UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

uporządkować

Chronologizacja

SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob.  porządek 

1. pokój

Definicja

usunąć brud, śmieci z powierzchni lub pomieszczeń i ustawić przedmioty na właściwych dla nich miejscach

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

Relacje znaczeniowe

synonimy:  posprzątać, sprzątnąć

Połączenia

  • uporządkować cmentarz, dom, plac, podwórko, rynek, rynek, scenę, teren
  • uporządkowanie obiektu, ogrodu, otoczenia

Cytaty

Trzeba skończyć ścieżki rowerowe i chodniki [...], uporządkować środek pasa drogowego między jezdniami [...].

źródło: KWSJP: Magdalena Wiśniewska: Grudziądzka w czerwcu,Gazeta Miejska, 2000, nr 10(53)

Trzeba pousuwać z działek stojącą wodę i uporządkować strychy oraz piwnice.

źródło: KWSJP: Paweł Fąfara: Żeby lato nas nie kłuło i nie swędziało, Super Express, 2006

Następne widoczne prace, planowane na przełomie sierpnia i września, będą polegały na uporządkowaniu terenu i zabezpieczeniu konstrukcji amfiteatru.

źródło: KWSJP: Jacek Nowotarski, Lipnik, 1997, nr 4

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uporządkuję
 uporządkujemy
2 os. uporządkujesz
 uporządkujecie
3 os. uporządkuje
 uporządkują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. uporządkowałem
+(e)m uporządkował
 uporządkowałam
+(e)m uporządkowała
 uporządkowałom
+(e)m uporządkowało
 uporządkowaliśmy
+(e)śmy uporządkowali
 uporządkowałyśmy
+(e)śmy uporządkowały
2 os. uporządkowałeś
+(e)ś uporządkował
 uporządkowałaś
+(e)ś uporządkowała
 uporządkowałoś
+(e)ś uporządkowało
 uporządkowaliście
+(e)ście uporządkowali
 uporządkowałyście
+(e)ście uporządkowały
3 os. uporządkował
 uporządkowała
 uporządkowało
 uporządkowali
 uporządkowały

bezosobnik: uporządkowano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uporządkujmy
2 os. uporządkuj
 uporządkujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. uporządkowałbym
bym uporządkował
 uporządkowałabym
bym uporządkowała
 uporządkowałobym
bym uporządkowało
 uporządkowalibyśmy
byśmy uporządkowali
 uporządkowałybyśmy
byśmy uporządkowały
2 os. uporządkowałbyś
byś uporządkował
 uporządkowałabyś
byś uporządkowała
 uporządkowałobyś
byś uporządkowało
 uporządkowalibyście
byście uporządkowali
 uporządkowałybyście
byście uporządkowały
3 os. uporządkowałby
by uporządkował
 uporządkowałaby
by uporządkowała
 uporządkowałoby
by uporządkowało
 uporządkowaliby
by uporządkowali
 uporządkowałyby
by uporządkowały

bezosobnik: uporządkowano by

bezokolicznik: uporządkować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: uporządkowawszy

gerundium: uporządkowanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: uporządkowany

odpowiednik aspektowy: porządkować

Składnia

bez ograniczeń + uporządkować +
CO

2. ubrania

Definicja

nadać czemuś porządek

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  uładzić
hiperonimy:  ustalić

Połączenia

  • uporządkować bałagan, chaos, fakty, gospodarkę, księgozbiór, myśli, myśli, politykę, problematykę, problemy, proces, sferę, sprawy, system, zasady
  • uporządkowanie gospodarki, kwestii, materiałów, prawa, procedur, przepisów, regulacji, relacji, statusu, stosunków, struktury, sytuacji, świata, terminologii, zagadnień
  • uporządkowany alfabetycznie, hierarchicznie, liniowo, rosnąco, systemowo, tematycznie
  • legislacyjne uporządkowanie
  • uporządkowane informacje, życie

Cytaty

Redaktorzy napisali przedmowę, uporządkowali kolejne części tekstu i nadali tytuł.

źródło: KWSJP: Andrzej Dembowski: Toruńskie dary, Gazeta Miejska, 1999, nr 12 (30)

Gdy chcemy uporządkować pozycje wg autorów, trzeba pamiętać, że jeden autor mógł napisać więcej niż jedną książkę występującą w bibliografii.

źródło: KWSJP: Adam Jaronicki: Znacznie większe możliwości, Enter, 2003, nr 1

Moduł Teoria zawiera uporządkowaną chronologicznie bazę wydarzeń historycznych.

źródło: KWSJP: Beata Winkler: Historia na krążku, Enter, 2001, nr 1

Postanowił sprawy uporządkować, wziął rozwód ze swoją pierwszą małżonką i ożenił się po raz drugi.

źródło: KWSJP: Adam Żywiecki: Autohandelspec, Dziennik Polski, 1998-07-17

Zanim udasz się na zwolnienie, postaraj się uporządkować swoje sprawy w miejscu pracy. Przekaż obowiązki osobie, która przejmie je w czasie twojej nieobecności. Sporządź listę najpilniejszych spraw wraz z informacjami, czego dotyczą, kiedy i w jaki sposób należy je załatwić.

źródło: KWSJP: Tajemniczy druczek L-4, prasa, 1998

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uporządkuję
 uporządkujemy
2 os. uporządkujesz
 uporządkujecie
3 os. uporządkuje
 uporządkują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. uporządkowałem
+(e)m uporządkował
 uporządkowałam
+(e)m uporządkowała
 uporządkowałom
+(e)m uporządkowało
 uporządkowaliśmy
+(e)śmy uporządkowali
 uporządkowałyśmy
+(e)śmy uporządkowały
2 os. uporządkowałeś
+(e)ś uporządkował
 uporządkowałaś
+(e)ś uporządkowała
 uporządkowałoś
+(e)ś uporządkowało
 uporządkowaliście
+(e)ście uporządkowali
 uporządkowałyście
+(e)ście uporządkowały
3 os. uporządkował
 uporządkowała
 uporządkowało
 uporządkowali
 uporządkowały

bezosobnik: uporządkowano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uporządkujmy
2 os. uporządkuj
 uporządkujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. uporządkowałbym
bym uporządkował
 uporządkowałabym
bym uporządkowała
 uporządkowałobym
bym uporządkowało
 uporządkowalibyśmy
byśmy uporządkowali
 uporządkowałybyśmy
byśmy uporządkowały
2 os. uporządkowałbyś
byś uporządkował
 uporządkowałabyś
byś uporządkowała
 uporządkowałobyś
byś uporządkowało
 uporządkowalibyście
byście uporządkowali
 uporządkowałybyście
byście uporządkowały
3 os. uporządkowałby
by uporządkował
 uporządkowałaby
by uporządkowała
 uporządkowałoby
by uporządkowało
 uporządkowaliby
by uporządkowali
 uporządkowałyby
by uporządkowały

bezosobnik: uporządkowano by

bezokolicznik: uporządkować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: uporządkowawszy

gerundium: uporządkowanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: uporządkowany

odpowiednik aspektowy: porządkować

Składnia

bez ograniczeń + uporządkować +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 18.07.2011
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN