UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

uniwersalizm

Chronologizacja

1820, Pszczółka Krakowska, t. 4, polona.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uniwersalizm	uniwersalizmy
D.	uniwersalizmu	uniwersalizmów
C.	uniwersalizmowi	uniwersalizmom
B.	uniwersalizm	uniwersalizmy
N.	uniwersalizmem	uniwersalizmami
Ms.	uniwersalizmie	uniwersalizmach
W.	uniwersalizmie	uniwersalizmy

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

Od: uniwersalny

1. zasada

Definicja

książk.

dążenie do objęcia działalnością lub myślą wszystkich ludzi

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

zasada uniwersalizmu

Cytaty

Podział na „swoich” i „obcych” prowadzi do cementowania grup społecznych, ale oddala od zespolenia ludzkości, czyli spełnienia idei uniwersalizmu.

źródło: NKJP: Maria Szyszkowska: W poszukiwaniu sensu życia, 1997

Od aktorstwa po literaturę sprawdza się pewna prawda: jeśli się opisuje czy pokazuje przypadek chorobowy, to on najczęściej pozostaje opisem jednostkowym. [...] A przecież sztuka musi przynajmniej starać się, by biec w stronę uniwersalizmu. Dążyć przynajmniej w tym kierunku.

źródło: NKJP: Maria Malatyńska: Jedno pytanie do Jerzego Stuhra, Gazeta Krakowska, 2006-11-04

Zasada uniwersalizmu oraz niedemokratyczna struktura ONZ [...] doprowadziły do półparaliżu całej tej organizacji. W momentach ostrych kryzysów i konfliktów ONZ nie zapobiegła żadnej wojnie i niewiele czarnych owiec sprowadziła na dobrą drogę.

źródło: NKJP: Marek Ostrowski: Święci w domu rozpusty, Polityka, 2000-07-08

2. dzieła

Definicja

książk.

cecha czegoś, co jest wspólne dla wielu różnych ludzi ze względu na zrozumiałość lub odnoszenie się do spraw niezależnych od miejsca, czasu lub innych czynników

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:

uniwersalność

Połączenia

uniwersalizm kulturowy
uniwersalizm jakiegoś języka; praw człowieka
idea, zasada uniwersalizmu

Cytaty

[...] przypięłam do tablicy parę sentencji z Hitopadesza, starożytnej księgi aforyzmów indyjskich. Studiuję ją przez ostatnie tygodnie i jestem pod dużym wrażeniem uniwersalizmu i mądrości tego dzieła [...].

źródło: NKJP: Barbara Labuda: Poszukiwania, 2005

- Geniusz Beethovena, jak pokazuje festiwal [...], jest uniwersalny. W czym kryje się ten uniwersalizm muzyki mistrza z Bonn? - To genialność, która oparta jest na wielostronnych korzeniach. Rodzi się z wielu wpływów i źródeł.

źródło: NKJP: Adrianna Ginał: Beethoven przemawia do ludzkości, Gazeta Krakowska, 2003-04-16

[...] tańce dworskie swoją popularność zawdzięczają uniwersalizmowi. Podobnie jak w dawnych wiekach, tak i dziś, sztuka tańca jednoczy kraje, narody i kultury. Okazuje się, że te same tańce - ukryte pod różnymi nazwami - wykonywano w różnych krajach.

źródło: NKJP: Taneczny modlitewnik, Dziennik Polski, 2001-08-03

Składnia

uniwersalizm

(CZEGO)

3. urządzenia

Definicja

książk.

cecha czegoś, co może być używane w różnych celach lub sytuacjach

Noty o użyciu

W tym znaczeniu częściej używa się synonimu uniwersalność .

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:

uniwersalność

Cytaty

Ładowarka warta około 180 tys. zł trafi do Sądeckich Wodociągów. [...] - Zamierzaliśmy kupić właśnie taką maszynę ze względu na jej uniwersalizm. Jest niewielka, skręca prawie w miejscu. Może udźwignąć niemal tonę [...].

źródło: NKJP: 180 tys. na kółkach, Dziennik Polski, 2001-08-18

Teraz w wielu przypadkach im dziwniej, tym lepiej, stąd właśnie uniwersalizm mody jako antidotum. Ja wprawdzie na pewno nie wskoczę w buty na obcasach, ale już w męską spódnicę pod postacią kiltu tak. Bo uważam, że uniseks staje się symbolem zredefiniowanej na nowo męskości.

źródło: Magdalena Kuszewska-Migasińska: Uniseks. Ubrania coraz bardziej tracą płeć, Magazyn Wyborczej, 2017-05-19 (wyborcza.pl)

Składnia

uniwersalizm

(CZEGO)

4. filozoficzny

Definicja

filoz.

pogląd filozoficzny głoszący, że ogół jest największą wartością i jemu powinny być podporządkowane różne działania społeczne

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka filozofia

Relacje znaczeniowe

antonimy:

indywidualizm

Połączenia

uniwersalizm starożytny, średniowieczny; etyczny

Cytaty

Nie może ulegać wątpliwości, że nastąpił przewrót w sposobie myślenia. A to tym bardziej, że skończył się [...] uniwersalizm starożytny. Indywidualna dusza ludzka stała się najważniejszą sprawą życia i filozofii.

źródło: Władysław Tatarkiewicz: Droga do filozofii i inne rozprawy filozoficzne, 1971 (books.google.pl)

Zaleca filozof-stoik próbę godzenia się z ewentualnymi niepowodzeniami indywidualnymi [...]. Jeżeli występuje tu element uniwersalizmu, to głównie z punktu widzenia zdecydowanego preferowania interesów państwa i społeczeństwa przed interesem poszczególnego obywatela, z punktu widzenia zasady wyższości dobra państwa nad dobrem indywiduów.

źródło: NKJP: Gedymin Spychalski: Myśl społeczno-ekonomiczna starożytności i średniowiecza, 2000

5. zbawczy

Definicja

rel.

pogląd religijny, według którego wszyscy ludzie zostaną ostatecznie zbawieni, bez względu na to, jakiego byli wyznania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary

Połączenia

uniwersalizm zbawczy
głosić uniwersalizm

Cytaty

Teza uniwersalizmu stwierdza, że każdy człowiek zostanie zbawiony.

źródło: Kwartalnik Filozoficzny, 2004 (books.google.pl)

W teologii odkupienia Abelard, nawiązując do świętego Justyna, opowiadał się za uniwersalizmem zbawczym. Uważał, że wszyscy ci, którzy wierzą w Boga Jedynego i prowadzą moralne życie [...] mogą dostąpić zbawienia [...].

źródło: NKJP: Internet

Data ostatniej modyfikacji: 03.02.2022