UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

diachronia

Chronologizacja

1933, NFJP

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. diachronia
diachronie
D. diachronii
diachronii
neut
diachronij
char
C. diachronii
diachroniom
B. diachronię
diachronie
N. diachronią
diachroniami
Ms. diachronii
diachroniach
W. diachronio
diachronie

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

gr. diá '(po)przez' + gr. chrónos 'czas'

Znaczenie odnoszące się do językoznawstwa pod wpływem fr. diachronie.

1. ruchu

Definicja

książk. 
następstwo w czasie występowania kilku zjawisk, czynności lub procesów

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie kolejność

Relacje znaczeniowe

antonimy:  synchronia, synchronizm

Cytaty

Ponieważ diachronia jego dzieł i ich ścisłe przyporządkowanie genealogiczne sprawiają wiele kłopotów [...], tom ten i tomy następne rezygnują z układu chronologicznego na rzecz układu, który określić można „rozkwitającym”.

źródło: Internet: lubimyczytac.pl

Potrafi zbudować z nich precyzyjne, iście matematyczne równanie, prowadzące do ustalenia specyfiki całej powojennej sztuki polskiej - zarówno w jej synchronii, jak i diachronii.

źródło: Agnieszka Sabor: Sztuka żywa, Tygodnik Powszechny, 2006-03-20 (tygodnikpowszechny.pl)

[...] zadumał się nad dziejami ludzkości, bolejąc nad diachronią aktów zniszczenia, wyzysku, przemocy.

źródło: Magdalena Jonca: „brzytwą wycięta z białego papieru”. Kontur Etny. Skrawki podróżne i turystyczne, Kultura, 2014 (glk.sjol.eu)

2. elementów językowych

Definicja

jęz. 
analiza wszystkich elementów danego języka i relacji między tymi elementami uwzględniająca ich rozwój w czasie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka działalność naukowa

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język

Relacje znaczeniowe

sprzeczne:  synchronia, synchronizm

Połączenia

  • synchronia i diachronia

Cytaty

Oczywistością dla metody strukturalnej stało się traktowanie elementów języka jako wzajemnie się warunkującej całości, struktury. [...] Słowem-kluczem stała się synchronia (od greckiego syn „współ-” i chronos „czas”) jako opozycja do diachronii (gr. dia „poprzez”).

źródło: NKJP: Alicja Nagórko: Zarys gramatyki języka polskiego, 1996

Synchroniczny stan języka jest uwarunkowany diachronią.

źródło: NKJP: Internet

Data ostatniej modyfikacji: 29.11.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj