UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

podstawa

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Rzeczownik odczasownikowy od przedrostkowego podstawiać; zob. stawiać

1. pomnika

Definicja

to, na czym jakiś obiekt stoi, jest osadzony lub wspiera się

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo części budowli

Połączenia

betonowa, granitowa, marmurowa podstawa
podstawa kolumny, pomnika, wieży
podstawa z granitu, z mosiądzu

Cytaty

	Na granitowej podstawie pomnika Aleksandra Fredry na Rynku zamontowana zostanie tabliczka z napisem informującym o lwowskim pochodzeniu monumentu. źródło: NKJP: Dorota Hartwich: Fałszywa na prawdziwą, Gazeta Wrocławska, 2001-08-07
	Najdłuższa trasa rozpoczynała się z okna na wysokości 15 m, skąd był zjazd do podstawy wieży i wyjście na przyrządach z powrotem do góry. źródło: NKJP: Grzegorz Albrzykowski: Zawody taterników jaskiniowych, Tygodnik Podhalański, 1999
	Złodziej sprzed baru zabrał tylko parasol, a zostawił ciężką, betonową podstawę. źródło: NKJP: Jak odzyskać parasol?. Sztafeta, 2002
	Każda statuetka jest złocona i umieszczona na marmurowej podstawie. źródło: NKJP: Natalia Wellmann: Złoty Tabor, Gazeta Wrocławska, 2003-06-23
	Chętnie kupowano lampy o pięknych, bogato zdobionych podstawach z miedzi, mosiądzu czy fajansu. źródło: NKJP: Irena Domańska-Kubiak: Zakątek pamięci: życie w XIX-wiecznych dworkach kresowych, 2004

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	podstawa	podstawy
D.	podstawy	podstaw

C.	podstawie	podstawom
B.	podstawę	podstawy
N.	podstawą	podstawami
Ms.	podstawie	podstawach
W.	podstawo	podstawy

Składnia

podstawa

(CZEGO)

2. czaszki

Definicja

anat.

dolna część zespołu kości składających się na określony fragment szkieletu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Połączenia

podstawa czaszki, kości krzyżowej (potylicznej), kręgosłupa
pęknięcie, złamanie podstawy

Cytaty

	Bez prześwietlenia nie można było wykluczyć pęknięcia podstawy czaszki, ale podejrzewałem raczej narastający krwiak nadtwardówkowy. źródło: NKJP: Jacek Głębski: Droga do Ite, 2006
	Czasami też jeden lub dwa odcinki, a nawet wszystkie, mogą wychylić się do tyłu, czego przyczyną jest zwykle tylny zwich podstawy kości krzyżowej. źródło: NKJP: Mirosław Winczewski: Kręgarstwo dla każdego : kręgarstwo radiestezyjne, terapia i profilaktyka, kręgarstwo klasyczne, chiropraktyka, 2006
	Powierzchnia wewnętrzna podstawy czaszki jest podzielona na trzy doły: przedni, środkowy i tylny. źródło: NKJP: Bartłomiej Sokołowski: Zarys anatomii człowieka cz. I i II, 2004
	Skulił się w łóżku i zaczął narzekać, że boli go podstawa kręgosłupa. źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Bóg zapłacz!, 2000
	Podstawa nosa jest zbudowana z kości a część dalsza z chrząstki. źródło: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	podstawa	podstawy
D.	podstawy	podstaw

C.	podstawie	podstawom
B.	podstawę	podstawy
N.	podstawą	podstawami
Ms.	podstawie	podstawach
W.	podstawo	podstawy

Składnia

podstawa

CZEGO

3. figury geometrycznej

Definicja

mat.

bok w figurze geometrycznej narysowany poziomo na dole figury

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

bok

Połączenia

podstawa prostokąta, trójkąta
obliczyć podstawę

Cytaty

Wysypiska pryzmowe mają nadziemną bryłę geometryczną o podstawie prostokąta.

