UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rozpierzchnąć się

Chronologizacja

1550, SPXVI

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozpierzchnę się	rozpierzchniemy się
2 os.	rozpierzchniesz się	rozpierzchniecie się
3 os.	rozpierzchnie się	rozpierzchną się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozpierzchłem się rozpierzchnąłem się +(e)m się rozpierzchł +(e)m się rozpierzchnął	rozpierzchłam się rozpierzchnęłam się +(e)m się rozpierzchła +(e)m się rozpierzchnęła	rozpierzchłom się rozpierzchnęłom się +(e)m się rozpierzchło +(e)m się rozpierzchnęło	rozpierzchliśmy się rozpierzchnęliśmy się +(e)śmy się rozpierzchnęli +(e)śmy się rozpierzchli	rozpierzchłyśmy się rozpierzchnęłyśmy się +(e)śmy się rozpierzchnęły +(e)śmy się rozpierzchły
2 os.	rozpierzchnąłeś się rozpierzchłeś się +(e)ś się rozpierzchł +(e)ś się rozpierzchnął	rozpierzchłaś się rozpierzchnęłaś się +(e)ś się rozpierzchnęła +(e)ś się rozpierzchła	rozpierzchnęłoś się rozpierzchłoś się +(e)ś się rozpierzchnęło +(e)ś się rozpierzchło	rozpierzchnęliście się rozpierzchliście się +(e)ście się rozpierzchnęli +(e)ście się rozpierzchli	rozpierzchnęłyście się rozpierzchłyście się +(e)ście się rozpierzchnęły +(e)ście się rozpierzchły
3 os.	rozpierzchnął się rozpierzchł się	rozpierzchnęła się rozpierzchła się	rozpierzchnęło się rozpierzchło się	rozpierzchli się rozpierzchnęli się	rozpierzchły się rozpierzchnęły się

bezosobnik: rozpierzchnięto się

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozpierzchnijmy się
2 os.	rozpierzchnij się	rozpierzchnijcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozpierzchłbym się rozpierzchnąłbym się bym się rozpierzchnął bym się rozpierzchł	rozpierzchłabym się rozpierzchnęłabym się bym się rozpierzchnęła bym się rozpierzchła	rozpierzchłobym się rozpierzchnęłobym się bym się rozpierzchło bym się rozpierzchnęło	rozpierzchnęlibyśmy się rozpierzchlibyśmy się byśmy się rozpierzchnęli byśmy się rozpierzchli	rozpierzchłybyśmy się rozpierzchnęłybyśmy się byśmy się rozpierzchnęły byśmy się rozpierzchły
2 os.	rozpierzchłbyś się rozpierzchnąłbyś się byś się rozpierzchnął byś się rozpierzchł	rozpierzchnęłabyś się rozpierzchłabyś się byś się rozpierzchnęła byś się rozpierzchła	rozpierzchłobyś się rozpierzchnęłobyś się byś się rozpierzchło byś się rozpierzchnęło	rozpierzchnęlibyście się rozpierzchlibyście się byście się rozpierzchli byście się rozpierzchnęli	rozpierzchnęłybyście się rozpierzchłybyście się byście się rozpierzchły byście się rozpierzchnęły
3 os.	rozpierzchnąłby się rozpierzchłby się by się rozpierzchnął by się rozpierzchł	rozpierzchnęłaby się rozpierzchłaby się by się rozpierzchnęła by się rozpierzchła	rozpierzchłoby się rozpierzchnęłoby się by się rozpierzchnęło by się rozpierzchło	rozpierzchnęliby się rozpierzchliby się by się rozpierzchnęli by się rozpierzchli	rozpierzchłyby się rozpierzchnęłyby się by się rozpierzchnęły by się rozpierzchły

bezosobnik: rozpierzchnięto by się

bezokolicznik: rozpierzchnąć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

rozpierzchnąwszy się
rozpierzchłszy się

gerundium: rozpierzchnięcie się

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozpierzchnięcie się	rozpierzchnięcia się
D.	rozpierzchnięcia się	rozpierzchnięć się
C.	rozpierzchnięciu się	rozpierzchnięciom się
B.	rozpierzchnięcie się	rozpierzchnięcia się
N.	rozpierzchnięciem się	rozpierzchnięciami się
Ms.	rozpierzchnięciu się	rozpierzchnięciach się
W.	rozpierzchnięcie się	rozpierzchnięcia się

odpowiednik aspektowy: rozpierzchać się

Pochodzenie

Zob. rozpierzchać się

1. rozbiec się

Definicja

o ludziach lub zwierzętach: rozbiec się w pośpiechu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

rozbiec się

Cytaty

	Drugi żołnierz pociągnął w powietrze serią z karabinu. Ludzie rozpierzchli się jak kuropatwy. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Dobre miejsce do umierania, 2005
	Kilka miesięcy temu [...] balon przeleciał nisko nad wybiegiem dla strusi i wylądował w pobliżu fermy. Przerażone ptaki rozpierzchły się. Jeden, biegnąc w szaleńczym tempie, uderzył w budynek gospodarczy i zginął, drugiego nie odnaleziono. źródło: NKJP: Grażyna Zdrojewska: Struś na gigancie, Express Ilustrowany, 2004-03-26
	Bez żadnego ostrzeżenia oddano [...] trzy salwy ostrymi nabojami prosto w tłum. Padli zabici i ranni. Tłum rozpierzchł się w popłochu. źródło: NKJP: Andrzej Krawczyk: Rewolucja nr 1, Polityka, 2007-10-29
	Gdy Niemcy zaczęli strzelać, akowcy rozpierzchli się po lesie. źródło: NKJP: (ASZ): To był koniec Wilka, Gazeta Krakowska, 2003-12-30

Składnia

	+	rozpierzchnąć się	+	JAK
	+	rozpierzchnąć się	+	GDZIE

2. po świecie

Definicja

o grupie ludzi: przestać stanowić jednorodną całość wskutek zmiany zainteresowań lub miejsca zamieszkania przez część grupy lub poszczególnych ludzi

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

rozproszyć się

Cytaty

Zamknięcie placówki dla nas będzie dramatem. Działacze się rozpierzchną, nie zbierzemy ich potem.

źródło: NKJP: Monika Krężel: Czerwony Krzyż pomaga i... prosi o pomoc, Trybuna Śląska, 2003-05-22

W wojennej zawierusze rodzina Potockich rozpierzchła się po świecie.

źródło: NKJP: Wśród kwiatów i obrazów, Dziennik Polski, 2003-09-19

Na terenie szkoły i szybowiska zagnieździły się niemieckie wojskowe koszary, zaś nasi piloci rozpierzchli się po wszystkich lotniskach i frontach świata, by w większości przypadków nigdy już nie wrócić do kraju.

źródło: NKJP: Barbara Buczek-Płachtowa: Jeszcze o szybowisku w Starej Miłośnie, EKO-U Nas nr 15/16, 2002

Składnia

rozpierzchnąć się

GDZIE

3. o mgle

Definicja

stopniowo zaniknąć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda zjawiska atmosferyczne

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	rozwiać się
	hiperonimy:	rozproszyć się

Cytaty

Deszcz prawie ustał, mgły na łąkach gdzieś się rozpierzchły lub przejrzystymi pasemkami tu i owdzie jak pajęczyna snują się po murawie [...].

źródło: NKJP: Eliza Orzeszkowa, Juliusz Romski: Ad astra dwugłos, 2003

W jednej chwili chmury rozpierzchły się i wyszło słońce, niebo się przejaśniło i nad falami rozwinęła się barwna tęcza.

źródło: NKJP: Zhou Jingshu: Dwa motyle, Akant, 2006-08

Widzisz tę tęczę, [...] ludzie się czasami łudzą, że może być między nimi coś wielkiego i trwałego, kolorowego i wiecznego, a w pewnym momencie okazuje się, że owe marzenia są złudzeniem, jak złudzeniem jest zjawisko, które w całej krasie rozciąga się przed naszymi oczyma, zapomnijmy, gdy ostatnie promienie tej tęczy rozpierzchną się na zachodzie [...].

źródło: NKJP: Wiesław Paweł Szymański: Niedźwiedź w katedrze, 1981

4. o myślach

Definicja

przestawszy się koncentrować na jakiejś sprawie, skupić się na czymś innym lub zniknąć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Cytaty

	Usiłowała pozbierać myśli, które rozpierzchły się nie wiadomo dokąd, spłoszone przez zwidy przebytej gorączki. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Bohiń, 1987
	I nagle wszystkie moje głupie strachy rozpierzchły się jak stado gołębi spłoszone radosnym krzykiem dziecka. źródło: NKJP: Krystyna Berwińska: Con Amore, 1976
	Wszystko się wali.... Wszystkie schludne, rozpaczliwe plany rozpierzchły się... źródło: Internet: majazwanajulia.blox.pl
	Zatrważające wyobrażenia na temat surowości i okrucieństwa w rosyjskiej niewoli rozpierzchną się szybko pod groteskowymi obrazami chaosu i swawoli. źródło: Joanna Chludzińska: Powrót na stare śmieci, 2009 (e-splot.pl)

Data ostatniej modyfikacji: 04.10.2018