UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rozpierzchać się

Chronologizacja

1596, SPXVI

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozpierzcham się	rozpierzchamy się
2 os.	rozpierzchasz się	rozpierzchacie się
3 os.	rozpierzcha się	rozpierzchają się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozpierzchałem się +(e)m się rozpierzchał	rozpierzchałam się +(e)m się rozpierzchała	rozpierzchałom się +(e)m się rozpierzchało	rozpierzchaliśmy się +(e)śmy się rozpierzchali	rozpierzchałyśmy się +(e)śmy się rozpierzchały
2 os.	rozpierzchałeś się +(e)ś się rozpierzchał	rozpierzchałaś się +(e)ś się rozpierzchała	rozpierzchałoś się +(e)ś się rozpierzchało	rozpierzchaliście się +(e)ście się rozpierzchali	rozpierzchałyście się +(e)ście się rozpierzchały
3 os.	rozpierzchał się	rozpierzchała się	rozpierzchało się	rozpierzchali się	rozpierzchały się

bezosobnik: rozpierzchano się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się rozpierzchał będę się rozpierzchać	będę się rozpierzchała będę się rozpierzchać	będę się rozpierzchało będę się rozpierzchać	będziemy się rozpierzchali będziemy się rozpierzchać	będziemy się rozpierzchały będziemy się rozpierzchać
2 os.	będziesz się rozpierzchał będziesz się rozpierzchać	będziesz się rozpierzchała będziesz się rozpierzchać	będziesz się rozpierzchało będziesz się rozpierzchać	będziecie się rozpierzchali będziecie się rozpierzchać	będziecie się rozpierzchały będziecie się rozpierzchać
3 os.	będzie się rozpierzchał będzie się rozpierzchać	będzie się rozpierzchała będzie się rozpierzchać	będzie się rozpierzchało będzie się rozpierzchać	będą się rozpierzchali będą się rozpierzchać	będą się rozpierzchały będą się rozpierzchać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozpierzchajmy się
2 os.	rozpierzchaj się	rozpierzchajcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozpierzchałbym się bym się rozpierzchał	rozpierzchałabym się bym się rozpierzchała	rozpierzchałobym się bym się rozpierzchało	rozpierzchalibyśmy się byśmy się rozpierzchali	rozpierzchałybyśmy się byśmy się rozpierzchały
2 os.	rozpierzchałbyś się byś się rozpierzchał	rozpierzchałabyś się byś się rozpierzchała	rozpierzchałobyś się byś się rozpierzchało	rozpierzchalibyście się byście się rozpierzchali	rozpierzchałybyście się byście się rozpierzchały
3 os.	rozpierzchałby się by się rozpierzchał	rozpierzchałaby się by się rozpierzchała	rozpierzchałoby się by się rozpierzchało	rozpierzchaliby się by się rozpierzchali	rozpierzchałyby się by się rozpierzchały

bezosobnik: rozpierzchano by się

bezokolicznik: rozpierzchać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: rozpierzchając się

gerundium: rozpierzchanie się

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozpierzchanie się	rozpierzchania się
D.	rozpierzchania się	rozpierzchań się
C.	rozpierzchaniu się	rozpierzchaniom się
B.	rozpierzchanie się	rozpierzchania się
N.	rozpierzchaniem się	rozpierzchaniami się
Ms.	rozpierzchaniu się	rozpierzchaniach się
W.	rozpierzchanie się	rozpierzchania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: rozpierzchający się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozpierzchający się	rozpierzchający się	rozpierzchający się	rozpierzchające się	rozpierzchająca się
D.	rozpierzchającego się	rozpierzchającego się	rozpierzchającego się	rozpierzchającego się	rozpierzchającej się
C.	rozpierzchającemu się	rozpierzchającemu się	rozpierzchającemu się	rozpierzchającemu się	rozpierzchającej się
B.	rozpierzchającego się	rozpierzchającego się	rozpierzchający się	rozpierzchające się	rozpierzchającą się
N.	rozpierzchającym się	rozpierzchającym się	rozpierzchającym się	rozpierzchającym się	rozpierzchającą się
Ms.	rozpierzchającym się	rozpierzchającym się	rozpierzchającym się	rozpierzchającym się	rozpierzchającej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozpierzchający się	rozpierzchający się	rozpierzchające się	rozpierzchające się
D.	rozpierzchających się	rozpierzchających się	rozpierzchających się	rozpierzchających się
C.	rozpierzchającym się	rozpierzchającym się	rozpierzchającym się	rozpierzchającym się
B.	rozpierzchających się	rozpierzchających się	rozpierzchających się	rozpierzchające się
N.	rozpierzchającymi się	rozpierzchającymi się	rozpierzchającymi się	rozpierzchającymi się
Ms.	rozpierzchających się	rozpierzchających się	rozpierzchających się	rozpierzchających się

odpowiednik aspektowy: rozpierzchnąć się

Pochodzenie

psł. *pŕ̥chati/pr̥chati 'parskać, prychać'; przenośnie: 'unosić się, burzyć się denerwować' i 'rozsypywać się, rozpraszać się, pierzchać '