źródło: NKJP: Czesława Rosik-Dulewska: Podstawy gospodarki odpadami, 2000

Podstawa trójkąta równoramiennego ma długość 6, a ramię wynosi 5. Oblicz wysokość tego trójkąta opuszczoną na podstawę.

źródło: Internet

Podstawa prostokąta stanowi 60% jego wysokości, a jego pole powierzchni jest równe 60m². Oblicz obwód tego prostokąta.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	podstawa	podstawy
D.	podstawy	podstaw

C.	podstawie	podstawom
B.	podstawę	podstawy
N.	podstawą	podstawami
Ms.	podstawie	podstawach
W.	podstawo	podstawy

Składnia

podstawa

CZEGO

4. bryły geometrycznej

Definicja

mat.

dolna ściana bryły geometrycznej

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

ściana

Połączenia

podstawa graniastosłupa, ostrosłupa, stożka, wielościanu
o podstawie prostokąta, trójkąta; prostokątnej, trójkątnej

Cytaty

Wyznacz miarę kąta między ścianą boczną i płaszczyzną podstawy ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego wiedząc, że pole jego podstawy jest równe, a pole powierzchni bocznej ostrosłupa jest równe 12.

źródło: NKJP: Sprawdź się z matematyki, Dziennik Zachodni, 2005-04-19

Odwzorowanie okręgu podstawy stożka na płaszczyźnie tłowej możemy dokonać np. sposobem podanym na rys. 3.58.

źródło: NKJP: Zbigniew Brzosko: Wykreślna restytucja perspektywy, 1995

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	podstawa	podstawy
D.	podstawy	podstaw

C.	podstawie	podstawom
B.	podstawę	podstawy
N.	podstawą	podstawami
Ms.	podstawie	podstawach
W.	podstawo	podstawy

Składnia

podstawa

CZEGO

5. postępu

Definicja

element, bez którego coś nie może istnieć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie prawdy i wartości życiowe

Połączenia

podstawa bytu, rozwoju, utrzymania, wychowania, wiedzy, życia

Cytaty

	Podstawą rozwoju miasta były saliny, warzelnie soli. źródło: NKJP: Krystyna Malik, Raciborska Maria (red.): Przewodnik po Polsce, 1996
	Daktyle stanowiły podstawę wyżywienia Sumerów siedem tysięcy lat p.n.e., o czym świadczą informacje zapisane pismem klinowym. źródło: NKJP: Aleksandra Cichocka: Bakalie, Kuchnia nr 12 , 1998
	Podstawą gospodarki jest własność prywatna i mechanizmy rynkowe. źródło: NKJP: Piotr Paziński: Tak dla NATO, Unii Europejskiej, prywatyzacji, Gazeta Wyborcza, 1997-05-08
	Entuzjaści to wojownicy, których cechuje hart ducha i trwałe wartości. Entuzjazm stanowi podstawę postępu. źródło: NKJP: Arkadiusz Śmigielski: Podążaj za marzeniami, 2009
	Naturalną reakcją na chaos jest lęk, dojmujące uczucie, że zagrożone są najgłębsze podstawy bytu. źródło: NKJP: Edwin Bendyk: Zatruta studnia. Rzecz o władzy i wolności, 2002

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	podstawa	podstawy
D.	podstawy	podstaw

C.	podstawie	podstawom
B.	podstawę	podstawy
N.	podstawą	podstawami
Ms.	podstawie	podstawach
W.	podstawo	podstawy

Składnia

podstawa

CZEGO

6. do uznania zarzutów

Definicja

to, co może być początkiem, przyczyną lub uzasadnieniem czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Połączenia

formalna, prawna, ustawowa; dobra, doskonała, dostateczna, mocna, pewna, solidna, wszelka podstawa
podstawa do dochodzenia, do dyskusji, do oskarżenia, do podjęcia decyzji, do rozwodu, do wszczęcia dochodzenia (postępowania), do zatrzymania, do zwolnienia
podstawa, by|żeby podejrzewać; podstawa, by|żeby przypuszczać; podstawa, by|żeby sądzić; podstawa, by|żeby twierdzić
nie bez podstaw; film, przedstawienie, serial na podstawie książki, opowiadania, powieści, scenariusza...

Cytaty

	Cóż, Wysoki Sądzie, marne podstawy do odrzucenia zarzutów. źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Rytuał, 2008
	Jeśli nie było tego w podpisanej przez nas umowie, jest podstawa, żeby tych pieniędzy dochodzić. źródło: NKJP: Bartłomiej Kołtun: Pożyczka z doradcą, Gazeta Wrocławska, 2002-09-10
	Dziś Amerykanie są na cenzurowanym, gdyż nie bez podstaw zarzuca się im stosowanie tortur w śledztwach, nie mówiąc już o długim przetrzymywaniu podejrzanych o terroryzm. źródło: NKJP: Marek Ostrowski: Klewki dwa, Polityka, 2005-12-10
	Mamy wszelkie podstawy, żeby podejrzewać, że to „Kirył”, groźny przestępca, wynajmowany do zadań specjalnych. źródło: NKJP: Ariadna Lewańska: Sonata dla Natalii, 1996
	Trudno wyrokować na podstawie ogólnego opisu sytuacji, jaka będzie decyzja gminy w tej sprawie źródło: NKJP: Tomasz Janoś: Ustawa każe eksmitować, 2003-03-04

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	podstawa	podstawy
D.	podstawy	podstaw

C.	podstawie	podstawom
B.	podstawę	podstawy
N.	podstawą	podstawami
Ms.	podstawie	podstawach
W.	podstawo	podstawy

Składnia

	+	podstawa	+	do CZEGO
	+	podstawa	+	żeby ZDANIE

7. dochodu

Definicja

ekon.

określona kwota stanowiąca punkt wyjścia jakichś obliczeń finansowych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie

Połączenia

niska, niższa, średnia, wysoka, wyższa podstawa
podstawa dochodu, opodatkowania, składki; emerytury, renty
obliczyć podstawę

Cytaty

	Zasadniczą kwestią sporu obu dziedzin prawa jest podstawowy element konstrukcji podatku dochodowego, czyli podstawa opodatkowania, a w zasadzie jej fundament - dochód podatkowy. źródło: NKJP: Ewa Małgorzata Walińska: Wartość bilansowa przedsiębiorstwa a alokacja podatku dochodowego, 2004
	Od tej wyższej podstawy nalicza się akcyzę i potem od sumy wartości celnej i akcyzy - VAT. źródło: NKJP: Aurelisz Mikos: Nowa wartość celna, Moto Express, 2002-04-02
	W 1998 roku można było zainwestować w mieszkanie na wynajem (i odpisać tę sumę w całości od podstawy dochodu przed opodatkowaniem) 101 500 zł - na każdy z takich lokali. źródło: NKJP: Aleksandra Chomicka: Mieszkania na wynajem, Dziennik Bałtycki, 2000-01-18
	Średnia podstawa składki członka OFE dla tego funduszu wynosi 1580 zł. źródło: NKJP: OFE: bogaci wybierają znane marki, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2007-10-05

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	podstawa	podstawy
D.	podstawy	podstaw

C.	podstawie	podstawom
B.	podstawę	podstawy
N.	podstawą	podstawami
Ms.	podstawie	podstawach
W.	podstawo	podstawy

Składnia

podstawa

CZEGO

Frazeologizmy

coś legło u podstaw czegoś
coś stanęło u podstaw czegoś
coś leży u podstaw czegoś
coś stoi u podstaw czegoś
od podstaw
podstawa chmur
praca u podstaw

Data ostatniej modyfikacji: 25.09.2017