UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

cytadela

Chronologizacja

1 połowa XVII w., Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. cytadela
cytadele
D. cytadeli
cytadeli
neut
cytadel
char
C. cytadeli
cytadelom
B. cytadelę
cytadele
N. cytadelą
cytadelami
Ms. cytadeli
cytadelach
W. cytadelo
cytadele

Pochodzenie

może fr. citadelle

może niem. Zitadelle

z wł. cittadella 'miasteczko'

1. twierdza

Definicja

w dawnych wiekach: twierdza wybudowana na obszarze położonym wyżej niż reszta miasta lub nad brzegiem morza, składająca się z więzienia, koszar oraz budynków mieszkalnych przeznaczonych dla mieszkańców miasta w razie ataku

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo rodzaje budowli i ich cechy

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  twierdza

Połączenia

  • średniowieczna; warszawska; nowa, stara cytadela
  • mury, teren cytadeli

Cytaty

Aresztowany w kwietniu 1864 r. dyktator powstania, generał Romuald Traugutt, został 5 sierpnia tegoż roku stracony na stokach cytadeli warszawskiej.

źródło: NKJP: Elżbieta Nowak: Udział mieszkańców Częstochowy w Powstaniu Styczniowym, Gazeta Częstochowska, 2008-01-24

W najbardziej chronionym punkcie znajdowała się otoczona odrębnym murem cytadela, wewnątrz której mieściły się kompleks pałacowy i świątynia.

źródło: NKJP: Internet

Symbolem Kairu jest położona na wzgórzu cytadeli potężna budowla w stylu tureckiego rokoko. Jest to pochodzący z XIV wieku meczet sułtana Hassana.

źródło: NKJP: Tomasz Maliszewski: W cieniu piramid, Gazeta Wyborcza, 1999-02-06

2. budynek

Definicja

budynek wchodzący w skład twierdzy, który spełnia funkcje obronne

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo rodzaje budowli i ich cechy

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Cytaty

Ciągłe najazdy łupieżców zmusiły mieszkańców Korsyki do zbudowania w ciągu wieków wzdłuż wybrzeży systemu murów obronnych z wieżami strażniczymi i sześcioma cytadelami, których znaczna część zachowała się w dobrym stanie. Cytadele w Calvi Ajaccio czy Bonifaccio niegdyś wchodziły w skład tego właśnie systemu obronnego.

źródło: NKJP: Wyspa pachnąca macchją, Dziennik Polski, 2001-06-09

Powyżej Kostomłotów rozciąga się tzw. przedmoście terespolskie twierdzy brzeskiej. Jej cytadela i większość fortów leżą dziś po białoruskiej stronie granicy, w widłach Bugu i Muchawca.

źródło: NKJP: Marek Henzler: Rowerem po Ścianie, Polityka, 2009-08-29

W twierdzach rolę śródszańca mogła spełniać cytadela [...], a w zamkach – stołp.

źródło: NKJP: Internet

Data ostatniej modyfikacji: 15.02.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj