UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kubeł

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kubeł	kubły
D.	kubła	kubłów
C.	kubłowi	kubłom
B.	kubeł	kubły
N.	kubłem	kubłami
Ms.	kuble	kubłach
W.	kuble	kubły

Pochodzenie

płn. psł. *kubьlъ 'rodzaj naczynia, wiadro'

z st.-w.-niem. *kubil 'wiadro'

1.a pojemnik

Definicja

pojemnik o okrągłym dnie, prostych lub rozszerzających się ku górze ścianach, niezabudowanej górnej części, mający ucho, służący do przenoszenia i przechowywania różnorodnych substancji lub rzeczy

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka sprzęty domowe i przedmioty codziennego użytku

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca materiały i narzędzia pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wiadro

Połączenia

ciężki, plastikowy kubeł
kubeł na odpadki, na śmieci
kubeł z lodem, z węglem, z wodą; ze śmieciami
kubeł stoi gdzieś
opróżniać, wypełnić kubeł

Cytaty

Nie zjemy go, stracił ważność - odpowiadam i tuńczyk ląduje w kuble na śmieci.

źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Fausta, 2010

Nosiłam kubły z wodą i żarciem dla świń, myłam podłogi, doiłam krowy.

źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Drohobycz, Drohobycz, 1997

Na gwałt kopiemy studnię! [...] Czterech mężczyzn na zmianę wyciąga ziemię, ja w dole napełniam kubły i zakładam cembrowinę. Napełniony ziemią kubeł wędruje do góry [...].

źródło: NKJP: Tadeusz Kuraszkiewicz: Fragmenty Nie Publikowanych Powstańczych Wspomnień. U nas, na Hożej, Gazeta Wyborcza, 1994-08-17

1.b porcja

Definicja

porcja substancji, mieszcząca się w kuble - pojemniku

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka sprzęty domowe i przedmioty codziennego użytku

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca materiały i narzędzia pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wiadro

Połączenia

kubeł śmieci, wody

Cytaty

Kubłem wody chlusnęła w sam środek walczących.

źródło: NKJP: Marek Miller: Pierwszy milion czyli Chłopcy z Mielczarskiego, 1999

Piętro drugie to królestwo [...] artystów w służbie rewolucji. Kubły farb, stojaki, na których suszą się ogromne plansze, pędzle do malowania mieszkań, [...] twórczy nieład.

źródło: NKJP: Paweł Smoleński: Irlandia, Gazeta Wyborcza, 1998-05-22

To od niej Ludmiła [...] kupiła raz cały kubeł kwiatów.

źródło: NKJP: Miron Białoszewski: Donosy rzeczywistości, 1973

Składnia

kubeł

CZEGO

2. w kopalni

Definicja

górn.

bardzo duży pojemnik o okrągłym dnie, prostych ścianach i niezabudowanej górnej części, podnoszony i opuszczany przez specjalną maszynę, służący do transportu ludzi, narzędzi i węgla w kopalni

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł miejsca i czynności związane z przemysłem

Cytaty

[...] na dole [...] pomocnicy wsypywali urobek do kubłów, szarpali za linkę sygnalizując, że można ciągnąć węgiel do góry.

źródło: NKJP: Adam Gierak: Hałdziarze, Gazeta Wyborcza, 1993-11-20

Gruz i ziemię wyciągało się kubłem zaczepionym na linie, na kołowrotach. Jak kubeł podjeżdżał do góry, przechylał się i wyrzucał ten urobek.

źródło: NKJP: Małgorzata Szejnert: Czarny ogród, 2007

Zawieszony na linie czterokubikowy kubeł zatrzymuje się nad wylotem szybu. Dziewięciu mężczyzn, ubranych oprócz zwykłego górniczego wyposażenia w czarne sztormiaki, wchodzi po drabince do środka.

źródło: Internet: m.nettg.pl

Frazeologizmy

jak chory w kubeł
ktoś wylał kubeł zimnej wody na głowę
ktoś wylał kubeł zimnej wody na kogoś
ktoś wylał pomyje na kogoś/coś
ktoś wylał kubeł pomyj na kogoś/coś
ktoś wylewa kubeł zimnej wody na głowę
ktoś wylewa kubeł zimnej wody na kogoś
ktoś wylewa pomyje na kogoś/coś
ktoś wylewa kubeł pomyj na kogoś/coś
morda w kubeł
gęba w kubeł
buzia w kubeł

Data ostatniej modyfikacji: 02.08.2017