UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

koczować

Chronologizacja

1 połowa XVI w., SPXVI

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. koczuję
koczujemy
2 os. koczujesz
koczujecie
3 os. koczuje
koczują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. koczowałem
+(e)m koczował
koczowałam
+(e)m koczowała
koczowałom
+(e)m koczowało
koczowaliśmy
+(e)śmy koczowali
koczowałyśmy
+(e)śmy koczowały
2 os. koczowałeś
+(e)ś koczował
koczowałaś
+(e)ś koczowała
koczowałoś
+(e)ś koczowało
koczowaliście
+(e)ście koczowali
koczowałyście
+(e)ście koczowały
3 os. koczował
koczowała
koczowało
koczowali
koczowały

bezosobnik: koczowano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę koczował
będę koczować
będę koczowała
będę koczować
będę koczowało
będę koczować
będziemy koczowali
będziemy koczować
będziemy koczowały
będziemy koczować
2 os. będziesz koczował
będziesz koczować
będziesz koczowała
będziesz koczować
będziesz koczowało
będziesz koczować
będziecie koczowali
będziecie koczować
będziecie koczowały
będziecie koczować
3 os. będzie koczował
będzie koczować
będzie koczowała
będzie koczować
będzie koczowało
będzie koczować
będą koczowali
będą koczować
będą koczowały
będą koczować

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. koczujmy
2 os. koczuj
koczujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. koczowałbym
bym koczował
koczowałabym
bym koczowała
koczowałobym
bym koczowało
koczowalibyśmy
byśmy koczowali
koczowałybyśmy
byśmy koczowały
2 os. koczowałbyś
byś koczował
koczowałabyś
byś koczowała
koczowałobyś
byś koczowało
koczowalibyście
byście koczowali
koczowałybyście
byście koczowały
3 os. koczowałby
by koczował
koczowałaby
by koczowała
koczowałoby
by koczowało
koczowaliby
by koczowali
koczowałyby
by koczowały

bezosobnik: koczowano by

bezokolicznik: koczować

imiesłów przysłówkowy współczesny: koczując

gerundium: koczowanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. koczowanie
koczowania
D. koczowania
koczowań
C. koczowaniu
koczowaniom
B. koczowanie
koczowania
N. koczowaniem
koczowaniami
Ms. koczowaniu
koczowaniach
W. koczowanie
koczowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: koczujący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. koczujący
koczujący
koczujący
koczujące
koczująca
D. koczującego
koczującego
koczującego
koczującego
koczującej
C. koczującemu
koczującemu
koczującemu
koczującemu
koczującej
B. koczującego
koczującego
koczujący
koczujące
koczującą
N. koczującym
koczującym
koczującym
koczującym
koczującą
Ms. koczującym
koczującym
koczującym
koczującym
koczującej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. koczujący
koczujący
koczujące
koczujące
D. koczujących
koczujących
koczujących
koczujących
C. koczującym
koczującym
koczującym
koczującym
B. koczujących
koczujących
koczujących
koczujące
N. koczującymi
koczującymi
koczującymi
koczującymi
Ms. koczujących
koczujących
koczujących
koczujących

Pochodzenie

st.rus. kočevati 'stać obozem, obozować'

z tur.

1. na pustyni

Definicja

prowadzić wędrowny tryb życia, przenosić się z miejsca na miejsce razem ze swoim pasterskim plemieniem lub samotnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka dom/inne miejsca zamieszkania i ich otoczenie

Cytaty

W 1206 roku chanem plemion mongolskich koczujących w sercu Azji został Temudżyn, któremu nadano imię Dżingis-chana.

źródło: NKJP: Zdzisław Skrok: Podolska legenda: powstanie i pogrzeb polskiego Podola, 2007

Przypominam sobie tabory koczujących Cyganów, którzy ustawiali swoje kolorowe budy blisko wody Noteci, aby tam umyć swoje dzieci i naczynia, w których gotowali strawy. Dymiące ogniska i śpiewy to romantyczny obrazek już z zamierzchłych czasów.

źródło: NKJP: Eugenia Czyż: Kacik wspomnień, Nakielski Czas, 2005-06-22

Dokoła - pustynia, słone piachy i wydmy, tu i ówdzie przesypane darnią i krzakami cierniowymi, dobrymi tylko dla wielbłądów. Gdzieniegdzie koczują tu Kazachowie ze swoimi stadami - są też połacie zupełnie bezludne.

źródło: NKJP: Aleksander Sołżenicyn: Archipelag Gułag, tom 3, 1977

2. na dworcu

Definicja

przebywać gdzieś tymczasowo w złych warunkach, nie mając mieszkania

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka

Połączenia

  • bezdomni, uchodźcy koczują
  • koczować na dworcu, na lotnisku, na trawniku; pod drzwiami, pod gołym niebem; w namiotach

Cytaty

W obszernej poczekalni na ławkach i na podłodze koczował tłum ludzi oczekujących na pociągi, i takich jak my, traktujących dworzec jako bezpieczną noclegownię.

źródło: NKJP: Ryszard Sługocki: Na przekór i na bakier, 2008

Dla mężczyzny, który latami koczował na działkach wypicie kawki w ogrodzie zimowym i obejrzenie meczu w telewizji to tak naprawdę pierwsze chwile luksusu.

źródło: NKJP: Agata Pustułka: Nikt nie umiera sam, Dziennik Zachodni, 2007-03-31

Czekali na pociąg trzeci już dzień na zapomnianej w stepie stacyjce. Koczowali pod gołym niebem, a z nieba od trzech dni i nocy siąpił deszcz.

źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1978

Ciepły klimat pozwala koczować nawet pod mostem, jedzenie jest tanie, a stosunek Włochów do obcych na ogół otwarty i ciepły.

źródło: NKJP: Piotr Kowalczuk: Raj Roma, Polityka, 2007-12-08

Składnia

bez ograniczeń + koczować +
GDZIE

3. stadami

Definicja

łow. 
o zwierzętach: przebywać przez jakiś czas na określonym terenie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Cytaty

Wiosną są tu podmokłe łąki, pełne ziół i kwiatów, na których koczują miliony ptaków lecących na północ.

źródło: NKJP: Zbigniew Jaworowski: Saniami po bagnach, Polityka, 2003-03-08

Miasto nie robi większego wrażenia na stadzie dzików, które koczują w rejonie Orłowa.

źródło: NKJP: Adam Wiśniewski: Dzika dola w ogródku, Dziennik Bałtycki, 1998-08-17

W karmikach wykładamy niewłaściwy pokarm, znęcamy się nad przewodami pokarmowymi łabędzi, rzucając im chleb lub zboże, czym przyzwyczajamy je do koczowania w mieście.

źródło: NKJP: Jędrzej Winiecki: Loty i nieloty, Polityka, 2007-09-29

Składnia

bez ograniczeń + koczować +
GDZIE
Data ostatniej modyfikacji: 10.05.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj