Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | jakobin |
jakobini |
ndepr |
| jakobiny |
depr | ||
| D. | jakobina |
jakobinów |
|
| C. | jakobinowi |
jakobinom |
|
| B. | jakobina |
jakobinów |
|
| N. | jakobinem |
jakobinami |
|
| Ms. | jakobinie |
jakobinach |
|
| W. | jakobinie |
jakobini |
ndepr |
| jakobiny |
depr |
Pochodzenie
fr. jacobin
Od klasztoru św. Jakuba w Paryżu, będącego od 1789 miejscem spotkań francuskich jakobinów (członków Towarzystwa Przyjaciół Konstytucji).
1. we Francji
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa doktryny i poglądy polityczne
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | rewolucjonista |
Połączenia
- francuscy, zaciekli jakobini
- klub, terror jakobinów
Cytaty
|
Królem pędzla był Jacques-Louis David (1748-1825), nadworny malarz rewolucji, przeciwnik króla, Boga i arystokratów, który swój geniusz oddał w służbę - jak powiadał - narodowi. Jako jakobin cudem uniknął śmierci. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba: Historia Powszechna. Wiek XIX, 2008 |
|
|
W 1793 roku władzę przejęli jakobini, którzy zainicjowali terror rewolucyjny i dyktaturę, co doprowadziło do chaosu [...]. źródło: NKJP: Edmund Wnuk-Lipiński: Socjologia życia publicznego, 2008 |
|
|
W depeszy pisanej 1 maja 1791 r. znalazła się z kolei informacja o podsycaniu przez jakobinów niezadowolenia mieszkańców Paryża poprzez oskarżanie La Fayette'a o dążenia despotyczne [...]. źródło: NKJP: Zbigniew Anusik: Dyplomacja szwedzka wobec kryzysu monarchii we Francji w latach 1787-1792, 2000 |
|
|
Tak, chciał być sędzią tych ludzi. Surowym sędzią. Bawiła go myśl, że z takim nastawieniem dwa wieki wcześniej zostałby może nawet nieprzekupnym jakobinem, a pół wieku temu młodym stalinistą. źródło: NKJP: Piotr Siemion: Finimondo: komedia romantyczna, 2004 |
2. w Polsce w XVIII wieku
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa doktryny i poglądy polityczne
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | hugonista | |
| hiperonimy: | rewolucjonista |
Cytaty
|
Pod zaczerpniętym z rewolucyjnej Francji hasłem: „Ojczyzna w niebezpieczeństwie”, jakobini domagali się stosowania środków radykalnych, sięgnięcia po zasoby bogatych jednostek i instytucji, w tym Kościoła katolickiego. źródło: NKJP: Urszula Augustyniak: Historia Polski 1572-1795, 2008 |
|
|
W trzy lata później ksiądz Kazimierz Hoszkiewicz poświęca całą broszurę wyjaśnianiu Co to jest być prawdziwym patriotą. Ponieważ ukazała się ona w pierwszych tygodniach powstania kościuszkowskiego, autor, jakobin w sutannie, na plan pierwszy wysunął walkę o niepodległość ojczyzny. źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Długi romans z muzą Klio, 2007 |
3. współczesny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa doktryny i poglądy polityczne
Cytaty
|
[...] mam inną hipotezę. Ty w środku zawsze byłeś jakobinem. Oczywiście takim kościelnym. Takim świętoszkiem, ukrywającym głęboko swoją skazę. W rzeczywistości śniłeś o katolickiej rewolucji, o nowej Wandei. źródło: NKJP: Marek Harny: Zdrajca, 2007 |
|
|
Owszem, pisałem parokrotnie i obiecywałem, że powtarzać będę do znudzenia, iż dla dobra Rzeczpospolitej i jej obywateli należy zamknąć ten kramik, a jego pracowników wysłać na kursy dokształcające. Taki był ze mnie jakobin. Teraz chylę jednak głowę przed wielowiekową mądrością Kościoła - matki naszej. źródło: NKJP: Ludwik Stomma: Między nami pawianami, Polityka, 2009-03-21 |