UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

plac

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

niem. Platz 'miejsce, działka'

z łac. śred. placea

Pierwotnym źródłem wyrazu jest gr. plateĩa 'szeroka droga, ulica, wolna, otwarta przestrzeń w mieście' (Bor)

1. przy zbiegu ulic

Definicja

wolna przestrzeń w mieście, zwykle otoczona budynkami i znajdująca się u zbiegu ulic

Noty o użyciu

Używane w nazwach własnych.

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka miasto

Połączenia

  • miejski; pusty, ruchliwy; duży plac; plac Grunwaldzki, Zamkowy
  • plac Defilad, Trzech Krzyży, Zbawiciela, Zwycięstwa
  • place i ulice
  • dojść/dochodzić do placu
  • przejść/przechodzić przez plac
  • stać, zatrzymać się na placu

Cytaty

Teatr Wielki Opery i Balety przy Placu Teatralnym jest największym gmachem teatralnym w kraju [...].

źródło: NKJP: Warszawa, Przekrój, 1960

Chciałem być, oczywiście, na Placu Czerwonym, widzieć trybunę, Stalina, całą partyjną wierchuszkę.

źródło: NKJP: Torańska Teresa: Oni, 1997

Czekałem na przystanku przy placu Konstytucji. Tramwaj nie przyjeżdżał, zacząłem więc spacerować po okolicy.

źródło: NKJP: Piotr Bikont: Chamburger, czyli obiad w pigułce, Gazeta Wyborcza, 1996-10-31

Trudno jednak odmówić sobie kieliszka bordeaux w knajpce na placu Pigalle.

źródło: NKJP: (ol): Francja elegancja, czyli na winogrona i nie tylko, Dlaczego?, 2009-08-24

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. plac
place
D. placu
placów
C. placowi
placom
B. plac
place
N. placem
placami
Ms. placu
placach
W. placu
place

Skróty

pl.

2. zabaw

Definicja

wydzielony i tak zagospodarowany kawałek wolnej przestrzeni, by mógł być wykorzystywany w określonych celach

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka miasto

Połączenia

  • plac autobusowy, dworcowy, kolejowy, przykościelny; apelowy, manewrowy, parkingowy; targowy handlowy
  • plac ćwiczeń, zabaw

Cytaty

Każdy posiadacz prawa jazdy wie, że parkowanie w realu odbiega zasadniczo od tego na placu manewrowym.

źródło: NKJP: Jerzy Danilewicz: Do przodu na wstecznym, Polityka, 2009-03-21

To było na placu zabaw w centrum miasta, dokąd w sobotę poszedłeś ze swoją córką, żeby zaznała powietrza, odrobiny emocji na huśtawce i kontaktu z innymi dziećmi.

źródło: NKJP: Adam Pluszka: Flauta, 2007

Zastępca kierownika osiedla [...] potwierdza, że wykluczone jest uzyskanie zgody na budowę placu parkingowego, jeśli w ziemi biegną rurociągi.

źródło: NKJP: Maryla Rzeszut: Grudziądz: na Strzemięcinie parkingi pilnie potrzebne, Gazeta Pomorska, 2009-11-28

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. plac
place
D. placu
placów
C. placowi
placom
B. plac
place
N. placem
placami
Ms. placu
placach
W. placu
place

Skróty

pl.

3. z domem

Definicja

przest. 
kawałek gruntu, będący czyjąś własnością, na którym można wybudować budynek lub przeznaczyć na inne cele

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  działka

Połączenia

  • dom z placem
  • kupować, sprzedawać place

Cytaty

Inżynier budowniczy [...] zaproponował mi kupno placu z domem, w którego części będę mogła mieszkać, zatrzymując jedną trzecią własności.

źródło: NKJP: Irena Krzywicka, Agata Tuszyńska: Długie życie gorszycielki, Gazeta Wyborcza, 1998-07-10

Gdzie nie spojrzeć puste place, których nikt nie chce kupić, albo place sprzedane, ale inwestor nie kwapi się do budowy.

źródło: NKJP: Marlena Mokrzanowska: Place w „lodówce”, Gazeta Wrocławska, 2003-05-09

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. plac
place
D. placu
placów
C. placowi
placom
B. plac
place
N. placem
placami
Ms. placu
placach
W. placu
place

4. targowy

Definicja

krak. 
targ - miejsce, w którym odbywa się handel

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi

Relacje znaczeniowe

synonimy:  bazar, targ, targowica, targowisko

Połączenia

  • chodzić, iść na plac
  • kupić/kupować, sprzedać/sprzedawać na placu

Cytaty

Na placu, wśród białych, sercowatych serów, osełek masła spoczywających na pokrytych kropelkami wody chrzanowych liściach, wśród wiosennych czereśni i jesiennych grzybów, wszystkimi kolorami grały drewniane ptaszki.

źródło: NKJP: Andrzej Kozioł: Zapomniany Kraków, 2007

Szczyt kupujących na obu placach przypada w godz. 9-13 (maks. 10-11), handel zamiera po godz. 16, w sobotę po godz. 14.

źródło: NKJP: Małgorzata Litwin: Hipermarket pod chmurką, Gazeta Miejska, 2001

Niektórzy przyszli na plac tylko po to, aby się potargować; np. o pasek od obroży.

źródło: NKJP: Perukę lub świecznik, Dziennik Polski, 1999-07-05

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. plac
place
D. placu
placów
C. placowi
placom
B. plac
place
N. placem
placami
Ms. placu
placach
W. placu
place

Frazeologizmy

ktoś dotrzymał pola komuś
ktoś dotrzymał placu komuś
ktoś dotrzymuje pola komuś
ktoś dotrzymuje placu komuś
ktoś ustąpił z placu
ktoś ustępuje z placu
plac boju
Data ostatniej modyfikacji: 13.02.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj