UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

blask

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. blask
blaski
D. blasku
blasków
C. blaskowi
blaskom
B. blask
blaski
N. blaskiem
blaskami
Ms. blasku
blaskach
W. blasku
blaski

Pochodzenie

psł. *blěskъ 'błysk'

1. słońca

Definicja

światło, które wydobywa się z czegoś lub odbija się od czegoś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Relacje znaczeniowe

synonimy:  świetlistość

Połączenia

  • jaskrawy, mocny, ostry, oślepiający, słaby; chłodny, ciepły, zimny; migotliwy; krwawy, metaliczny, ognisty; księżycowy, słoneczny; srebrny, złoty; biały, czerwony, niebieski, purpurowy, żółty... blask
  • blask oczu; srebra, złota; ognia, płomieni, pożaru; gwiazd, księżyca, (zachodzącego) słońca; światła; fleszy, jupiterów, lamp, lampionów, latarki, latarni, neonów, pochodni, reflektorów, świec, świeczek; klejnotów
  • blask oślepia; przygasa
  • rzucać; przyćmić; odzyskać/odzyskiwać; stracić, tracić; zachować blask
  • jaśnieć, lśnić, świecić blaskiem
  • mrużyć oczy od blasku
  • migotać w blasku

Cytaty

Wyszli z klubu dziennikarza, gdzie odbywała się konferencja prasowa, przeszli na drugą stronę ulicy i dalej, przez trawnik, w kierunku rzeki, której wody lśniły w blasku zachodzącego słońca.

źródło: NKJP: Piotr Niklewicz: Niezwykła kariera Antoniego K., 2006

Trzymając Samsona na smyczy, aby nie popędził kolegować się z krewniakiem, szedłem ich śladem po rozległej nadmorskiej promenadzie, cudownie oświetlonej spadającym z pochylonych latarni pomarańczowym blaskiem.

źródło: NKJP: Waldemar Borzestowski: Bulterier Samson i ja, 2008

Cywile ewakuowali się w pośpiechu, co nie przeszkadzało im głośno zachwalać zalet kuracji, która sprawi, że twoje włosy i paznokcie będą lśniły blaskiem, a dusza jasnością.

źródło: NKJP: Sławomir Shuty: Cukier w normie z ekstrabonusem, 2005

Czuł, że tych dwoje coś łączy, mimo że kierowca nie odwrócił twarzy, a dziewczyna nie zaznaczyła swoich praw do niego, tylko patrzyła z troską ogromnymi oczami, które wilgotnym blaskiem lśniły w półmroku.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966

Podobny kubek w kubek do innych oficerów, których wyglansowane buty roztaczały taki sam blask i tę samą woń szuwaksu, jadł, pił i żył w miarę szczęśliwie, póki nie przybył z Niemiec Augustus Strobbel [...].

źródło: NKJP: Magdalena Tulli: W czerwieni, 1999

Składnia

bez ograniczeń + blask +
(CZEGO)

2. kariery

Definicja

to, co nas w czymś zachwyca

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

  • pełny, prawdziwy, szczególny; dawny, nowy blask
  • blask chwały, cnót, prawdy, piękna, potęgi, sławy, świętości, wartości; kariery, władzy, zwycięstwa; przeszłości, przyszłości
  • blask przygasa
  • dodać/dodawać; nabrać/nabierać blasku
  • stracić, tracić; odzyskać/odzyskiwać, przywrócić/przywracać blask
  • świecić blaskiem

Cytaty

Znalazł się tam przypadkowo przed 16 laty, zastał zdewastowany dwór, który urzekł go tak, że postanowił przywrócić mu świetność. [...] Dwór piękniał i nabierał blasku. Wokół dworu pojawiać się zaczęły coraz to nowe obiekty, przenoszone z Mazowsza.

źródło: NKJP: E.Stangrodzka: Profesor Kwiatkowski i jego filozofia życia, Tygodnik Ciechanowski, 2004-11-14

Cały przedwojenny dorobek Gałczyńskiego nosił charakter ˝warszawski˝, dotyczył życia ulicy, życia mieszkańców. Ich szare życie rozświetlał blaskiem poezji, poezji subtelnej i osobistej, ale też niepozbawionej krytyki i ironii, co przysporzyło mu wielu wrogów.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 23.01.2003

Zdania urwane i niejasne. [...] Są to notatki uczonego, którym brakuje gramatycznego blasku, przepełnia je jednak blask prawdy.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Widma w mieście Breslau, 2005

Na jeden dzień ściągają do Raciborza fachowcy w tej dziedzinie, praktycy i pracownicy wyższych uczelni, nieraz prawdziwi artyści, którym przychodzi przywrócić dawny blask misternym dziełom sztuki.

źródło: NKJP: (waw): Zabytki to dziedzictwo, Nowiny Raciborskie, 2004-05-11

[...] liczący sobie prawie 800 lat kościół farny zostanie z zewnątrz gruntownie odnowiony [...]. Po odnowieniu, ten cenny zabytek, z pewnością doda blasku centrum miasta, w którym bez wątpienia dominuje.

źródło: NKJP: W skrócie - powiat raciborski, Nowiny Raciborskie, 2003-01-15

Składnia

bez ograniczeń + blask +
(CZEGO)
bez ograniczeń + blask +
(JAKI)

3. radości

Definicja

książk. 
nagły przejaw u człowieka jakiegoś pozytywnego uczucia, uwidaczniający się w spojrzeniu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

Połączenia

  • blask miłości, radości, szczęścia, zachwytu
  • blask na twarzy; w oczach

Cytaty

Na twarzy faworyta nie zalśnił blask radości czy płomień oszołomienia. Dalej jest przygaszony, strapiony, obolały.

źródło: NKJP: Antoni Libera: Madame, 1998

To jest taki przyjemny widok, patrzeć na ten blask miłości w jej oczach podczas buziaków!

źródło: NKJP: Internet

Chcesz oglądać blask zachwytu w oczach kobiety? Zafunduj jej jazdę odpowiednio ekstrawagancką bryką.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Dobry powód, by zabijać, 2005

Składnia

bez ograniczeń + blask +
CZEGO

Frazeologizmy

blaski i cienie
Data ostatniej modyfikacji: 14.02.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj