy byśmy charknęli	charknęłybyśmy byśmy charknęły
2 os.	charknąłbyś byś charknął	charknęłabyś byś charknęła	charknęłobyś byś charknęło	charknęlibyście byście charknęli	charknęłybyście byście charknęły
3 os.	charknąłby by charknął	charknęłaby by charknęła	charknęłoby by charknęło	charknęliby by charknęli	charknęłyby by charknęły

bezosobnik: charknięto by

bezokolicznik: charknąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: charknąwszy

gerundium: charknięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	charknięcie	charknięcia
D.	charknięcia	charknięć
C.	charknięciu	charknięciom
B.	charknięcie	charknięcia
N.	charknięciem	charknięciami
Ms.	charknięciu	charknięciach
W.	charknięcie	charknięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: charknięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	charknięty	charknięty	charknięty	charknięte	charknięta
D.	charkniętego	charkniętego	charkniętego	charkniętego	charkniętej
C.	charkniętemu	charkniętemu	charkniętemu	charkniętemu	charkniętej
B.	charkniętego	charkniętego	charknięty	charknięte	charkniętą
N.	charkniętym	charkniętym	charkniętym	charkniętym	charkniętą
Ms.	charkniętym	charkniętym	charkniętym	charkniętym	charkniętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	charknięci	charknięci	charknięte	charknięte
D.	charkniętych	charkniętych	charkniętych	charkniętych
C.	charkniętym	charkniętym	charkniętym	charkniętym
B.	charkniętych	charkniętych	charkniętych	charknięte
N.	charkniętymi	charkniętymi	charkniętymi	charkniętymi
Ms.	charkniętych	charkniętych	charkniętych	charkniętych

odpowiednik aspektowy: charczeć

Składnia

	+	charknąć	+	MOWA WPROST + (na KOGO)
	+	charknąć	+	(CO)

4. w głośniku

Definicja

pot.

wydać podczas pracy niski, chrapliwy dźwięk

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Cytaty

[...] Ze wzmacniacza strzelił pęk iskierek, w głośnikach coś charknęło i zapadła cisza.

źródło: NKJP: Robert Urbański, Jacek Kondracki: Operacja „Dunaj”, 2009

Motory charknęły głośniej, ruszyły.

źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	charknę	charkniemy
2 os.	charkniesz	charkniecie
3 os.	charknie	charkną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	charknąłem +(e)m charknął	charknęłam +(e)m charknęła	charknęłom +(e)m charknęło	charknęliśmy +(e)śmy charknęli	charknęłyśmy +(e)śmy charknęły
2 os.	charknąłeś +(e)ś charknął	charknęłaś +(e)ś charknęła	charknęłoś +(e)ś charknęło	charknęliście +(e)ście charknęli	charknęłyście +(e)ście charknęły
3 os.	charknął	charknęła	charknęło	charknęli	charknęły

bezosobnik: charknięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		charknijmy
2 os.	charknij	charknijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	charknąłbym bym charknął	charknęłabym bym charknęła	charknęłobym bym charknęło	charknęlibyśmy byśmy charknęli	charknęłybyśmy byśmy charknęły
2 os.	charknąłbyś byś charknął	charknęłabyś byś charknęła	charknęłobyś byś charknęło	charknęlibyście byście charknęli	charknęłybyście byście charknęły
3 os.	charknąłby by charknął	charknęłaby by charknęła	charknęłoby by charknęło	charknęliby by charknęli	charknęłyby by charknęły

bezosobnik: charknięto by

bezokolicznik: charknąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: charknąwszy

gerundium: charknięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	charknięcie	charknięcia
D.	charknięcia	charknięć
C.	charknięciu	charknięciom
B.	charknięcie	charknięcia
N.	charknięciem	charknięciami
Ms.	charknięciu	charknięciach
W.	charknięcie	charknięcia

odpowiednik aspektowy: charczeć

Data ostatniej modyfikacji: 14.02.2022