UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dyrygować

Chronologizacja

1 połowa XVII w., Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dyryguję	dyrygujemy
2 os.	dyrygujesz	dyrygujecie
3 os.	dyryguje	dyrygują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dyrygowałem +(e)m dyrygował	dyrygowałam +(e)m dyrygowała	dyrygowałom +(e)m dyrygowało	dyrygowaliśmy +(e)śmy dyrygowali	dyrygowałyśmy +(e)śmy dyrygowały
2 os.	dyrygowałeś +(e)ś dyrygował	dyrygowałaś +(e)ś dyrygowała	dyrygowałoś +(e)ś dyrygowało	dyrygowaliście +(e)ście dyrygowali	dyrygowałyście +(e)ście dyrygowały
3 os.	dyrygował	dyrygowała	dyrygowało	dyrygowali	dyrygowały

bezosobnik: dyrygowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dyrygował będę dyrygować	będę dyrygowała będę dyrygować	będę dyrygowało będę dyrygować	będziemy dyrygowali będziemy dyrygować	będziemy dyrygowały będziemy dyrygować
2 os.	będziesz dyrygował będziesz dyrygować	będziesz dyrygowała będziesz dyrygować	będziesz dyrygowało będziesz dyrygować	będziecie dyrygowali będziecie dyrygować	będziecie dyrygowały będziecie dyrygować
3 os.	będzie dyrygował będzie dyrygować	będzie dyrygowała będzie dyrygować	będzie dyrygowało będzie dyrygować	będą dyrygowali będą dyrygować	będą dyrygowały będą dyrygować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dyrygujmy
2 os.	dyryguj	dyrygujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dyrygowałbym bym dyrygował	dyrygowałabym bym dyrygowała	dyrygowałobym bym dyrygowało	dyrygowalibyśmy byśmy dyrygowali	dyrygowałybyśmy byśmy dyrygowały
2 os.	dyrygowałbyś byś dyrygował	dyrygowałabyś byś dyrygowała	dyrygowałobyś byś dyrygowało	dyrygowalibyście byście dyrygowali	dyrygowałybyście byście dyrygowały
3 os.	dyrygowałby by dyrygował	dyrygowałaby by dyrygowała	dyrygowałoby by dyrygowało	dyrygowaliby by dyrygowali	dyrygowałyby by dyrygowały

bezosobnik: dyrygowano by

bezokolicznik: dyrygować

imiesłów przysłówkowy współczesny: dyrygując

gerundium: dyrygowanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dyrygowanie	dyrygowania
D.	dyrygowania	dyrygowań
C.	dyrygowaniu	dyrygowaniom
B.	dyrygowanie	dyrygowania
N.	dyrygowaniem	dyrygowaniami
Ms.	dyrygowaniu	dyrygowaniach
W.	dyrygowanie	dyrygowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: dyrygujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dyrygujący	dyrygujący	dyrygujący	dyrygujące	dyrygująca
D.	dyrygującego	dyrygującego	dyrygującego	dyrygującego	dyrygującej
C.	dyrygującemu	dyrygującemu	dyrygującemu	dyrygującemu	dyrygującej
B.	dyrygującego	dyrygującego	dyrygujący	dyrygujące	dyrygującą
N.	dyrygującym	dyrygującym	dyrygującym	dyrygującym	dyrygującą
Ms.	dyrygującym	dyrygującym	dyrygującym	dyrygującym	dyrygującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dyrygujący	dyrygujący	dyrygujące	dyrygujące
D.	dyrygujących	dyrygujących	dyrygujących	dyrygujących
C.	dyrygującym	dyrygującym	dyrygującym	dyrygującym
B.	dyrygujących	dyrygujących	dyrygujących	dyrygujące
N.	dyrygującymi	dyrygującymi	dyrygującymi	dyrygującymi
Ms.	dyrygujących	dyrygujących	dyrygujących	dyrygujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: dyrygowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dyrygowany	dyrygowany	dyrygowany	dyrygowane	dyrygowana
D.	dyrygowanego	dyrygowanego	dyrygowanego	dyrygowanego	dyrygowanej
C.	dyrygowanemu	dyrygowanemu	dyrygowanemu	dyrygowanemu	dyrygowanej
B.	dyrygowanego	dyrygowanego	dyrygowany	dyrygowane	dyrygowaną
N.	dyrygowanym	dyrygowanym	dyrygowanym	dyrygowanym	dyrygowaną
Ms.	dyrygowanym	dyrygowanym	dyrygowanym	dyrygowanym	dyrygowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dyrygowani	dyrygowani	dyrygowane	dyrygowane
D.	dyrygowanych	dyrygowanych	dyrygowanych	dyrygowanych
C.	dyrygowanym	dyrygowanym	dyrygowanym	dyrygowanym
B.	dyrygowanych	dyrygowanych	dyrygowanych	dyrygowane
N.	dyrygowanymi	dyrygowanymi	dyrygowanymi	dyrygowanymi
Ms.	dyrygowanych	dyrygowanych	dyrygowanych	dyrygowanych

1. orkiestrą

Definicja

kierować wykonaniem utworu muzycznego przez orkiestrę bądź chór

Pochodzenie

fr. diriger

niem. dirigieren

z łac. dīrigere 'prostować; kierować; porządkować'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka

Połączenia

dyrygent dyryguje
dyrygować chórem, orkiestrą; koncertem, symfonią; czyjąś grą
znakomicie dyrygować

Cytaty

Sam Jan Strauss dyrygował orkiestrą, która grała jego walce, polki i marsze na, mającym już wtedy wieloletnią tradycję, balu w operze paryskiej.

źródło: NKJP: Andreas Orczykowski: Karnawał w Wiedniu, Dziennik Zachodni, 2001-01-24

- Kiedy miałem 11 lat, usłyszałem w Paryżu po raz pierwszy „Eroikę” - mówi Maestro. - Wprawiła mnie po prostu w trans. Od tej pory marzyłem o dyrygowaniu symfoniami Beethovena.

źródło: NKJP: Dorota Szwarcman: Nie znam drugiej orkiestry, która pracowałaby tak efektywnie i tak szybko?, Gazeta Wyborcza, 1996-01-30

- Gdy zaczynałem dyrygować tym chórem, byłem na trzecim roku dyrygentury chóralnej - wspomina. - Wszyscy razem uczyliśmy się.

źródło: NKJP: (G.W.): Wymiana dyrygentów, Dziennik Bałtycki, 2001-03-14

Składnia

dyrygować

(KIM/CZYM)

2. wpływać na ludzi

Definicja

pot.

mieć wpływ na czyjeś działania lub przebieg jakichś wydarzeń albo spraw

Pochodzenie

łac. dīrigere 'prostować; kierować; porządkować'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

kierować

Połączenia

dyrygować kolegami, ludźmi; ruchem; grą

Cytaty

To zawodnik, który ma cechy przywódcze. Umie dyrygować kolegami i na nich krzyknąć, jeśli są źle ustawieni.

źródło: NKJP: M. Lehmann: Mowlik w obronie Reiss w pomocy, Gazeta Poznańska, 2003-09-30

Dzieciom najbardziej podobał się klaun wciągający na scenę publiczność i dyrygujący strusiami.

źródło: NKJP: (JK, JD, M, DK, A.N., DW, EK): Krótko z miasta, Gazeta Radomszczańska, 2009-03-06

Dużo zrobiono, by „udrożnić” Ateny. Służby porządkowe sprawnie dyrygują ruchem.

źródło: NKJP: Magdalena Buchalska: Chłopcy muszą grać, Dziennik Łódzki, 2004-08-20

Składnia

dyrygować

KIM/CZYM

3. rozkazywać

Definicja

pot.

wskazywać komuś, co i jak ma robić, nie dopuszczając sprzeciwu

Pochodzenie

łac. dīrigere 'prostować; kierować; porządkować'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

dyrygować ludźmi

Cytaty

Władza rodzi rozmaite pokusy dyrygowania ludźmi, tym bardziej we wspólnotach zamkniętych.

źródło: NKJP: Jarosław Makowski: Kobiety uczą Kościół, 2007

Coraz mniej jest w Kościele tamtej przyjaznej wspólnoty chrześcijan, coraz więcej pojawia się kapłanów, którzy sądzą, że mają prawo do dyrygowania ludźmi.

źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Zgryzoty i pocieszenia..., Gazeta Wyborcza, 1997-05-02

[...] dziadek Józef był [...] z natury autokratą, bez żenady dyrygował całą rodziną, nie znosząc słowa sprzeciwu.

źródło: NKJP: Piotr Kardela: Wojciech Rostafiński (1921-2002): powstaniec Warszawy, naukowiec z NASA, 2008

Składnia

dyrygować

KIM

Data ostatniej modyfikacji: 15.11.2016