Chronologizacja
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
szamam |
szamamy |
|||
| 2 os. |
szamasz |
szamacie |
|||
| 3 os. |
szama |
szamają |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
szamałem +(e)m szamał |
szamałam +(e)m szamała |
szamałom +(e)m szamało |
szamaliśmy +(e)śmy szamali |
szamałyśmy +(e)śmy szamały |
| 2 os. |
szamałeś +(e)ś szamał |
szamałaś +(e)ś szamała |
szamałoś +(e)ś szamało |
szamaliście +(e)ście szamali |
szamałyście +(e)ście szamały |
| 3 os. |
szamał |
szamała |
szamało |
szamali |
szamały |
bezosobnik: szamano
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę szamał będę szamać |
będę szamała będę szamać |
będę szamało będę szamać |
będziemy szamali będziemy szamać |
będziemy szamały będziemy szamać |
| 2 os. |
będziesz szamał będziesz szamać |
będziesz szamała będziesz szamać |
będziesz szamało będziesz szamać |
będziecie szamali będziecie szamać |
będziecie szamały będziecie szamać |
| 3 os. |
będzie szamał będzie szamać |
będzie szamała będzie szamać |
będzie szamało będzie szamać |
będą szamali będą szamać |
będą szamały będą szamać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
szamajmy |
|
| 2 os. |
szamaj |
szamajcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
szamałbym bym szamał |
szamałabym bym szamała |
szamałobym bym szamało |
szamalibyśmy byśmy szamali |
szamałybyśmy byśmy szamały |
| 2 os. |
szamałbyś byś szamał |
szamałabyś byś szamała |
szamałobyś byś szamało |
szamalibyście byście szamali |
szamałybyście byście szamały |
| 3 os. |
szamałby by szamał |
szamałaby by szamała |
szamałoby by szamało |
szamaliby by szamali |
szamałyby by szamały |
bezosobnik: szamano by
bezokolicznik: szamać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
szamając
gerundium: szamanie
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | szamanie |
szamania |
| D. | szamania |
szamań |
| C. | szamaniu |
szamaniom |
| B. | szamanie |
szamania |
| N. | szamaniem |
szamaniami |
| Ms. | szamaniu |
szamaniach |
| W. | szamanie |
szamania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: szamający
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | szamający |
szamający |
szamający |
szamające |
szamająca |
| D. | szamającego |
szamającego |
szamającego |
szamającego |
szamającej |
| C. | szamającemu |
szamającemu |
szamającemu |
szamającemu |
szamającej |
| B. | szamającego |
szamającego |
szamający |
szamające |
szamającą |
| N. | szamającym |
szamającym |
szamającym |
szamającym |
szamającą |
| Ms. | szamającym |
szamającym |
szamającym |
szamającym |
szamającej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | szamający |
szamający |
szamające |
szamające |
| D. | szamających |
szamających |
szamających |
szamających |
| C. | szamającym |
szamającym |
szamającym |
szamającym |
| B. | szamających |
szamających |
szamających |
szamające |
| N. | szamającymi |
szamającymi |
szamającymi |
szamającymi |
| Ms. | szamających |
szamających |
szamających |
szamających |
imiesłów przymiotnikowy bierny: szamany
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | szamany |
szamany |
szamany |
szamane |
szamana |
| D. | szamanego |
szamanego |
szamanego |
szamanego |
szamanej |
| C. | szamanemu |
szamanemu |
szamanemu |
szamanemu |
szamanej |
| B. | szamanego |
szamanego |
szamany |
szamane |
szamaną |
| N. | szamanym |
szamanym |
szamanym |
szamanym |
szamaną |
| Ms. | szamanym |
szamanym |
szamanym |
szamanym |
szamanej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | szamani |
szamani |
szamane |
szamane |
| D. | szamanych |
szamanych |
szamanych |
szamanych |
| C. | szamanym |
szamanym |
szamanym |
szamanym |
| B. | szamanych |
szamanych |
szamanych |
szamane |
| N. | szamanymi |
szamanymi |
szamanymi |
szamanymi |
| Ms. | szamanych |
szamanych |
szamanych |
szamanych |
Pochodzenie
psł. *šamati : *šemati (?) 'powodować szum, szelest; trzeć czymś, kręcić czymś'
Od: dźwiękonaśladowczego rdzenia *šam- / *šem-. Znaczenie 'jeść' wtórne, powstałe drogą neutralizacji ekspresywnego początkowo określenia głośnego sposobu spożywania pokarmu.
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | jeść I, wkrochmalać |
Cytaty
|
[...] korzystasz z gotowych przepisów. [...] A w takiej diecie masz już wszystko odliczone i spokojnie możesz szamać bez obaw, że proporcje są nieodpowiednie. źródło: NKJP: Internet |
|
|
[...] z każdym dniem jadł trochę więcej, aż do momentu, jak zaczął szamać wszystko, co się nadawało do spożycia [...]. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Ojczym postanowił, że Piotruś będzie musiał walczyć ze swoją słabością, zacznie od małych porcji szczawiówki, aż się przełamie, i będzie szamał jak stary. źródło: NKJP: Bohdan Sławiński: Królowa Tiramisu, 2008 |
|
|
Świetnym sposobem na anginy jest ponoć aloes - opowiadano mi o cudownym działaniu w przypadku angin. Tylko ci ludzie byli dorośli i szamali liście aloesu bez przypraw. źródło: NKJP: Internet |
|
|
[...] słyszałam o diecie trzydniowej polegającej na szamaniu tylko i wyłącznie jabłek. źródło: NKJP: Internet |
Składnia
|
+ | szamać | + |
CO
|