Chronologizacja
Na podstawie indeksu haseł
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | mazur |
mazury |
|
| D. | mazura |
mazurów |
|
| C. | mazurowi |
mazurom |
|
| B. | mazura |
mazury |
|
| N. | mazurem |
mazurami |
|
| Ms. | mazurze |
mazurach |
|
| W. | mazurze |
mazury |
Pochodzenie
Wyraz zawiera rdzeń maz-, obecny zarówno w mazać, jak i w nazwach Mazowsze i Mazury; motywacją semantyczną nazw tych nizinnych krain była ich pierwotna błotnistość; związek semantyczny z Mazowszem; zob. mazać, Mazowsze
1.a taniec
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny rozrywka
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | mazurek |
Cytaty
|
– Zdążymy zatańczyć ostatniego mazura. źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Dzieci nocy, 2001 |
|
|
Patrzyła w ciemność myśląc o przepadłym domu, o radościach, które w nim przeżyła, o Franku, gdy tańczyli pierwszego mazura, podszedł do niej nieco utykając, pomyślała: „Wariatuńcio, jakżeż on mazura zatańczy?, ale mu nie odmówię, pal sześć” - a tu ni stąd, ni zowąd on im wszystkim pokazał, jak się po polsku tańczy mazura! źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1978 |
|
|
Wielką popularnością na wsi (i nie tylko) cieszyły się szybkie i skoczne tańce polskie: oberek, nieco wolniejszy mazur czy wreszcie najspokojniejszy z nich kujawiak. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych: praca zbiorowa, 2004 |
|
|
Ale specjalnością Krakowa była jakby synteza tych wszystkich tańców tj. drabant, zarzucony już wtedy gdzie indziej, jak np. we Lwowie. Było to połączenie poloneza z mazurem, obertasem i krakowiakiem, a tańczono go na zakończenie balu. źródło: NKJP: Andrzej Kozioł: Smaki polskie czyli jak się dawniej jadało, 2008 |
1.b muzyka
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | mazurek |
Cytaty
|
Widząc, że nie trafię do nich słowami, kazałam pianiście, żeby mi zagrał mazura, i zatańczyłam. Wtedy zamilkli z otwartymi ustami i zaczęli słuchać. źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998 |
|
|
Tradycją jest granie mazura ze „Strasznego dworu” lub z „Halki” w pierwszych minutach Nowego Roku; witaliśmy tak nawet trzecie tysiąclecie wśród fajerwerków przed Pałacem Kultury. źródło: NKJP: Dorota Szwarcman: Ten straszny Moniuszko, Polityka nr 2403, 2003-05-31 |
|
|
I chociaż to nie dźwięki mazura towarzyszą pląsom wczasowiczów, wykonują oni przecież „góralskie tańce” - wiadomo, ogniste, pełne junackiego zapału i siły - ale tańczą też beguine'a [...]. źródło: NKJP: red. Siwicka Dorota, Bieńczyk Marek, Nawarecki Aleksander: Szybko i szybciej, 1996 |
|
|
Zacząłem go czytać z zainteresowaniem, gdy nagle za moimi plecami, zupełnie jakby to było we śnie, nie naprawdę, odezwały się dźwięki żwawego mazura, granego przez duży zespół symfoniczny. Długa, ale wyraźnie mazurowa, synkopowana fraza zalewała całą ulicę. źródło: NKJP: Zbigniew Raszewski: Raptularz (1965-67), 1967 |