W pol. od XV w. pierzchać, pirzchać 'uciekać w popłochu, rozpraszać się; pękać', w st.pol. także znaczeniu 'gniewać się, burzyć się'.

1. rozbiegać się

Definicja

o ludziach lub zwierzętach: rozbiegać się w pośpiechu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Cytaty

	Wszedłem do pokoju, zapaliłem światło i ujrzałem rozpierzchające się we wszystkie strony stado kilkudziesięciu małych chrząszczyków. źródło: NKJP: Andrzej Kowalski: W męskim klubie, Dziennik Bałtycki, 2001-09-07
	Wbiegają w pole karne, rozpierzchają się: jeden w prawo, drugi w lewo, dwóch na środek, piąty zatrzymuje się. źródło: NKJP: (BOCH): A niech śmieją się z szarańczy..., Dziennik Polski, 2008-10-29
	Zaatakowanym trudno było odeprzeć atak tylu napastników. Jednak gdy sprawcy zaczęli się rozpierzchać, mimo obrażeń głowy, sokiści ruszyli za nimi w pościg. źródło: NKJP: (AF): Przed sąd za pobicie sokistów, Gazeta Krakowska, 2005-12-07
	Jak czasem policja podjeżdża pod rampę, to ludzie rozpierzchają się jak ptaki [...]. źródło: NKJP: Joanna Solska: Do roboty Wung przybywa, Polityka, 2001-08-11

Składnia

	+	rozpierzchać się	+	JAK
	+	rozpierzchać się	+	GDZIE

2. po świecie

Definicja

o grupie ludzi: przestawać stanowić jednorodną całość wskutek zmiany zainteresowań lub miejsca zamieszkania przez część grupy lub poszczególnych ludzi

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Cytaty

Ojciec, znany w mieście fotografik, żeni się powtórnie. Rodzeństwo, jest ich pięcioro, rozpierzcha się po świecie.

źródło: NKJP: Katarzyna Janowska: Piękni 80-letni, Polityka, 2004-12-25

Większość ojców-założycieli kończy akurat studia, rozpierzcha się gdzieś po Polsce i świecie, porzucając ambicje wydawnicze.

źródło: NKJP: Beata Chomątowska: Dezerterzy ze świata konsumpcji, Dziennik Polski, 2005-03-12

Jest już taka prawidłowość, że młodzi po ukończeniu szkół rozpierzchają się po świecie.

źródło: NKJP: (JEGO: Będzie co wspominać przez długie lata, Gazeta Krakowska, 2005-01-21

Składnia

rozpierzchać się

GDZIE

3. o mgle

Definicja

stopniowo zanikać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda zjawiska atmosferyczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

rozwiewać się

Cytaty

Z miejsca maszynisty widać zbiegające się w odległej perspektywie drzewa, rozsuwane na bok przez parowóz. Niknące w oddali szyny, chmury dymu rzucające na łąki rozpierzchający się cień.

źródło: NKJP: Daina Kolbuszewska: Kolejnictwo, Gazeta Wyborcza, 1997-10-24

Mgła się wreszcie rozpierzcha i wchodzimy w gęsty las rododendronów.

źródło: Wojciech Brański: Do Himalajów wiecznych śniegów skarbnicy, 1981 (books.google.pl)

4. o myślach

Definicja

przestając się koncentrować na jakiejś sprawie, skupiać się na czymś innym lub zniknąć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

myśli rozpierzchają się

Cytaty

Pod wzrokiem Heleny jej myśli rozpierzchały się, zamiast przybiegać, by wybawić ją z kłopotu.

źródło: NKJP: Hanna Samson: Pułapka na motyla, Hanna Samson, 2000

[...] myśli rozpierzchały się, nie mogłem ich powstrzymać. Przed oczyma fruwały mi czerwone kropki i kółka.

źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Gdy owoc dojrzewa, 1958

Peter tymczasem siedział na schodkach i gonił rozpierzchające się za każdym nowym pomysłem myśli.

źródło: NKJP: Jacek Dukaj: W kraju niewiernych, 2000

Data ostatniej modyfikacji: 04.10.2018